geologia Flashcards

1
Q

eguzkia energia iturri

A
  1. eguzkia: guztietan eragin
    - fotosintesi
    - fenomeno meteo/ zonazio klimatiko
    - uraren zikloa
    - lurrazala modelatzen duten kanpo eragile geologiko
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

interfasea

A

atmos + hidrosfera nahasten diren eremua
bertan interakzioak: materia / energia elkartruke

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

grabitatea dinamika

A

sistema desberdinen egituraketa eragin
-atmosferako geruzen banaketa
- hidrosfera banatu dentsitatearen arabera
- geosferaren geruzak = material dentsoenal lurraren zentrorantz

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

barne beroa dinamika

A

lurraren sorrerako hondar-beroa
elem erradiaktiboen desintegratzearen ondorioa
mantuko konbekzio korronteak eragin = plaka tektonikoak mugitu
bolkanismo,orogeniak,sismoak….

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

HIDROSFERAREN jatorria

A

asteroide gerrikoko asteroide hidratatuetatik

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

hidrosfera likidoa

A
  1. eguzkitik distantzia egokia
  2. magnetosferak atmosfera mantendu =eguzki haizea ekidi= ur guztia ez da lurruntzen
  3. berotegi gasek tenperatura egokia mantendu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

hidrosfera egitura

A

97,5 gazia
2,5 geza
* glaziar
* lur azpiko
* ibai lakuak
* atmosfera
* biosfera

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Hidrosfers lurreko tenperatura erregulatu

A

OZEANOEN DINAMIKARI ESKER
1. bero espezifiko handia : ura airea epeldu
2. itsaslasterrek ekuatoretik poloetara bero kantitate handiak = lur t erreg
3. ur laster termohalino

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

UR LASTER TERMOHALINOAK

A

tenperatura & gazitasuna : uraren dentsitatea aldatu= planeta mailako ur lasterrak
oreka garrantzitsua

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

atomosferaren jatorria

A

A ) erreduktorea
1. kanpo meteorito lurra bonbardatu
2. inpaktuek -> lurrikara eta sumendiak
3. gasen kanporaketan UR LURRUNA
4. planeta hoztu
5. ur lurruna kondentsatu
6. euria = ozeanoak
B)** OXIDANTEA**
zianobakterioek fotosintesia
O2 atmosferara

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

atmos konposizioa

A

78 N2
21 O2
0.9 Ar

0.037 CO2

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

atmosferaren egitura bertikala

A

troposfera 0-10
tropopausa
estratosfera 10-50
estratopausa
mesosfera 50-80
mesopausa
IONO/termosfera 80-300/700
termopausa
exosfera 300/700-10.000

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

ATMOSFERAREN FUNTZIOAK

A
  1. BIOSFERA BABESTU
    (GELDITU)
    - erradiazioa ( X eta gamma)
    - UV
    - eguzki haize partikulak
    - meteoritoak
  2. SISTEMA KLIMATIKOAK ERREGULATU** (BEROA)**
    * berotegi efektu naturala
    * lur gainazal-altitude handien arteko bero desorekak konpentsatu
    * ozeanoekin bero -trukeak
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

berotegi efektua

A
  1. eguzki erradiazioa lurrera heldu : argia + IR+ UV
  2. atmosferak energia zati bat islatu
  3. lurrazalak energia gehiena xurgatu = berotu
  4. lurrak erradiazio infragorria igorri
  5. **berotegi gasek **erradiazio zati bat xurgatu = atmosfera berotuz
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

atmosfera funtzioa
lur gainazal-altitude
bero desoreka konpentsatu

A

konbekzio korronte
+
hodeien eraketa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

EXOSFERA

A

eguzki haizea> grabitatea:
zabalera desberdina eremu desberdinetan
* T desberdina eguzki alde/ kontra (0-1700)
* definitu gabeko mugak
* H2 + He (arinak , d txikia urrunduz gero)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

termosfera/ ionosfera

A
  • D txikiko geruza
  • X eta gamma xurgatu / ionizatu =e galdu
  • T igo energia askatzean
  • aurora polarrak ( austral & boreal
  • sateliteak orbitatu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

aurora polarrak

A

austral/ boreal
eguzki haizea eta nukleo metalikoaren korronteek = MAGNETOSFERAren ondorioz

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

mesosfera

A
  • espaziotik meteorito gehienak desintegratu = IZAR USO
  • igo = T jeitsi
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

ESTRATOSFERA

A
  • altitudea = T gora
  • No konbekziorik (aire horiz)
  • ozono geruza (20-50)
21
Q

OZONOSFERA

A

UV izpi gehienak xurgatu
1. O2 -fotolisi- 2 O at disoziatu
2. O - talka O2 rekin = O3 = ozono
3. UV izpiek- O3 apurtu-
elkartu eta banatuz
* UV energia termiko bihurtu = estratosfera berotu

