Group 1: Historya ng Komedya

Question 1

Ano ang komedya sa konteksto ng teatro sa Pilipinas?

Answer 1

Ang komedya ay ang pinakamatandang anyo ng pormal na teatro sa Pilipinas.

Question 2

Bakit mahalaga ang pag-aaral at revitalisasyon ng komedya?

Answer 2

Dahil ito ay mahalagang bahagi ng pambansang teatro ng Pilipinas at dapat muling pagyamanin ng mga iskolar at alagad ng sining.

Question 3

Ano ang dalawang pangunahing isyung tinalakay sa sanaysay tungkol sa komedya?

Answer 3

(a) Indigenisasyon — paano ito naging Pilipino, at (b) Revitalisasyon — paano ito binago noon at binabago ngayon.

Question 4

Paano inilalarawan ang estruktura ng komedya?

Answer 4

Isang dulang patula na nahahati sa tatlo o higit pang bahagi, may mga martsa, estilong galaw at pagbigkas, at koreograpiyadong labanan.

Question 5

Ano ang karaniwang paksa ng komedya?

Answer 5

Buhay ng mga santo (karaniwan ay patron ng bayan) o tunggalian sa pagitan ng mga Kristiyano at Moro.

Question 6

Saan karaniwang nakapaloob ang mga kwento ng komedya?

Answer 6

Sa mga kahariang Europeo at Gitnang Silangan noong Gitnang Panahon (Middle Ages).

Question 7

Ano ang ibang tawag sa komedya sa iba’t ibang rehiyon?

Answer 7

“Komedya” o “comedia” sa karamihan, ngunit sa ibang lugar tinatawag din itong “moro-moro.”

Question 8

Bakit tinatawag na “moro-moro” ang ilang komedya?

Answer 8

Dahil sa paulit-ulit na temang Kristiyano laban sa Muslim o Moro.

Question 9

Kanino itinuring na pinagmulan ang komedya na dumating sa Pilipinas?

Answer 9

Sa Spanish playwright na si Lope de Vega noong ika-16 na siglo.

Question 10

Ano ang mga uri ng paksa na minana ng komedya mula sa Espanyol?

Answer 10

Comedia de capa y espada – kontemporaryong pangyayari

Comedia de santo – buhay ng mga santo

Comedia a fantasia – kwento ng mga kahariang malalayong lupain

Question 11

Anong estruktura ang minana ng komedya mula sa Espanya?

Answer 11

Isinulat sa patula

Tatlong bahagi

Masalimuot at sensasyonal na banghay

Mga idealisadong karakter

Temang relihiyon, pag-ibig, at dangal

Question 12

Ano ang loa, entremeses, at sainetes sa komedya?

Answer 12

Loa – tulang pambungad

Entremeses at sainetes – mga comic skit na isinasali sa pagitan ng mga eksena

Question 13

Anong uri ng entablado ang karaniwang gamit sa tradisyunal na komedya?

Answer 13

May dalawang palapag na set na may balkonahe sa itaas at dalawang pasukan sa ibaba, madalas ay hindi makasaysayang kasuotan.

Question 14

Paano ginamit ang comedia de santo noong ika-17 siglo?

Answer 14

Ginamit ito ng mga Kastila upang Kristiyanisahin ang mga katutubo sa pamamagitan ng relihiyosong pagtatanghal.

Question 15

Ano ang naging epekto ng Martirio de Santa Barbara sa mga manonood sa Bohol?

Answer 15

Tinapon nila ang kanilang anito at mga anting-anting sa apoy sa takot na mapunta sa impyerno, tulad ng mga tauhan sa dula.

Question 16

Ano ang natatanging komedya noong ika-17 siglo na hindi tungkol sa santo?

Answer 16

Gran comedia de la toma del pueblo de Corralat y conquista del cerro (1637) — tungkol sa pananakop ni Sebastian Hurtado de Corcuera sa kuta ni Sultan Kudarat.

Question 17

Anong makasaysayang pangyayari ang isinadula sa Gran comedia de la toma del pueblo de Corralat?

Answer 17

Ang pagsakop sa kuta ni Sultan Kudarat noong 1637.

Question 18

Kailan nagsimulang umusbong ang mga sekular na komedya sa Pilipinas?

Answer 18

Noong ika-18 siglo, at sa taong 1766 ay lumitaw ang mga dula tungkol sa buhay at pag-ibig ng mga maharlikang Europeo at ang kanilang labanan sa mga Moro.

Question 19

Sino ang pinakatanyag na manunulat ng komedya noong ika-18 siglo?

Answer 19

Si Jose de la Cruz o Huseng Sisiw (1746–1829), mula sa Teatro de Tondo.

