H24 Vitamines Flashcards
Hoe krijgen wij mensen vitamines vooral binnen? (1)
Vanuit voeding
Noem 3 voorbeelden van mineralen
- calcium
- natrium
- Kalium
Wat wordt er bedoeld met wateroplosbare vitamines?
het lichaam maakt van overdosering van de vitamines geen reserve > kan uit lichaam worden verwijderd
Welke vitamines vallen onder wateroplosbare vitamines? (2)
- Vitamine B
- Vitamine C
extra info: zit in ; groente, fruit, brood, volkorenproducten, noten, peulvruchten, melk en melkproducten
Wat wordt er bedoeld met vetoplosbare vitamines
lichaam bewaart de vitamines in het lichaam > bij overdosering > chronische vergiftiging
Welke 3 vitamines vallen onder de vetoplosbare vitamines?
- Vitamine A
- Vitamine D
- Vitamine K
extra info : vis, vlees, noten, melk, melkproducten
Waar staat vitamine B1 voor en wat is de naam ervan? (2)
Thiamine - alcoholisten
- vrijmaken van energie uit voeding
- Goede werking van hartspier, zenuwstelsel, en de hersenen
Brood, granen, varkensvlees en orgaanvlees
Wat is de naam van vitamine B2? en waar zorgt het voor? (3)
Riboflavine
- vrijmaken van energie uit voeding
- gezond houden huid
melk, vlees, groente en fruit, aardappelen, brood
Wat is de naam van vitamine B5 ? en waar zorgt het voor? (1)
Panthotheenzuur
- vrijmaken van energie uit voeding
vlees, ei, volkorenproducten, peulvruchten, melk/producten, groente en fruit
Wat is de naam van vitamine B8? en waar zorgt het voor? (3)
Biotine
- vrijmaken van energie uit voeding
- behoud van normale huid en normaal haar
- normale werking zenuwstelsel
ei, lever, noten, pindas, melk
Wat is de naam van vitamine B6? Waar zorgt vitamine B6 voor? (3)
Pyrodixine
- opbouw en afbraak aminozuren
- regelen werking van bepaalde hormonen
- groei, goede afweersysteem en zenuwstelsel
vlees, vis , ei , noten, melkproducten, peulvruchten, groente
Wat is de naam van vitamine b11? en waar zorgt het voor? (3)
Folaat
- groei en goede werking lichaam
- aanmaak witte en rode bloedcellen
- verkleint kans op geboorteafwijking
groente, brood, vlees, melk en melkproducten
Wat is de naam van vitamine B12? waar zorgt vitamine b12 voor? (2)
Cyancobalamine
- aanmaak rode bloedcellen
- goede werking zenuwstelsel
vlees, vis, ei, melk/producten
Waar is vitamine K goed voor? (2)
- goede bloedstolling
- behouden van sterke botten
groene bladgroente, kwark, vlees, ei
Waar is vitamine E goed voor? (1)
Antioxidant
zonnebloemolie. magarine, halverine, bak en braadproducten, noten en zaden
Waar is vitamine D goed? (3)
- behoud sterke botten + tanden
- goede werking spieren + afweersysteem
- opname calcium uit voeding
vette vis, vlees, ei, margarine, halvarine, bak/braadproducten
Waar is vitamine A goed voor?
Retinol
1. Goede werking ogen en afweersysteem
2. normale groei
3. gezond houden huid
vlees, vis, ei, melk, maragarine, braadproducten, pro-vitamine A, wortel en bladgroente
Door wat kan vitamine deficiëntie onstaan?
- onvoldoende gevarieerde eten / ondervoeding
- onvoldoende opname in maag-darmkanaal > na operatie, maagzweer, ziekte van chron of maagverkleining
- pasgeborenen die borstvoeding geven
Door wat kan de behoefte van vitamines verhoogd worden?
- zwangeren / borstvoeding
- topsporters
- opgroeiende kinderen
- herstellen van ernstige ziekte
Welke vitamine combinatie wordt vooral aan ouderen aangeraden ivm vallen en ouder worden?
Calcium + vitamine D
Wat is de naam van vitamine B3? en waar zorgt het voor?
Niacine
1. vrijmaken energie uit voeding
2. gezond houden van de huid
3. goede werking zenuw en hersenen
Wat kun je krijgen bij een tekort aan vitamine B1 (thiamine)
Zenuwaandoening
Wat kun je krijgen bij een tekort van vitamine B2 (Riboflavine)?
- slijmvliesontsteking in en rondom mondholte
Wat kun je krijgen bij een tekort aan vitamine B6 (Pyrodixine)?
zenuwontsteking
Wat kun je krjgen bij een tekort aan vitamine B12 (Cyancobalamine)
- ernstige bloedarmoede
zit vooral in dierlijk voedsel
Wat kun je krijgen bij een tekort aan vitamine B11 (Foliumzuurgroep)
- vermoeidheid
- depressie
- geboorteafwijking
noodzakelijk opbouw DNA
Wat is de naam van vitamine C?
Ascorbinezuur
Wat kun je krijg bij gebrek aan vitamine c (ascorbinezuur?
- scheurbuik
- milde gebrek = kleine huidbloedinkjes en verlengde stollingstijd
bij intensief sporten en zwangerschap
b
waar is vitamine c (ascorbinezuur) belangrijk voor? (3)
- weerstand
- opname ijzer
- vorming bindweefsel
Wat kan er gebeuren als je gebrek aan vitamine A hebt (retinol)?
- uitdroging hoornvliesepitheel > blindheid + huidaandoening
Waar is vitamine A goed voor (retinol)? (2)
- huid > nieuwe huidcellen
- tekort geeft dof haar
Wat kun je krijgen bij teveel vitamine A (retinol)?
