Gospodarka Kwas-Zas Flashcards
co to prawo Gamble’a
prawo stałości ładunku elektrycznego płynów fizjologicznych (np. suma anionów i kationów surowicy jest stała), z czego wynika poniższy diagram Gamble’a
najważniejsze jony wewnątrzkomórkowe
potas
magnez
fosforany
najważniejsze jony zewnątrzkomórkowe
sód
wodorowęglany
chlorki
o ruchu wody między płynem wewnątrz- a zewnątrzkomórkowym (tzw. osmolity) to
sód
glukoza
hiperglikemia (np. w niewyrównanej cukrzycy) powoduje w odniesieniu do płynów wewnątrz-/zewnątrzkomórkowych
ruch wody w kierunku naczyń z dużym stężeniem glukozy, a więc odwodnienie + zwiększenie przestrzeni zewnątrzkomórkowej (rozcieńczenie jonów)
co to klirens wolnej wody i jak się go oblicza + o czym swiadczy dodatni/ujemny klirens wodny
parametr mówiący o wydolności nerek, obliczany jako
różnica między dobową diurezą (V) a klirensem osmotycznym (C osm)
klirens osmotyczny to stosunek osmolalnosci moczu (U) do osmolalnosci osocza (P) razy V (diureza)
C osm = ( U / P ) * V
dodatni klirens wodny:
wydalanie wody bez elektrolitów, czyli mocz rozcieńczony
ujemny klirens wodny:
wydalanie zagęszczonego moczu
co zwiększa a co zmniejsza wydalanie wazopresyny
zwiększa:
- RAA
- ukł. współczulny
- endotelina
zmniejsza:
- peptydy natriuretyczne
- hiperkalcemia
- hipokaliemia
- waptany (antagoniści rec. wazopresyny w cewkach nerkowych)
do zasad buforujących (BB) należą
- hco3-
2. białczany
“jony stałe” to
jony których stężenie nie może ulec szybkiej zmianie np. w przypadku zaburzeń kwasowo-zasadowych, czyli:
- sód
- potas (?)
- chlorki
- fosforany
“jon niestały” to
HCO3- (duża zmienność w przypadku zaburzeń kwas-zas, drogą oddechową i nerkową)
przyczyny odwodnienia izotonicznego
- utrata izotonicznych (skora, nerki, jelita)
- krwawienie
- płyn w przestrzeni 3ciej
wysokość ośrodkowego ciśnienia żylnego, które chcemy osiągnąć przy nawadnianiu w odwodnieniu izotonicznym to
10-12 cm H2O (lol)
prawidłowe wartości ośrodkowego ciśnienia żylnego to
4-12 cm H2O
odwodnienie hipertoniczne definicja
odwodnienie+hipertonia w osoczu
odwodnienie hipertoniczne - przyczyny
- nie pije wody
- utrata przez pluca (hiperwentylacja)
- moczowka prosta
- diureza osmotyczna, np. glukozuria
objawem odwodnienia hipertonicznego może być
hipertermia
izotoniczne zatrucie wodne - mechanizm/przyczyny, leczenie
a) mechanizm
w odwodnieniu hipertonicznym wyrownuje sie zaburzenia elektrolitowe podajac hipotoniczny plyn, co wyrownuje szybko hipertonie plynu zewnatrzkomorkowego, ale nie wewnatrzkomorkowego. to prowadzi do obrzeku (m.in. kom. nerwowych) i objawow
b) leczenie
szybkie podanie 5-10% NaCl i.v.
lub
20% mannitol
odwodnienie hipotoniczne - przyczyny
odwodnienie z utratą płynów izotonicznych, wyrównywane płynami hipotonicznymi (np. niesłodka herbata lol).
