H9 De Archaïsche Periode: Demografische en economische veranderingen, politieke veranderingen

Question 1

Welke eisen stelden de adel in die leidde tot de val van de aristocratie?

Answer 1

1. Schriftelijke wetgeving dat een einde aan de aristocratische regels maakte
2. toelating tot de ambten en de schuldknechtschap
3. afschaffing van schulden, de schuldslaven en herverdeling van het land

Question 2

Wat was een ander gevolg van de val van de aristocraten?

Answer 2

De verschijning van tirannie

Question 3

Wat gebeurde met de aristocraten in Sparta?

Answer 3

De hoplieten maakten een einde aan de regering van de aristocraten. In sparta kwam geen tirannie

Question 4

Hoe zat de Spartaanse polis in elkaar?

Answer 4

In Sparta woonde Doriërs, de Spartiaten, die genoten van hun burgerrechten en hun hele leven in militaire training zaten. In de omliggende steden waren perioikoi gevestigd die alleen lokale autonomie hadden in hun steden. In de onderworpen steden waarover Sparta heerste woonden heloeten, die hadden geen rechten. De heloeten waren bezit van de staat dus werden ook wel serfs genoemd.

Question 5

Met wie waren de spartanen constant in oorlog?

Answer 5

Messenia en Argos

Question 6

Na de wetgeving van Lycurgus werden de Spartiaten ‘homoioi’; gelijken, genoemd, waarom?

Answer 6

Ze hadden een gelijke positie in de falanx en hadden een gelijke stem in de volksvergadering

Question 7

Hoe was de politieke structuur ingevuld in Sparta?

Answer 7

De macht was van de Gerousia, een raad van 30 oudsten van minstens 60 jaar oud, waaronder twee koningen (die niks te zeggen hadden). Daaronder lag de volksvergadering, toegankelijk voor de Spartiaten

Question 8

Waarom twee koningen?

Answer 8

Twee koningen uit andere koninklijke families balanceerden elkaar uit waardoor de koningsmacht nooit te groot kon worden

Question 9

Welk bestuur kwam later nog aan de orde in Sparta?

Answer 9

De 5 ephoroi, die waren verantwoordelijk voor het dagelijks bestuur van de stad. Deze groep voorkwam een democratie omdat zij de burgers moesten vertegenwoordigen

Question 10

Wanneer was Sparta de meest machtige stadstaat?

Answer 10

in 6e en 5e eeuw

Question 11

Hoe gaf Sparta in de zesde eeuw v.Chr. gestalte aan zijn leidende positie op de Peloponnesus?

Answer 11

Sparta creëerde de Peloponnesische Bond, de eerste Griekse militaire bond. Zo kon Sparta zich tegen de dreigende tirannie van de Perzen beschermen

Question 12

Wat zijn de drie belangrijkste factoren die de Atheense politiek bepalen?

Answer 12

1. De aristocratie
2. Opkomst van rijke burgers die de macht willen
3. Onderdrukking van de armen die hiertegen protesteren

Question 13

Hoe zag de Atheense bestuursstructuur tijdens de 8e-6e eeuw?

Answer 13

1. 3 (later 9) archons (heersers): de opperechter, bevelhebber en priester, gekozen uit de rangen van de eupatridai (de oude aristocratische families)
2. Na een jaar ambt werden zij de raad van edelen, de Areopagus
3. de ekklesia, volksvergadering

Question 14

Hoe werd de aristocratie ondermijnd in Athene?

Answer 14

Cylon (632) probeerde zichzelf tiran te maken

Question 15

Welke archon kreeg macht om de conflicten tussen de adel en de populatie te sussen?

Answer 15

Solon (594)

Question 16

Wat waren de maatregelen van Solon?

Answer 16

1. Hij verdeelde de Atheense politai in 4 eigendomsklassen: de pentakosiomedimnoi (500 schepels), Hippeis (300 schepels), Zeugitai (200 schepels) en de Thetes (0 schepes)
2. seisachtheia “lasten afschudden”
3. Maatregelingen met betrekking tot de voedselvoorziening
4. nieuw wetboek en volksgerechtshof

Question 17

Hoe werkte de eigendomsklassen van Solon?

Answer 17

• Alle 4 mochten bij de volksvergadering zijn.
• De twee hoogste klassen waren de mannen van 500 schepen en de ridders, de rijkste adels (omvatten de rijksten, de rijkste een niveau onder hun en de noveau riches)
• de drie hoogste klassen (incl de normale burgers, zeugitai) mochten in de raad van 400

Question 18

Hoe kwam Solon de arme boeren tegemoet?