Question 20

Ano ang kakayahan ni Huseng Sisiw sa paggawa ng komedya?

Answer 20

Nakakalikha siya ng iskrip ng komedya mula sa awit sa isang gabi at kayang ipalabas ito kinabukasan.

Question 21

Ano ang ilan sa mga kilalang komedya ni Huseng Sisiw?

Answer 21

Prinsipe Baldovino, Doce Pares de Francia, Don Gonzalo de Cordoba, at Jason y Medea.

Question 22

Anong mga kumbensyon ang naitaguyod sa panahon ni Huseng Sisiw?

Answer 22

Paggamit ng metrical romances bilang pinagmulan ng kuwento.

Mga pangunahing tauhan: bayaning prinsipe at ang pusong.

Gamit ng dalawang anyo ng tula: plosa (12 pantig) at romansa/hakira (8 pantig).

Question 23

Ano ang papel ng pusong sa mga komedya ni Huseng Sisiw?

Answer 23

Tagapagpatawa na nagbibigay komentaryo sa mga isyung panlipunan at sa mismong komedya.

Question 24

Ano ang plosa at romansa/hakira?

Answer 24

Plosa: dodecasyllabic quatrain (12 pantig) — ginagamit sa awit.

Romansa/Hakira: octosyllabic quatrain (8 pantig) — ginagamit sa korido.

Question 25

Bakit naging popular ang komedya sa Maynila noong ika-19 na siglo?

Answer 25

Pagbubukas ng Maynila sa pandaigdigang kalakalan noong 1834. Pag-unlad ng mga haciendero na nagpondo sa mga pagtatanghal. Sensura ng mga Kastila na pumayag sa komedya bilang ligtas na aliwan.

Question 26

Ano ang temang laging pabor sa kolonyal na pananaw sa mga komedya?

Answer 26

Kristiyano laban sa Moro, at Europeo laban sa di-Europeo.

Question 27

Ano ang kontribusyon ng Teatro de Tondo (1820–1890) sa komedya?

Answer 27

Isa ito sa pinakakilalang tanghalan ng komedya at nagsilbing huwaran ng iba pang teatro sa Maynila.

Question 28

Ilan pang teatro sa Maynila ang nagtanghal ng komedya bukod sa Teatro de Tondo?

Answer 28

Labintatlong (13) iba pang teatro ang regular na nagtanghal ng komedya.

Question 29

Sa anong mga lalawigan kumalat ang komedya dahil sa mga grupong mula Maynila?

Answer 29

Bulacan, Bataan, Morong, Laguna, Batangas, at Cavite.

Question 30

Anong dula ang itinanghal sa Bacolor noong 1831?

Answer 30

Gonzalo de Cordoba ni Anselmo Fajardo — tumagal ng 7 araw.

Question 31

Ano ang pamagat ng komedya sa Bicol noong 1860?

Answer 31

Don Alejandre y Don Luis ni Guillermo Manlangit.

Question 32

Sino ang mga awtor ng Alimpatar sa Cebu noong 1876?

Answer 32

Ceferino Regis at Salvador Gantuangco.

Question 33

Ano ang pamagat ng komedya ni Eriberto Gumban sa Iloilo noong 1889?

Answer 33

Carmelina.

Question 34

Anong dula ang nagpakilala ng komedya sa Antique noong 1893?

Answer 34

Prinsipe Gimeno.

Question 35

Sa aling rehiyon sa hilaga ng Pilipinas lumaganap ang komedya sa huling bahagi ng 1800s?

Answer 35

Sa Ilocos, ayon sa iba't ibang sanggunian.

Question 36

Ano ang naging epekto ng kasikatan ng komedya sa script at pagtatanghal nito?

Answer 36

Ito ay na-standardize, partikular sa iskript at istilo ng pagtatanghal.

Question 37

Ano ang naging pangunahing pinanggagalingan ng mga kuwento ng komedya noong ika-19 at ika-20 siglo?

Answer 37

Mga metrical romances na nailathala sa librito format.

Question 38

Anong mga temang naging dominante sa komedya?

Answer 38

Romantikong banghay sa pagitan ng mga maharlika Labanan ng Kristiyanismo at Islam

Question 39

Ano ang punto sa konteksto ng komedya?

Answer 39

Estilo ng paawit na bigkas ng mga linya o tula sa entablado.

Question 40

Ano ang mustra sa komedya?

Answer 40

Bokabularyo ng mga kilos at galaw na ginagamit ng mga tauhan sa pagtatanghal.

Question 41

Anong mga musika at sayaw ang kasama sa komedya?

Answer 41

Marchas gaya ng marcha cristiana at pasadoble Batallas o moro-moro style na labanan sa sayaw Bandang tumutugtog habang umaarte

Question 42

Anong mga elemento ang nagpasikat pa lalo sa komedya?

