Genetica

Question 1

Wat zijn hotspots?

Answer 1

Genen in delen van het genoom die gevoeliger zijn voor DNA schade OF bevatten sequenties die sneller spontane mutaties zullen bevatten.

Question 2

Geef een voorbeeld van een hotspot.

Answer 2

CpG eilanden: methylatie van C waar deze aanliggen aan G.

Question 3

Juist of fout?

Een substitutie van A naar G is een transversie.

Answer 3

Fout, het is een transitie.

Question 4

Geef voorbeelden van transversies.

Answer 4

A naar C, A naar T, G naar C, G naar T.

Question 5

Juist of fout?

Silent mutaties zijn mutaties die geen veranderingen op eiwitniveau meebrengen en dus zo geen aanleiding geven tot klinische fenotypes.

Answer 5

Fout, hoewel ze inderdaad geen veranderingen op eiwitniveau teweegbrengen, kunnen ze toch ziekte veroorzaken, door bv. aberrante splicing.

Question 6

Geef een voorbeelden van aandoeningen veroorzaakt door een silent mutatie.

Answer 6

Mucoviscidose, hemofilie B, DM, baarmoederhalskanker.

Question 7

Wat is een SNP?

Answer 7

Een single nucleotide variant. Het is een substitutie van één base door een ander en het is geen verklaring voor ziekte.

Question 8

Wat doet men bij seggregatie-analyse?

Answer 8

Wanneer men een variant vindt in een ziek individu gaat men kijken of die variant voorkomt bij alle zieke personen binnen dezelfde familie. Bijkomend wordt gekeken of de variant niet voorkomt bij alle niet-zieke personen.

Question 9

Waarom zijn zebravissen bijzonder handig als proefdier voor genetica?

Answer 9

• Ze stellen weinig eisen aan de omgeving en zijn relatief goedkoop
• Hun genoom is zo goed als geheel bekend en heeft 74% homologie met de mens
• Ze nemen gemakkelijk stoffen op via water
• Ze planten zich gemakkelijk voort
• Hun transcriptie en translatie zijn makkelijk aan te passen

Question 10

Wat zijn rescue experimenten?

Answer 10

Daarbij wordt een bepaald gen met een variant uitgeschakeld waardoor de zebravis een fenotype krijgt. De volgende stap is dat men RNA van de patiënt met die variant in injecteert in de vis. Als het fenotype van de vis dan verdwijnt is er een ‘rescue’ en dat wil zeggen dat de variant van de patiënt normale genetische variatie is.

Question 11

Juist of fout?

Mozaïcisme kan enkel een ernstig beeld geven indien de mutatie in minstens 50% van de cellen zit.

Answer 11

Fout, soms is er een ernstig beeld bij een laag percentage, bv. bij Proteus syndroom (0.5%).

Question 12

Waarom inspecteert een klinisch geneticus altijd de huid?

Answer 12

Pigmentatiestoornissen zijn een indicatie voor mozaïcisme, wat niet altijd te detecteren is in het bloed.

Question 13

Wat is het herhalingsrisico bij germinaal mozaïcisme?

Answer 13

1%.

Question 14

Geef een voorbeeld van een secundair effect van mutaties.

Answer 14

Een mutatie in het EVER1 en EVER2 gen zorgt voor een verhoogde gevoeligheid voor HPV infecties. Indien een persoon met die mutaties dan effectief geïnfecteerd worden met HPV, ontwikkelen ze het fenotype van epidermodysplasia verruciformis. De mutatie op zich is dus niet de oorzaak van het fenotype.

Question 15

Wat is anticipatie?

Answer 15

Wanneer de ziekte alsmaar erger wordt in volgende generaties omdat het aantal repeats aan het einde van een gen verhoogt.

Question 16

Juist of fout?

Wanneer de repeats op het einde van een gen gelegen zijn in de coderende regio, zijn deze de enige oorzaak van het fenotype.

Answer 16

Juist.

Question 17

Beschrijf het verschil in anticipatie wanneer de mutatie afkomstig is van vader of moeder.

Answer 17

• Paternale transmissie: bijna altijd anticipatie
• Maternale transmissie: anticipatie in de helft van de gevallen

Question 18

Wat zijn modifier genen?

Answer 18

Genen die het fenotype van een aandoening beïnvloeden wanneer het ziektegen aanwezig is. Ze is dus niet de oorzaak van het fenotype maar beïnvloedt het enkel.

Question 19

Geef de drie modifiërende mechanismen.

Answer 19

• Verhogen kritische drempel: geeft aanleiding tot non-penetrantie
• Verlagen kritische drempel: dragers zijn niet per se gezond
• Wijzigen distributie van het kenmerk: geeft aanleiding tot variabele expressie

Question 20

Wat zijn de kenmerken van multifactoriële overerving?

Answer 20

• Risico eerstegraads verwanten: 3-5%
• Risico verdere verwanten: exponentiële afname
• Risico stijgt wanneer verschillende individuen binnen familie aangetast zijn of wanneer de aandoening ernstiger is
• Consanguïniteit vergroot risico voor kinderen

Question 21

Wat zijn susceptibiliteitsgenen?

Answer 21

Genen die de vatbaarheid van een individu om een fenotype te ontwikkelen verhogen. Het is dus niet de (enige) oorzaak maar een contribuerende factor.

Question 22

Wat is het gevolg van DNA-methylatie?

Answer 22

Het DNA wordt sterker rond de histonen gewonden waardoor transcriptie onmogelijk wordt.

Question 23

Juist of fout?

Epigenetische mechanismen liggen aan de basis van tweelingen met hetzelfde fenotype.

Answer 23

Fout, ze liggen aan de basis van tweelingen met hetzelfde genotype maar een verschillend fenotype.

Question 24

Wat doen micro-RNA’s?

Answer 24

Ze remmen de vertaling van mRNA naar eiwit en zorgen er dus zo voor dat enkel de gewenste mRNA’s vertaald worden.

Question 25

Wat is genomische imprinting?

Answer 25

Wanneer het fenotype van een genetisch defect afhangt van op welk stukje DNA het ligt, van moeder of vader.