odwodnienie hipotoniczne - zmiany zewnatrz- i wewnatrzkomorkowe plynow i konsekwencje
zewnatrzkomorkowo mamy hipotonicznosc, a wewnatrzkomorkowo izotoniczny plyn, ktory powstal w wyniku pierwotnego odwonienia hipotonicznego. stad dochodzi do obrzeku komorek w wyniku ruchu wody
w ktorym odwodnieniu nie wystepuje pragnienie
hipotonicznym - male stez sodu
czynniki patogenetyczne w obrzekach pochodzenia watrobowego
- nizsze onkotyczne
- ukladowe rozszerzenie naczyn
- nadcisnienie wrotne
- aktywacja RAA
hipertermia w przebiegu zaburzen gospodarki wodnej moze miec miejsce w
przewodnieniu hipertonicznym
odwodnieniu hipertonicznym
przewodnienie hipertoniczne - u kogo
niemowleta (karmione gestym guwnixem)
rozbitkowie (pija slona wode)
leczenie w przewodnieniu hipertonicznym
- dieta bezsolna (ryz)
- diuretyki petlowe
- 5% glukoza
- dializa
zespol nieadekwatnej antydiurezy polega na
mutacji aktywujacej rec wazopresyny AVPR2
przewodnienie hipotoniczne - przyczyny
- za duzo plynow przy chujowych nerkach
- za duzo wazopresyny
- siadh (orto- / heterotropowe)
- siad (mutacja avpr23) - nerki blokowane przez
- winkrystyne
- hipoproteinemia
- niedocz przysadki
- niedoczynnosc tarczycy
- niedoczynnosc kory nadnerczy
zawartosc sodu u doroslego czlowieka
ok 60 mmol/kgmc
jaka czesc sodu jest slabo wymienialna i gdzie sie znajduje
1/3, w kosciach
czynniki natriuretyczne
a. nerkowe
1. urodylatyna
2. bradykinina
3. prostacyklina
b. sercowe
4. ANP
c. mozgowe
5. BNP
d. przewod pokarmowy
6. uroguanilina
- hiperkalcemia
- hipokaliemia
hiponatremia - wartosc
<135 mmol/l
najczęstsza przyczyna hiponatremii
siadh
podzial hiponatremii ze wzgledu na stezenie Na+
lagodna: 134-130
umiarkowana: 129-125
ciezka: <125 mmol/l
hiponatremia ostra vs przewlekla
ostra - udokumentowana <48
przewlekla - >48 lub nieudokumentowana
pierwsza rzecz przy diagnostyce różnicowej hiponatremii
wykluczyć hiperglikemię
różnicowanie hiponatremii hipotonicznej na podstawie osmolalności moczu (U osm) i stężenia sodu w moczu ( U Na+):
- U osm =< 100 mmol/kg H2O (rozcienczony mocz)
- polidypsja
- dieta ubogosodowa
- plyny bezelektrolitowe przy chorych nerach - U osm > 100 mmol/kg H2O
a) U Na+ =< 30 mmol/l (gesty mocz i oszczedzanie sodu)
- jesli klinicznie obrzeki: niewydolnosc serca, watroby, zespol nerczycowy
- jesli klinicznie odwodnienie: utrata przez PP, skore lub do 3. przestrzeni
b) U Na+ > 30 mmol/l (gesty mocz i duzo sodu)
- diuretyki/choroba nerek
- wolemia klinicznie prawidlowa:
siadh,
rzadziej wtorna niedoczynność nadnerczy,
ciezka niedoczynnosc tarczycy
- klinicznie hipowolemia:
pierwotna niedoczynnosc nadnerczy
chore nerki (tubulopatie, zespol mozgowej utraty soli)
objawy osmotycznego zespolu demielinizacyjnego
- nagła tetraplegia wiotka
- obj. rzekomoopuszkowe
- zaburzenia zachowania
- śpiączka / zamroczenie
- porażenie mm. oddechowych
czynniki ryzyka osmotycznego zespołu demielinizacyjnego
- ciężka hiponatremia <105 mmol/l
- współistniejąca hipokalemia
- alkoholizm
- kobieta
- niedożywienie
- zaawansowana choroba wątroby
tempo wyrównywania hiponatremii przewlekłej
4-8 mmol/l / dobę
nigdy więcej niż 10 mmol/l w żadnym 24-godzinnym okresie
ORAZ
4-6 mmol/l / dobę
i nigdy więcej niż 8 mmol/l w żadnym 24-godzinnym okresie
W PRZYPADKU CZ. RYZYKA OSMOTYCZNEGO ZESPOŁU DEMIELINIZACYJNEGO
postępowanie w hiponatremii z objawami obrzęku mózgu
150 ml 3% NaCl w 20-min, powtórzyć 2-krotnie w razie konieczności
mózgowy zespół utraty soli (cerebral salt wasting) - kryteria
zaburzenia wewnątrzczaszkowe (np SAH) -> dużo BNP
- hiponatremia hipotoniczna
- dużo sodu w moczu
- dużo moczu
- mało kwasu moczowego w surowicy
- hipotensja ortostatyczna
- niskie OCŻ
jaka czesc potasu znajduje sie wewnatrzkomorkowo
90%
najwiecej potasu jest w jakich komorkach ciala (wart bezwgledna)
miesniach szkieletowych
potas do moczu wydalany jest w ktorej czesci nefronu
cewce zbiorczej
czynniki wplywajace na kaliurie
zmniejsza wydalanie potasu
- blokada RAA
- blokada kanalu sodowego ENaC
- ostra kwasica
zwieksza
- zasadowica nieoddechowa
- duzy naplyw Na+ w moczu
- duzy naplyw HCO3- w moczu
- aldosteron
- nadmierna podaz potasu
czynniki wplywajace na ruch K+ do/z przestrzeni wewnatrzkomorkowej
przejscie K+ do komorki powoduje:
- insulina podana z glukoza
- beta2 adrenergiczne
- aldosteron
- zasadowica
wyjscie K+ z komorki:
- alfa1 adrenergiczne
- kwasica
- niedobor insuliny
- niedobor aldosteronu
- hiperglikemia
- beta2 blokowanie
hipokalemia - wartosc
< 3,8 mmol/l
transmineralizacja to
naplyw K+ do komorki