Answer 42

Himala, halimaw, at mga mahikang artipisyo — ginawang mas kamangha-mangha at patok sa madla.

Question 43

Sino ang nagsikap gawing mas mataas ang antas ng sining sa komedya?

Answer 43

Si Francisco Baltazar (Balagtas)

Question 44

Anong mga uri ng kwento ang pinili ni Baltazar imbes na relihiyosong labanan?

Answer 44

Mga kuwentong historikal Mga panloob na tunggalian ng karakter

Question 45

Ano ang layunin ng Mahomet at Constanza ni Baltazar?

Answer 45

Ipakita ang pagkakatulad ng paghihirap ng mga Griyego sa ilalim ng mga Turko sa sitwasyon ng mga Pilipino sa ilalim ng mga Kastila.

Question 46

Anong klaseng tunggalian ang itinampok sa Orosman at Zafira?

Answer 46

Panloob na tunggalian: pag-ibig vs. katapatan sa pamilya, kapatid, o prinsipyo

Question 47

Ano ang pangunahing pagkakaiba ng komedya ni Baltazar sa nakagawiang moro-moro?

Answer 47

Hindi panrelihiyon ang labanan — emosyonal at karakter-driven ang banghay.

Question 48

Ano ang naging epekto ng pagsisikap ni Baltazar sa kabuuang anyo ng komedya?

Answer 48

Hindi ito naging sapat upang ganap na baguhin ang tradisyonal na komedya, na nanatiling bombastiko at hindi makatotohanan.

Question 49

Paano inilarawan ni Juan Atayde ang komedya sa dulo ng ika-19 siglo?

Answer 49

Tinawag niya itong “dramones tagalos” — sobrang engrande at madalas labis sa lahat ng aspeto.

Question 50

Anong kritisismo ang ibinato ni Juan Alvarez Guerra sa komedya sa Albay?

Answer 50

Tinuligsa niya ang sobrang hilig sa pantasya ng mga komedya noong 1870s.

Question 51

Ano ang nilalaman ng Cuadros Filipinos ni Francisco de Paula Entrala (1882)?

Answer 51

Isang sainete na ginawang katawa-tawa at walang lohika ang mundo ng komedya.

Question 52

Ano ang puna ni Lorenzo D’Ayot ukol sa heograpiya sa komedya?

Answer 52

Pinaghalo-halo ang mga karakter mula Denmark hanggang Manila Pinagsama sina Charlemagne at Moses, Alexander the Great at Bayard Iisang dula lang, pero magkakasama ang mga Igorot at sundalong medieval

Question 53

Ano ang masasabi ni D’Ayot tungkol sa anachronism sa komedya?

Answer 53

Tinawag niyang “terrible” at malubhang paglabag sa lohika ng kasaysayan at panahon.

Question 54

Paano ipinakita ni Rizal ang kanyang pagbatikos sa komedya sa Noli Me Tangere?

Answer 54

Sa pamamagitan ng isang binata sa town hall meeting na nagtanong: “Ano ang mapapala natin sa isang linggong moro-moro?”

Question 55

Ayon kay Rizal, bakit hindi angkop ang mga hari ng Bohemia at Granada sa mga Pilipino?

Answer 55

Dahil ang mga Pilipino ay hindi hari, hindi barbaro, at walang kanyon — kung gagayahin ito, mapaparusahan pa sila sa Bagumbayan.

Question 56

Sino ang isa sa mga unang manunulat na umatake sa komedya noong 1902?

Answer 56

Severino Reyes

Question 57

Ano ang layunin ng dula ni Severino Reyes na R.I.P.?

Answer 57

Nilait nito ang komedya at ipinakita kung paanong ang mga nagsasabing parang mga maharlika sa entablado ay hindi kayang magbayad ng renta sa totoong buhay.

Question 58

Anong termino ang ginamit ni Vicente Sotto upang punahin ang komedya?

Answer 58

Linambay- itinuring na ang mga aktor sa komedya ay parang mga alimango (lambay) na hindi naman kumakagat o naninip na parang mga tunay na laban.

Question 59

Ano ang mga tinuligsa ni Vicente Sotto tungkol sa komedya?

Answer 59

Kinuwestiyon niya ang mga kwento ng prinsipe at prinsesa na lumalaban sa mga leon at tigre, at mga ibon na kumakanta tulad ng tao. Sinisi niya ang komedya sa pagpapalaganap ng kamangmangan sa mga tao.

Question 60

Paano iniuugnay ni Mena Pecson Crisologo ang komedya sa pamahalaan sa kanyang sarsuwela na Codigo Municipal?

