geschiedenis H6&7

Question 1

Censuskiesrecht

Answer 1

Kiesrecht op grond van de hoeveelheid belasting die iemand betaalt

Question 2

Communisme

Answer 2

Radicale socialistische stroming. Wil via een revolutie van arbeiders de macht overnemen en alle productiemiddelen verdelen.

Question 3

Communistisch Manifest

Answer 3

Pamflet geschreven door Karl Marx en Friedrich Engels en gepubliceerd in februari 1848 in Londen. Het pamflet, waarin de leuze staat ‘Proletariërs van alle landen, verenigt u!’, wordt als het begin van het internationale socialisme gezien.

Question 4

Confessionalisme

Answer 4

Begonnen als emancipatiebeweging en later politieke stroming die uitgaat van politiek op basis van christelijke waarden en normen.

Question 5

Conservatisme

Answer 5

Politieke stroming die veranderingen uiterst langzaam en voorzichtig wil doorvoeren en daarbij alles wat van waarde is wil behouden.

Question 6

Democratie

Answer 6

Een regeringsvorm waarbij alle belangrijke beslissingen door de volksvergadering / het parlement worden genomen

Question 7

Directe democratie

Answer 7

Alle belangrijke beslissingen worden genomen door alle burgers of de volksvergadering, zoals in het oude Athene.

Question 8

Emancipatiebeweging

Answer 8

Beweging van mensen die zijn achtergesteld en streven naar gelijke rechten t.o.v. de bevoorrechte groep. Zo zijn het feminisme, socialisme en confessionalisme begonnen als emancipatiebeweging.

Question 9

Grondrechten

Answer 9

Aan een grondwet ontleende basisrechten van burgers ten opzichte van de staat

Question 10

Indirecte democratie

Answer 10

Alle belangrijke beslissingen worden genomen door gekozen vertegenwoordigers van de burgers. Dit gebeurt bijvoorbeeld in ons land.

Question 10

Feminisme

Answer 10

Emancipatiebeweging die streeft naar gelijke behandeling van vrouwen t.o.v. mannen. Het feminisme van begin 20e eeuw ging vooral over de strijd voor vrouwenkiesrecht. Het feminisme van de jaren 1960 ging vooral over sociale en economische emancipatie.

Question 11

Industrialisatie

Answer 11

Verandering van een samenleving waarin landbouw het belangrijkste middel van bestaan is naar een samenleving waarin de industrie het belangrijkste is

Question 11

Industrieel kapitalisme

Answer 11

Vorm van kapitalisme, waarbij de fabrieken en mijnen de belangrijkste bedrijven zijn, de productie is in handen van fabrikanten en grootindustriëlen.

Question 12

Industriële Revolutie

Answer 12

Ingrijpende verandering in productiemethoden, waarbij handenarbeid wordt vervangen door machines.

Question 13

Industriële samenleving

Answer 13

Een samenleving waarin de meeste goederen in fabrieken worden gemaakt en waarin de meeste mensen in steden wonen

Question 14

Kapitalisme

Answer 14

Economie waarbij de grond en de bedrijven eigendom zijn van ondernemers. De ondernemers willen een zo groot mogelijke winst maken.

Question 15

Klassieke grondrechten

Answer 15

In een grondwet gewaarborgde rechten van burgers ten opzichte van de staat (vrijheid van meningsuiting, gelijkheid van de wet voor iedereen, recht op bescherming, privéleven en bezit, vrije verkiezingen in een twee- of meerpartijenstelsel)

Question 16

Liberalisme

Answer 16

Stroming die vrijheid voor het individu wil op alle gebieden (economisch, politiek, godsdienstig)

Question 17

Modern imperialisme

Answer 17

Met ‘modern imperialisme’ wordt bedoeld het proces van versnelde uitbreiding van westerse macht in gebieden die tot op dat moment (eind 19de eeuw) niet, of slechts op papier, door een westers land werden bestuurd. Daarbij werden die gebieden onder daadwerkelijk politiek gezag en koloniaal bestuur gebracht. Naast politieke en economische motieven speelde ook een moreel motief, een ‘ontwikkelingsideaal’. Veel Europeanen vonden dat zij de taak hadden om in de rest van de wereld te zorgen voor wat zij als vooruitgang beschouwden.

Question 18

Nationalisme

Answer 18

1. Voorliefde voor het eigen volk / streven naar het vormen van een natiestaat.
2. De belangen van het eigen volk veel belangrijker vinden dan die van anderen/vinden dat jouw eigen volk het beste volk is

Question 19

Sociale kwestie

Answer 19

De vraag hoe een einde moet worden gemaakt aan de armoede van een groot deel van de bevolking in de 19de en begin 20ste eeuw.

Question 20

Sociale wet

Answer 20

Wet die de zwakkeren in de samenleving beschermt (tegen uitbuiting of misbruik).