Answer 18

‘de seisachtheia’:
1. hij schold hun schulden kwijt
2. bevrijdde schuldbewaarders
3. kocht Atheners terug die in het buitenland als slaven waren verkocht
5. verbod om je lichaam als onderpand te geven voor lening
6. afschaffing status hektemoros, waarbij je 1/6e van je land aan adel moest geven

Question 19

Op grond waarvan komen de schrijvers van het handboek tot de slotsom dat Solon de symptomen van de maatschappelijke problemen bestreed en niet de oorzaken?

Answer 19

Hij voldeed niet aan een belangrijke eis, namelijk het herverdelen van het land, vond hij weer te radicaal. Sommige boeren waren blij met de maatregelen, maar het kwijtschelden van de schulden losten niet de problemen op van boeren met onvoldoende land. Het was nu ook verboden om leningen af te sluiten op eigen naam, dus het was onmogelijk om geld te lenen. Velen verhuisden daardoor ook naar de stad Athene.

Question 20

Pisistratus maakte zichzelf tiran (eerste poging mislukte) in 546, hoe deed hij dat?

Answer 20

Nadat hij de goudmijnen in Thracië met winst draaiende wist te houden, kon hij een lijfwacht inhuren waarmee hij de aristocraten en hun aanhangers kon verslaan. Deze lijfwachten, die uit lagere klassen kwamen, bewapende hij als hoplieten (soldaten)

Question 21

Pisistratus versterkte de stadstaat Athene en verzwakte de aristocratie. Hoe deed hij dat?

Answer 21

1. Hij verminderde de macht van de aristocraten door van normale mannen hoplieten te maken
2. stelde een systeem van reizende rechters in. Dat betekende dat de gewone burgers niet overgeleverd meer waren aan de genade van de lokale edelen.
3. Hij verbood ook veel edelen en namen hun eigendommen in beslag. Deze eigendommen gebruikte hij om de kleine boeren te helpen over te schakelen op het verbouwen van winstgevende gewassen.
4. Hij promootte nationale religieuze feesten ter ere van Athene en Dionysus.

Question 22

Zou je kunnen volhouden dat Pisistratus een wegbereider van de Atheense de-mocratie was?

Answer 22

Zijn doel was het versterken van de banden tussen de bevolking en hun polis, ten koste van de lokale banden en aristocratische tradities. Ondanks zijn tirannie ging hij wel in strijd met de adel, dus een echte democraat was hij niet

Question 23

Welke buitenlandse mogendheid speelde een belangrijke rol bij de verdrijving van de zoon en opvolger van Pisistratus, Hippias (510 v.Chr.)?

Answer 23

De aristocraten kregen support van Sparta en verdreven Hippias naar de Perzische rijk

Question 24

Welke aristocraat kwam er aan de macht in 508?

Answer 24

Cleisthenes

Question 25

Hoe deelde hij de Atheense burgerij in?

Answer 25

• Hij verdeelde hen in 10 stammen, fyle
• elke fyle bestaat uit een trittys
• 50 mannen van elke fyle werd gekozen door loting die dan 1 jaar lid van boule (raad van 500) konden zijn

Question 26

Hoe democratisch was het staatsbestel van Cleisthenes eigenlijk?

Answer 26

Er waren nog steeds archons die gekozen zijn uit de twee hoogste rangen, alle mannelijke burgers (ekklesia) mochten stemmen
ex-archons nemen plaats in Areopagus en oefenen controle uit

Question 27

Door welke maatregel werd de positie van de strategen na 487 v.Chr. belangrijker?

Answer 27

Het archonschap verloor veel van zijn vroegere aanzien doordat er een besluit werd genomen dat de archonten werden benoemd door loting. De positie van de strategen, generaals/legeraanvoerders, werd daarentegen belangrijker omdat de 10 generaals die het bevel voeren over het leger en de vloot steeds opnieuw werden gekozen uit de meest geschikte kandidaten. Zij konden na hun ambtstermijn een willekeurig aantal keren worden herkozen.

Question 28

Wat is ‘ostracisme’? Hoe verliep de procedure bij een ostracisme?

Answer 28

Ostracisme is het verbannen van iemand die zij een bedreiging vonden voor de staat. Eens in het jaar werd er in een volksvergadering gevraagd of er behoefte was aan een uitsluiting. Als dat zo was, moesten de aanwezigen de naam van die persoon schrijven op een potscherf, een ostrakon. De persoon wiens naam op de meeste scherven voorkwam, werd 10 jaar verbannen.