ESTRATOSFERAN

22
Q

TROPOSFERA

A
  • airearen %80 - grabitateagatik
  • altitudea = presio atm - = T -
  • konbekzio korronteak (T aldaketagatik)
    - ONDORIOAK
    1. kanpo eragile geologiko: olatu , ibai , haize
    2. fenomeno meteorologiko: prezipitazio (URAREN ZIKLOA)
23
Q

KONBEKZIO HIGIDURA arruntak

A

aire masa beroak = V + / D - =flotatu =** BORRASKAK**
aire masa hoztu = V - / D + = jeitsi = ANTIZIKLOI

24
Q

haizea

A

airea antizikloietatik borrasketara mugitzean

25
Q

borraskak

A

presio erlatibo txikiko guneak

26
Q

antizikloi

A

presio erlatibo handiko gunea

27
Q

konbekzio higidurak
eskala handikoak

A

poloetako haire hotza ekuatorera
berotu eta poloetarantz bueltatu
lurraren errotazioak korrontea desbideratu = konbekzio zelula desberdinetan zatitu

28
Q

konbekzio zelulak

A
  • poloko zelula
  • zelula epela/ FERREL
  • zelula tropikala/ HADLEY
29
Q

aire masa handiek

A

ez nahastu
baina elkar eragin
7 konbergentzia zona definitzen dira
hauek zona klimatikoak eratu

30
Q

geosfera azterketa metodo zuzenak

A
  1. sumendi laba,gas,materialak aztertu
  2. Zundaketa/meategi laginak aztertu (tope 11)
  3. Mineral/harrien konposizio+ egitura aztertu
    (mineralografia eta petrografia) ( mikros elek + espektrografia)
31
Q

METODO MAGNETIKOA

A

magnetometro= eremu magnetikoak neurtu= azpiko harrien konp ondorioztatu

32
Q

METEORITOEN AZTERKETA

A

lurra sortutako gai berekoak
konposizioa ondorioztatu

33
Q

METODO GRABIMETRIKOA

A

material dentso = grabitate handiagoa sortu
material arin = - grabitate
**mantuko konbekzio korronte **detektatu

34
Q

METODO SISMIKO

A

materialek konposizio/ egoeraren arabera
uhin sismikoak modu desberdinean garraiatu

35
Q

METODO SISMIKOA

A
  • uhin sismiko desberdin+ abiadura desberdinean hedatu = egoera/konposizio arabera
  • islatu / errefraktatu material banaketa mugetan
36
Q

P uhinak

A
  • konprimatu-zabaldu (trikitixa)
  • solido + likido
  • materiala zurrunago = azkarrago
  • solidotik likidora errefraktatu
37
Q

S uhinak

A
  • zeharkako ( gora-behera)
  • solido
  • kanpo nukleora heldu : desagertu / pixka bat islatu
38
Q

EREDU GEOKIMIKOA

A
  1. LURRAZALA : mohorovicic+kontinental+ozeaniko
  2. MANTUA: gutenberg+peridotita+dentsitate
  3. NUKLEOA: konposizioa+ zentroa
39
Q

LURRAZAL KONT

A
  • 30-70
  • %85 granitoz
  • D txiki ( mantuan hondoratu ez)
  • harri oso zaharrak (4000 ma)

geokimikoa

40
Q

LURRAZAL OZEANIKO

A

ozeano hondoak
- 10 km
- basaltoz +sedimentu geruzaz estalia
(lodiera aldakorra)
- D handia (hondoratu)
- harri gazteak (200 ma)

41
Q

MANTUA

A
  • gutenberg 2900
  • konposizio homogeneo: peridotita
  • dentsitate ez homogeneo: sakonago = d+++ = presioagatik
42
Q

NUKLEOA

A
  • konposizio: 80 Fe + 10 Ni+ 10 (C,S,O2)
  • zentroa lurrazaletik 6371 km
43
Q

GEODINAMIKOA

A
  1. LITOSFERA
  2. ASTENOSFERA
  3. BEHE MANTUA
  4. KANPO NUKLEO
  5. BARNE NUKLEO
44
Q

LITOSFERA

A
  • geruza zurrun + hauskor
  • lurrazala +goi mantua
    1. kontinental : granitoz 100-200 km
    2. ozeaniko: basaltoz 30-50 km
45
Q

ASTENOSFERA

A

litosfera-Repetti (670)
- dentsitate desberdineko harriak banatu
- arrokek joera plastikoa

46
Q

BEHE MANTUA

mesosfera

A

Repetti-Gutenberg (2900)
- astenosfera baino dentsoago
- sakonera handitu = azkar berotu

47
Q

KANPO NUKLEOA

A

Gutenberg - Lehman (5150)
- P handia + Konp metalikoa = D ++++
- likido T +++
- NO S uhin
- korronte gogorrak = errotazio + konbekzio korronteak = magnetosfera sortu

48
Q

BARNE NUKLEOA

A
  • konposizio = kanpo nuk antzeko
  • P handiak = SOLIDO
  • lurra bezala errotatu
49
Q

ENDOSFERA

A

kanpo + barne nukleo