Gastro-intestinaal Flashcards
Wat zijn mogelijke oorzaken voor mechanische ileus?
- Intraluminale obstructie
- -> galstenen, meconium, fecale impactie, bezoar, slijm bij cystische fibrose - Intramurale obstructie
- -> stenose, tumor, invaginatie - Extramurale obstructie
- -> volvulus, streng- en adhesievorming na eerdere operatie, tumor, beklemde hernia inguinalis, beklemde hernia femoralis, beklemde hernia cicatricalis, beklemde inwendige herniatie
Wat zijn mogelijke oorzaken voor paralytische ileus?
- Elektrolytstoornissen; hypokaliëmie, hypercalciëmie
- Postoperatief
- Bacteriële peritonitis
- Sepsis
- Pancreatitis
- Darmischemie
- Trombose of embolie van de mesenteriale vaten leidend tot darmischemie
- Trauma
Wat is het klinische beeld van een ileus?
- misselijkheid
- braken
- opzetten van de buik
- uitblijven van de ontlasting
- darmkolieken
–> Bij paralytische ileus ontbreekt de beweging van de darm en dus ook het darmgeruis ter plaatse.
Bij ileus treedt distensie van de darm op. Deze is gevuld met lucht en darminhoud en klinkt dus holler dan normaal bij percussie: hypertypmanie.
Welk aanvullend onderzoek kan worden gedaan bij verdenking ileus?
- Lab
- -> Hb, leuko’s, trombocyten, natrium, kalium, ureum, creatinine, CRP, leverenzymen, amylase, eventueel bloedgas - Röntgenbuikoverzichtsfoto (X-BOZ)
- -> uitgezette lissen (dunne darm > 4 cm, colon > 8 cm), dreigende caecumblowout (>12 cm), niveau van obstructie, lucht in galwegen (papillotomie, galsteenileus), kort gedistendeerd segment (sentinel loop), fecale stase. - X-thorax staand
- -> vrije lucht onder diafragmakoepels (perforatie)? - CT-abdomen
- -> CT met waterig intraluminaal of met intraveneus contrast brengt vooral extraluminale oorzaken aan het licht zoals tumoren.
Vrije lucht intra-abdominaal is vrijwel synoniem met perforatie van een hol orgaan. Wat zijn belangrijke oorzaken van een hol orgaan?
1. Maag: = geperforeerd peptisch of maligne ulcus 2. Duodenum: = perforatie van peptisch ulcus of blow out door stomp buiktrauma, iatrogeen na endoscopische retrograde cholangiopancreaticoografie (ERCP) of papillotomie 3. Dunne darm: = ischemie 4. Colon: = caecumblowout bij ileus, geperforeerd divertikel of tumor, perforatie bij scopie of poliepectomie
Wat is cholecystitis?
= inflammatie van de galblaas die ontstaat door occlusie van de ductus cysticus of malfunctie van galblaaslediging.
Cholecystitis wordt het beste chirurgisch behandeld, maar kan ook eventueel conservatief.
- -> acuut vs. chronisch
- -> calculeus vs. acalculeus (stenen vs. niet stenen)
Wat zijn de 5-F risicofactoren voor cholelithiasis?
- Fair = hogere prevalentie in Caucasische populatie
- Fat = BMI > 30 en hyperlipidemie
- Female
- Fertile = bij 1 of meer kinderen
- Forty = > 40 jaar
- -> cholelithiasis kan ook voorkomen in jonge patiënten met een positieve familiegeschiedenis; in zulke gevallen vervangt de ‘familiale factor’ de ‘forty factor’
Wat is het verschil tussen acute en chronische acute cholecystitis?
Acuut:
= een syndroom van buikpijn in rechterbovenkwadrant + koorts + leukocytose, geassocieerd met galblaas inflammatie
= 95% veroorzaakt door galstenen
Chronisch:
= chronische inflammatie van de galblaas
= waarschijnlijk door aanwezigheid van galstenen die resulteren in mechanische irritatie of terugkerende aanvallen van acute cholecystitis, leidend tot fibrose en verdikking van de galblaas
Wat zijn mogelijke gevolgen van onbehandelde acute cholecystitis?
Perforatie van de galblaas, sepsis en overlijden.
Welke symptomen zijn typisch bij acute cholecystitis die bij de anamnese kunnen worden uitgevraagd?
- buikpijn: meestal rechterbovenbuikkwadrant of epigastricum
- pijn is meestal continu aanwezig en ernstig (> 4-6 uur)
- de pijn kan uitstralen naar rechterschouder of rug
- andere symptomen = koorts, misselijkheid, overgeven, anorexie
- in VG: vaak pijn 1 uur na nuttigen vettige maaltijd
Welke symptomen zijn typisch bij acute cholecystitis die bij lichamelijk onderzoek aanwezig kunnen zijn?
- ziek uitzien
- tachycardie
- stil liggen (door locale pariëtale peritoneale prikkeling die wordt verergerd door beweging)
- Positief teken van Murphy
- Koorts
Patiënten met complicaties, hebben mogelijk:
- sepsis (gangreen)
- gegeneraliseerde peritonitis (perforatie)
- abdominaal crepiteren (emphysemateuze cholecystitis)
- darmobstructie (galsteen ileus)
Wat is het teken van Murphy?
Het teken van Murphy is de bevinding dat de patiënt plotseling pijn voelt bij diep inademen tijdens de palpatie van de lever of galblaas.
Dit vergroot de kans op cholecystitis.
–> heeft een hoge sensitiviteit (97%) voor acute cholecystitis, maar is niet specifiek (48%).
Wat zijn mogelijke lab bevindingen bij acute cholecystitis?
- leukocytose, met linksverschuiving
Elevatie van totaal serum bilirubine en alkaline fosfatase (AF) indiceren obstructie (galstenen, cholangitis)!! en zijn niet typisch voor acute cholecystitis
Wat is linksverschuiving bij leukocytose?
Wordt bij acute infectie nogal eens gezien.
= Toename van het aantal neutrofiele staafkernige granulocyten of voorlopers hiervan.
Dit betekent dat er relatief veel jonge, onrijpe granulocyten in het bloed aanwezig zijn. Soms zelfs met toxische korreling.
Hoe kan de diagnose acute cholecystitis worden gesteld?
De diagnose acute cholecystitis is primair een klinische diagnose. In de praktijk wordt deze diagnose aangevuld met echografisch onderzoek.
–> Indien twijfel persisteert of indien er een verdenking is op complicaties wordt in tweede instantie CT onderzoek uitgevoerd.
Echografische bevindingen:
- Galblaas wandverdikking (>4-5 mm)
- Pericholecystische vloeistof
- Of oedeem (double wall sign)
- Een sonografisch teken van Murphy
Lab wordt ook aangevraagd:
- Serum markers, serum lipase en amylase, elektrolyten, alanine aminotransferase, aspartaat aminotransferase, bilirubine, calcium, en albumine
