geologia Flashcards
eguzkia energia iturri
- eguzkia: guztietan eragin
- fotosintesi
- fenomeno meteo/ zonazio klimatiko
- uraren zikloa
- lurrazala modelatzen duten kanpo eragile geologiko
interfasea
atmos + hidrosfera nahasten diren eremua
bertan interakzioak: materia / energia elkartruke
grabitatea dinamika
sistema desberdinen egituraketa eragin
-atmosferako geruzen banaketa
- hidrosfera banatu dentsitatearen arabera
- geosferaren geruzak = material dentsoenal lurraren zentrorantz
barne beroa dinamika
lurraren sorrerako hondar-beroa
elem erradiaktiboen desintegratzearen ondorioa
mantuko konbekzio korronteak eragin = plaka tektonikoak mugitu
bolkanismo,orogeniak,sismoak….
HIDROSFERAREN jatorria
asteroide gerrikoko asteroide hidratatuetatik
hidrosfera likidoa
- eguzkitik distantzia egokia
- magnetosferak atmosfera mantendu =eguzki haizea ekidi= ur guztia ez da lurruntzen
- berotegi gasek tenperatura egokia mantendu
hidrosfera egitura
97,5 gazia
2,5 geza
* glaziar
* lur azpiko
* ibai lakuak
* atmosfera
* biosfera
Hidrosfers lurreko tenperatura erregulatu
OZEANOEN DINAMIKARI ESKER
1. bero espezifiko handia : ura airea epeldu
2. itsaslasterrek ekuatoretik poloetara bero kantitate handiak = lur t erreg
3. ur laster termohalino
UR LASTER TERMOHALINOAK
tenperatura & gazitasuna : uraren dentsitatea aldatu= planeta mailako ur lasterrak
oreka garrantzitsua
atomosferaren jatorria
A ) erreduktorea
1. kanpo meteorito lurra bonbardatu
2. inpaktuek -> lurrikara eta sumendiak
3. gasen kanporaketan UR LURRUNA
4. planeta hoztu
5. ur lurruna kondentsatu
6. euria = ozeanoak
B)** OXIDANTEA**
zianobakterioek fotosintesia
O2 atmosferara
atmos konposizioa
78 N2
21 O2
0.9 Ar
0.037 CO2
atmosferaren egitura bertikala
troposfera 0-10
tropopausa
estratosfera 10-50
estratopausa
mesosfera 50-80
mesopausa
IONO/termosfera 80-300/700
termopausa
exosfera 300/700-10.000
ATMOSFERAREN FUNTZIOAK
- BIOSFERA BABESTU
(GELDITU)
- erradiazioa ( X eta gamma)
- UV
- eguzki haize partikulak
- meteoritoak - SISTEMA KLIMATIKOAK ERREGULATU** (BEROA)**
* berotegi efektu naturala
* lur gainazal-altitude handien arteko bero desorekak konpentsatu
* ozeanoekin bero -trukeak
berotegi efektua
- eguzki erradiazioa lurrera heldu : argia + IR+ UV
- atmosferak energia zati bat islatu
- lurrazalak energia gehiena xurgatu = berotu
- lurrak erradiazio infragorria igorri
- **berotegi gasek **erradiazio zati bat xurgatu = atmosfera berotuz
atmosfera funtzioa
lur gainazal-altitude
bero desoreka konpentsatu
konbekzio korronte
+
hodeien eraketa
EXOSFERA
eguzki haizea> grabitatea:
zabalera desberdina eremu desberdinetan
* T desberdina eguzki alde/ kontra (0-1700)
* definitu gabeko mugak
* H2 + He (arinak , d txikia urrunduz gero)
termosfera/ ionosfera
- D txikiko geruza
- X eta gamma xurgatu / ionizatu =e galdu
- T igo energia askatzean
- aurora polarrak ( austral & boreal
- sateliteak orbitatu
aurora polarrak
austral/ boreal
eguzki haizea eta nukleo metalikoaren korronteek = MAGNETOSFERAren ondorioz
mesosfera
- espaziotik meteorito gehienak desintegratu = IZAR USO
- igo = T jeitsi