Answer 60

Ikinumpara niya ang komedya sa autokratikong pamamahala ng mga Kastila at ipinakita ang sarsuwela bilang simbolo ng bagong demokratikong sistema sa ilalim ng Amerika.

Question 61

Ano ang pananaw ni Felix Galura tungkol sa komedya sa kanyang akdang Ing Cabiguan?

Answer 61

Inisip niyang ang komedya ay nagpapalaganap ng kamangmangan, kasakiman, at kawalan ng moralidad at tinawag niyang oras na itong sunugin at itapon sa ilog.

Question 62

Paano pinuna ni Galansiyang sa Makinaugalingon ang "moro moro"?

Answer 62

Pinagtawanan niya ang "moro moro" dahil sa mga hindi kapani-paniwala tulad ng mga sundalong naka-kasuot ng Philippine Scouts at mga batang gumaganap na prinsipe at prinsesa.

Question 63

Ano ang naging epekto ng tagumpay ng Walang Sugat ni Severino Reyes sa komedya sa Manila?

Answer 63

Nagresulta ito sa pagkawala ng komedya sa mga teatro sa Manila.

Question 64

Bakit patuloy na umunlad ang komedya sa mga lalawigan kahit na bumagsak na ito sa Manila?

Answer 64

Patuloy itong sinuportahan ng mga panginoong may lupa sa mga piyesta, at ang mga tao sa mga lalawigan ay hindi pa naapektuhan ng Amerikano at patuloy na namumuhay sa kulturang Hispanic.

Question 65

Paano nakisalamuha ang komedya sa mga bagong media tulad ng radyo at pelikula?

Answer 65

Nag-adapt ang komedya sa mga tema, kwento, karakter, kasuotan, at musika mula sa radyo at pelikula. Halimbawa, mga pelikula tulad ng The Bridge of Sighs ay inangkop sa porma ng komedya, at ang mga kasuotan at teknika ng pelikula tulad ng mga laban at aksyon ay isinama sa mga eksena ng komedya.

Question 66

Paano nakapasok ang komedya sa mga bagong media tulad ng radyo at pelikula?

Answer 66

Nakapasok ang komedya sa radyo sa mga serial tulad ng Prinsipe Amante at Lola Basyang, at sa pelikula sa mga costume pictures tulad ng Prinsipe Teñoso at Ibong Adarna.

Question 67

Anong mga komedya-inspired na pelikula ang naging popular?

Answer 67

Kasama sa mga komedya-inspired na pelikula ang Apat na Alas, Prinsesa at Pulubi, at Prinsipe Amante sa Rubitanya.

Question 68

Paano ipinakita ang mga elemento ng komedya sa mga kontemporaryong pelikula?

Answer 68

Makikita ang mga elemento ng komedya sa mga action films sa pamamagitan ng mahahabang eksena ng laban at sa ideyal na imahe ng bayani at heroine.

Question 69

Bakit nagsimulang mawala ang komedya sa mga probinsya?

Answer 69

Dahil sa pagbagsak ng feudal na sistema, pagbagsak ng ekonomiya, at ang pagkawala ng mga tradisyonal na sponsor mula sa mga may-ari ng lupa.

Question 70

Ano ang naging epekto ng pag-usbong ng mga bagong media tulad ng radyo, pelikula, at telebisyon sa komedya?

Answer 70

Dahil sa mga bagong media, nagsimulang iwanan ng mga tao ang komedya sa mga iba't ibang rehiyon.

Question 71

Saang mga lugar sa Pilipinas makikita pa ang komedya sa kasalukuyan?

Answer 71

Makikita pa ang komedya sa mga bayan sa Nueva Ecija, Rizal, Laguna, Quezon, Ilocos Sur, Iloilo, at Palawan, lalo na sa mga fi esta at espesyal na okasyon.

Question 72

Sino ang mga nag-susuporta ngayon sa mga komedya sa mga probinsya?

Answer 72

Ang komedya ay sinuportahan ng mga gobyerno (hal. Department of Tourism), mga non-government corporations (hal. San Miguel), OFWs, at mga institusyong pangkultura (hal. Cultural Center of the Philippines).

Question 73

Ano ang nangyari sa komedya noong dekada 1970?

Answer 73

Ang pag-usbong ng nasyonalismo noong dekada 1970 ay nagbigay-diin sa pagpapahalaga sa katutubong kultura at nagdulot ng bagong appreciation sa komedya bilang bahagi ng pambansang teatro ng Pilipinas.

Question 74

Paano pinapalaganap at binibigyan ng halaga ang komedya sa kasalukuyan?

Answer 74

Pinag-aralan ito ng mga iskolar at binuhay ng mga artista ng lehitimong teatro upang itaas ang kalidad nito bilang isang mahalagang bahagi ng pambansang teatro ng Pilipinas.