HC1: Relatie tussen DNA-schade en kanker Flashcards
10 kenmerken van een kankercel
- Zelfvoorzienend groeisignalen
- Ontwijken van groeionderdrukking
- Ontwijken van vernietiging door immuunsysteem
- Oneindig delen
- Tumorstimulerende ontstekingsreacties
- Weefsel binnendringen en. uitzaaien
- aanmaak nieuwe bloedvaten
- genoominstabiliteit en mutaties
- celdood weerstaan
- Energiehuishouding reprogrammeren
Gevolgen van veranderingen in DNA
Verlies van structuur en/of functie van eiwit
Soorten eiwitstructuren
a) helix
b) loop
c) sheet
Mutatie bij sikkelen anemie
Glutamine –> valine in het Beta-globine gen
In welke genen treden er mutaties op bij kanker
a) groei-bevorderende genen
b) groei-remmende genen
c) genen betrokken bij genetische stabiliteit
d) genen betrokken bij metastase en angiogenese
e) genen betrokken bij therapieresistentie
Groei-bevorderende genen? + VB
Proto-oncogenen –> RAS = moleculaire schakelaar
Functie + werking van RAS
RAS is een Proto-oncogen,s staat in voor celgroei en differentiatie –> GTP gebonden in actieve toestand. Hydrolyse tot GDP in inactieve toestand
gevolg van mutatie in RAS
mutatie van glutamine of glycine remt de GTP hydrolyse waardoor RAS continu aanstaat. Proto-oncogen –> oncogen
Groei-remmende genen? + VB
Tumorsuppressor genen: Retinoblastoma (Rb)
Genen betrokken bij genetische stabiliteit?
a) DNA-replicatie
b) DNA-reparatie bv: xeroderma pigementosum
c) celcyclus controle bv: ataxia telangiectasia
d) apoptose
therapie-resistente genen
Multidrug resistance genen (MDR)
Welke typen mutaties zijn er?
Puntmutaties en chromosomale afwijkingen
Waaruit bestaan puntmutaties
a) transities
b) transversies
c) deletie/insertie
Waaruit bestaan chromosomale afwijkingen
a) translocaties
b) amplificaties
c) deleties
d) numerieke afwijkingen
Wat is een transitie
puntmutatie: purine naar purine of pyrimidine naar pyrimidine
Wat is een transversie
puntmutatie: pyrimidine naar purine of vice versa
Wat is het verschil tussen een gebalanceerde en niet-gebalanceerde translocatie
gebalanceerd: geen DNA-verlies
ongeblanceerd: DNA verlies
Wat is aneuploïdie
Te veel of te weinig kopieën van een chromosoom
Wat zijn de gevolgen van een stille puntmutatie?
geen
Wat zijn de gevolgen van een missense mutatie?
Eiwitfunctionaliteit
Wat zijn de gevolgen van een nonsense mutatie?
korter eiwit en/of functionaliteit
Wat zijn de gevolgen van een deletie/insertie?
Korter/langer eiwit en/of functionaliteit
Wat zijn de gevolgen van een translocatie?
Fusiegen: deregulatie van expressie (verkeerd weefsel) en meer of minder RNA
Fusie-eiwit met veranderde activiteit
Wat zijn de gevolgen van een amplificatie?
Eiwitoverexpressie (DHFR)
Wat zijn de gevolgen van een deletie bij chromosomale afwijkingen?
LOH (loss of heterozygosity)
Wat zijn epigenetische veranderingen? (definitie)
Oorzaak?
Functionele veranderingen in het genoom die niet het gevolg zijn van een verandering in nucleotide volgorde (geen mutatie!!!)
oorzaak= invloed vanuit omgeving (slaaptekort, voeding, nachtdiensten, alcohol, roken)
Geeft 2 voorbeelden van genxpressie door chemische modificatie (epigenetica)
DNA methylatie
Histon modificatie
Wat gebeurt er bij DNA methylatie en wat is de consequentie?
modificatie van CpG –> uitzetten van het gen
Wat gebeurt er bij Histonmodificatie?
de-acetylatie van lysine in histon tails