Question 21

Socialisme

Answer 21

Stroming die als ideaal had, dat de gemeenschap alle of tenminste de belangrijkste productiemiddelen (landbouwgrond, grondstoffen, fabrieken, vervoermiddelen) bezit en – via haar vertegenwoordigers – beheert. De opbrengst van de productie moet dan zodanig worden verdeeld dat ieder een redelijk aandeel ontvangt. Eind 19e eeuw raakt het socialisme verdeeld in een communistische en sociaal-democratische tak.

Question 22

Alliantiepolitiek

Answer 22

Rijkskanselier Bismarck was tevreden met de bestaande grenzen, maar vond wel dat Duitsland min of meer omsingeld was door sterke mogendheden. Zijn buitenlandse beleid was er daarom op gericht door het sluiten van allianties (bondgenootschappen) het bestaande machtsevenwicht te handhaven

Question 23

Bondgenootschap

Answer 23

In een bondgenootschap spreken de leden af elkaar (militair) te steunen als één van de leden wordt aangevallen. Een aanval op één lid wordt dan gezien als een aanval op alle leden.

Question 24

Centralen

Answer 24

In de Eerste Wereldoorlog stonden de Centralen (aanvankelijk Oostenrijk-Hongarije en Duitsland; later ook het Turkse rijk en Bulgarije) tegenover de Geallieerden (zie daar).

Question 25

Conferentie van Berlijn

Answer 25

Om het machtsevenwicht in Afrika te verzekeren riep Bismarck in 1884 de Conferentie van Berlijn bijeen. Daar werden door vijftien Europese staten en de VS afspraken gemaakt over de verdeling van Afrika.

Question 26

Geallieerden

Answer 26

Alle landen die tijdens de wereldoorlogen gezamenlijk tegen Duitsland en zijn bondgenoten vochten. In de Eerste Wereldoorlog stonden de Geallieerden (aanvankelijk Rusland, Frankrijk, België, Engeland; later ook veel andere landen waaronder de VS en Italië) tegenover de Centralen (zie daar). In de Tweede Wereldoorlog werden de tegenstanders van Duitsland, Italië en Japan ook Geallieerden genoemd.

Question 27

Interbellum

Answer 27

De periode tussen de Eerste en Tweede Wereldoorlog

Question 28

Massavernietigingswapen

Answer 28

Wapen dat een groot aantal mensen tegelijk kan doden.

Question 29

Militarisme

Answer 29

Verheerlijking van het leger.

Question 30

Republiek van Weimar

Answer 30

Naam voor Duitsland in de periode 1919-1933. Genoemd naar Weimar, omdat het Duitse parlement zich vestigde in Weimar (1919). Door Hitlers machtsovername kwam er aan deze republiek een einde (1933).

Question 31

Rijkskanselier

Answer 31

Regeringsleider / minister-president

Question 32

Slaven / Slavische volken

Answer 32

Etnische bevolkingsgroep die in een groot deel van Oost-Europa woont en verwante talen spreekt

Question 33

Verdrag (Vrede) van Versailles

Answer 33

Na de Eerste Wereldoorlog sloten de Geallieerden met Duitsland de Vrede van Versailles. Deze Vrede bevatte harde bepalingen tegen Duitsland: afstand van gebieden aan Frankrijk, België en Polen, afstand van de Duitse koloniën, ontwapening en hoge herstelbetalingen.

Question 34

Vlootwet (van 1898)

Answer 34

Met de Vlootwet begon de systematische opbouw van een Duitse oorlogsvloot, vooral met slagschepen die het tegen de vloot van Groot-Brittannië konden opnemen.

Question 35

Volkenbond

Answer 35

Na de Eerste Wereldoorlog werd de Volkenbond opgericht, een organisatie waarvan alle staten in de wereld lid zouden moeten worden. Deze organisatie zou de onafhankelijkheid van alle staten moeten garanderen en de vrede in de wereld handhaven. De Volkenbond kwam tot stand, maar bezat weinig macht.

Question 36

Von Schlieffenplan

Answer 36

Het Duitse Von Schlieffenplan was bedoeld om een tweefrontenoorlog te vermijden (tegen Frankrijk en Rusland). Dan moest Frankrijk snel worden verslagen voordat het Russische leger in actie kon komen. De sterke Franse verdediging aan de Frans-Duitse grens moest daarom worden omzeild door via België naar Noord-Frankrijk op te rukken en dan naar het zuiden af te buigen.

Question 37

Wapenwedloop

Answer 37

Race om de meeste en sterkste wapens te krijgen.

Question 38

Weltpolitik

Answer 38

Politiek die in eerste instantie was gericht op overzees imperialisme (het verkrijgen van koloniën), waarbij Duitsland Groot-Brittannië als koloniale grootmacht tegenover zich vond

Question 39

Zelfbeschikkingsrecht

Answer 39

Het recht van volken in de hele wereld zelf te bepalen onder welke welk gezag (soevereiniteit) ze willen vallen