H22: Publieke keuze & sociale keuze

Question 1

Wat zijn enkel informatieproblemen bij publieke keuze?

Answer 1

• Imperfecte informatie voor kiezers
• Rationele onwetendheid (MK>MO verwerven v/informatie)
• Fundamentele onzekerheid over gevolgen van overheidsbeleid (gevolg door beleid of door conjunctuur?)

Question 2

3 observaties over stemmen

Answer 2

• Geeft niet de intensiteit v/d voorkeuren weer
• Geen enkele procedure is perfect
• Aard van stemprocedure is soms bepalend voor uitslag

Question 3

Wat is condorcet stemming?

Answer 3

Stemming organiseren in rondes; eerst keuze tussen 2 opties, winnar tegen nieuwe optie 3

Question 4

Wat is ballotage/ runoff election?

Answer 4

Tweerondensysteem: in eerste ronde alle opties aanreiken en de twee met meeste stemmen
laten doorgaan naar 2e ronde en die in tweede ronde laten uitkomen tegen elkaar

Question 5

Wat zegt de sociale keuze theorie?

Answer 5

“Bestaat er een collectief beslissingsmechanisme (bv. stemprocedure) dat aan een aantal basisvoorwaarden voldoet en het beste selecteert?”

Question 6

Wat zegt Arrow’s Impossibility Theorem?

Answer 6

Ongmogelijkheidstheorema van Arrow door de Condorcet paradox: geen enkele stemprocedure gebaseerd op het ordenen van kandidaten (vb condorcet) is in staat om altijd aan 3 logische criteria van faire verkiezingen te voldoen

Question 7

Wat is de mediaankiezer?

Answer 7

De kiezer die het meeste voorkomt in de verdeling heeft meestal redelijk gematigde opvattingen

Question 8

Wat is het gevolg van de mediaakiezer?

Answer 8

Partijprogramma’s gaan steeds meer op elkaar lijken omdat partijen een aantrekkelijk programma proberen te bereiken voor >50% van de kiezers

Question 9

Minpunten mediaankiezer:

Answer 9

• Realiteit is niet ééndimensionaal
• Meerpartijenstelsel: complexer (coalitievorming, logrolling, gevaar extremere partij,…)

Question 10

Wat is logrolling?

Answer 10

Stemmenhandel: partijen gaan sommige zaken goedkeuren tegen hun principes in om later ook de goedkeuring van hun coalitiepartner te krijgen voor een beslissing die belangrijker is voor de partij

Question 11

Vier verklaringen voor de grootte v/d overheid:

Answer 11

• Niskanenmodel
• Wet van Wagner
• Wet van Baumol
• Pal of Ratchet effect

Question 12

Niskanenmodel: budget maximaliserende ambtenaar

Answer 12

Ambtenaren/bureaucraten streven persoonlijke voordelen na, niet in het maatschappelijk belang -> maximaal budget -> DWL

Question 13

Niskanenmodel: budget maximaliserende manager

Answer 13

Manager v/e bedrijfsorganisatie dat subsidies krijgt streeft naar budgetmaximalisatie: meer diensten dan nodig voorzien om zoveel mogelijk subsidies te krijgen

Question 14

Wat zegt de wet van Wagner?

Answer 14

Naarmate het inkomen stijgt, stijgt de vraag naar inkomens elastische goederen meer dan proportioneel -> publieke sector groeit als % van inkomen/BBP

Question 15

Wat zegt de wet van Baumol?

Answer 15

Technologische vooruitgang doet zich eerder boor in private sector dan publieke - er zijn minder mogelijkheden tot productiviteitswinst in publieke sector -> loon moet meestijgen met private sector