- Hoofdpijn
- Misselijkheid
- Duizeligheid
- Vermoeidheid
- Afwijking ogen en huid + skelet
Wat is de naam van vitamine D3?
colecalciferol
Wat kun je krijgen bij gebrek aan vitamine d3 (colecalciferol)? (2)
1.Afwijking in botopbouw > te weinig vit D > minder opname calcium & fosfaat in botweefsel
2.Slecht gebit
Hoeveel mcg vitamine d wordt aangeraden aan mensen die zich bedekken en geen vitamine d krijgen?
supplement van 10 microgram vitamine D
Hoeveel mcg vitamine d wordt aangeraden voor 70-plussers? en waarom?
het risico op botbreuken supplement van 20 microgram (800 IE) vitamine D te gebruiken (vaak in combi calcium)
wat gebeurd er bij een overdosering van vitamine d?
kalkfafzetting = vorming kalk (calciumkristallen) in weefsel > irritatie, zwelling en pijn
Wat is de naam van vitamine E ? en wat doet het? (3)
Tocoferol
1. Beschermt cellen, bloedvaten, organen, ogen en weefsel. Ook bij regelen stofwisseling cel.
2.Soms gebruikt bij hvz of bepaalde vormen kanker
3.Te vroeg geboren kinderen hebben weinig Vit E >tocoferol toegediend in drank
Wat is de naam van vitamine K? en waardoor wordt het gemaakt in het lichaam?
Fytomenadion
1. In kleine hoeveelheden gemaakt door darmbacteriën
Waar is calcium goed voor? (2)
- Belangrijk voor opbouw en onderhoud botten en gebit
2.werking spieren, zenuwen, bloedstolling en transport mineralen en vitamines
Wat kun je voorkomen met het innemen van calcium ? (2)
- osteoporose
- Inzakken rugwervels, rugpijn, vaker pols- en heupbreuken
Wat zijn oorzaken van osteoporose? (4)
- verlaagde oestrogeenproductie
- geneesmiddelen (corticosteroïden)
- weinig bewegen
- weinig calcium in voedsel
Wat is de dosering van calcium+vitamine d bij osteoporose?
800-1000mg calcium
Wat doen bifosfonaten en hoe heet de stof? (2)
- kunnen botdichtheid verhogen
- Alendroninezuur/risedroninezuur 1x per week op lege maag in avond
Wat is belangrijk bij de dosering van alendroninezuur ?
minimaal halfuur na inname pas eten (2 uur na inname eten; 60-70% opgenomen, na 30 min eten 40%)
Wat als je een CI hebt of alendroninezuur werkt niet effectief?
denosumab SC 1keer per 6 maanden
Waarbij spelen natrium en kalium een belangrijke rol bij?
- vochthuishouding en osmotische druk in lichaam = belangrijk voor reguleren bloeddruk. Ook belangrijk voor samentrekken van spieren.
Waarbij is ijzer belangrijk voor? (2)
- vormen hemoglobine (zit in rode bloedcel); transport van zuurstof
- Bestanddeel van enzymen die nodig zijn voor ademhaling en zuurstofoverdracht in cel
Waar kan tekort aan ijzer naartoe lijden?
bloedarmoede
Wat verminderd de opname van ijzer?
calcium
Ijzerpreparaten staan bekend als bijwerking maagklachten te hebben, wat kan je adviseren?
met eten innemen
Wat kan een oorzaak zijn van ijzergebrek? (5)
- hevige bloedverlies
- versnelde afbraak of verminderde aanmaak rode bloedcellen
- toenname behoefte ijzer bijv. zwangerschap of ziekte
- gebrek aan erytropoëtine
hormoon dat normaal in nieren wordt aangemaakt en aanmaak rode bloedcellen stimuleert
patiënten die nierdialyse ondergaan maken dit te weinig aan> levenslange suppletie
epoëtinealfa of drabepoëtine. - Gebrek aan sommige vitamines uit de vitamine-B-groep (cyanocobalamine of foliumzuur); pernicieuze anemie
Wat is de behandeling bij bloedarmoede?
Ijzersuppletie van minimaal 3 maanden. Zodra Hb weer goed is > 8-12 weken voortzetten in halve dosering en dan stop
Ferrofumarraat, ferogradumet (=ferrosulfaat)
Wat kun je bij de bijwerking van ijzerpreparaten adviseren?
verstopping en zwartverkleuring van de ontlasting en gebit. Soms maagklachten (adviseren inname na de maaltijd ipv lege maag)
Let op; veel interacties met voeding en geneesmiddelen aantal uur tussen
Wat zijn de namen van 2 soorten maagverkleinigen?
1.Gastric sleeve
2.Gastric bypass
Waar helpt jodium bij?
Productie schildklierhormoon
Waar zorgt koper voor ? (2)
1.Vorming bindweefsel en botten
2. Goede werking afweersysteem
Waar zorgt zink voor? (3)
- Opbouw van eiwitten
- Groei en ontwikkeling weefsel
- Goede werking afweersysteem
Waar zorgt selenium (seleen)? (2)
1.Beschermt cellen tegen beschadiging
2. Belangrijk voor goede werking van de schildklier
Waar zorgt mangaan voor?
1.Betrokken bij de energiestofwisseling
2. Behoud van sterke botten
Waar zorgt chroom voor?
1.Helpt het bloedsuikergehalte normaal te houden
2. Betrokken bij de energiestofwisseling
Waar zorgt fluoride voor? (1)
Beschermt tegen tandbederf
