filosofie hoofdstuk 1 Flashcards
natuurtoestand
= hoe ziet leven eruit zonder staat of ander overheidsinstellingen
Beïnvloedende factor: mensbeeld
verschillende mensbeelden
1) + mens is nature coöperatief
2) - (ongunstige/pessimistische opvatting), mens egoïstisch en onbetrouwbaar
visie waar mensen potentiële bedreigingen zie, bedrukken noodzaak sociale controle
3) N nature complex en niet vaststaand, kunnen combi van – en + hebben afh. context/omstandigheden
welke factoren beïnvloedden het mensbeeld
cultuur, milieu, opvoeding,….
sociale filosofie
= die tak van de filosofie die nadenkt over de aard van de mens en de sociale verhoudingen tussen individuen en groepen. Er wordt nagedacht over de manier waarop mensen kunnen samenleven.
descriptieve filosofie
= beschrijft de aard van de mens zoals hij is en zijn sociale verhoudingen via observaties
normatieve filosofie
= beschrijft hoe de mens zou moeten zijn en hoe ze zouden moeten samenleven.
contracttheorie
=> individuen kunnen enkel samenleven door afspraken, mensen in natuurtoestand niet samenleven
=> sociaal contract (afspraken maken) om veiligheid en welvaart te verhogen
visie natuurtoestand Hobbes
- Engelse filosoof
- introduceerde eerst sociaal contract in moderne politieke filosofie
Gaan mensen tot sociaal contract over?
Experiment: wegdenken regering, wetten, andere vormen sociale controle, zo te begrijpen waarom mensen samenlevingen vormen
Mensbeeld: negatief & pessimistisch
Oorlog allen tegen allen
Natuurlijke staat: mensen elkaars vijanden => oorlog van allen tegen allen
Enkel de sterken krijgen steeds hun zin, de zwakkeren nooit.
Natuurrecht: recht om eigenbelang zonder beperkingen na te streven ook ten koste bezit/leven andere
Gevolg: gevaarlijk, risico dat je het onderspit delft, chaos, geen ontwikkeling…
natuurrecht
= recht om eigenbelang zonder beperkingen na te streven ook ten koste bezit/leven andere
Gevolg: gevaarlijk, risico dat je het onderspit delft, chaos, geen ontwikkeling…
Visie Hobbes met sociaal contract
MAAR: Mensen zijn naast egoïsten ook rationele wezens! Dus: rekening met elkaar via het sociaal contract vanuit eigenbelang
Een koele, berekende houding, niets met menslievendheid te maken
Risico: contract wordt niet nageleefd want mensen hebben de neiging om hun beloftes te verbreken…
Nood aan een regering die toekijkt op het naleven van de regels!
Prison dilemma + conclusie
= De kern van het dilemma is dat het voor beide verdachten samen weliswaar beter is om te zwijgen, maar dat elke verdachte alleen aan zijn eigen voordeel denkt.
- Bovendien kunnen ze niet met elkaar communiceren. Ongeacht wat de ander doet, is het voor elke verdachte beter om te bekennen.
- morele, solidaire opstelling waarbij iedereen iets moet inleveren of bijdragen, voor iedereen voordelig is
- voor ieder individu nog voordeliger is wanneer alleen hij of zij niet solidair is en alle anderen wel.
Conclusie
- verleiding groot om niet solidair te zijn
- persoonlijk grootste voordeel
- risico in: als iedereen voor zichzelf kiest, verliezen beide partijen!
- Het moet dus voorkomen worden dat veel mensen hiervoor kiezen want, hoe minder mensen zich solidair gedragen, hoe onvoordeliger dat is voor iedereen
tegenvoorbeelden visie Hobbes + beïnvloedende factoren
Experiment ulitimatumspel
ll. 1: krijgt 50 000, mag zelf kiezen hoe hij het verdeeld met ll. 2
ll. 2: mag niet onderhandelen, moet akkoord gaan anders beide niets
conclusie: velen geven groot deel bedrag aan ander
Experiment dictatorspel
ll. 1: krijgt 50 000, zelf beslissen
ll. 2: geen enkele invloed
conclusie: toch groot deel afgeven, hoe groter bedrag hoe groter gift
beïnvloedende factoren: culturele waarden, religie, sociale normen, opleidingsniveau,…
oplossing Hobbes/ sociaal contract
- mens geneigd regels, wetten doorbreken in hoop meer voordeel
Idee de leviathan (nood absolute macht)
Hoogste gezag bij de Leviathan: autoritaire monarchie
- Plicht vrede/veiligheid alle burgers garanderen via invoeren en controleren sociaal contract.
- Alomtegenwoordig, elke overtreding onmiddellijk bestraffen
- Kan zelf niet gestraft worden
- Moet steeds gehoorzaamd worden, zelfs bij slechte maatregelen
bv: torenhoge belastingen, platleggen economie, opsluiten
tegenstanders van het regime…
- altijd beter dan onderdanen zonder leider!
- Opstand enkel toegelaten als soeverein onderdanen direct
dreigt te vermoorden.
Habermas visie mensbeeld
- Duitse filosoof en socioloog
- Vetrekpunt: benadering menselijke handelingen vanuit sociale normen en culturele waarden
- Centrale vraag: Hoe komt het dat de menselijke wereld geen chaos is?
- Positief mensbeeld: communicatie sleutel tot functionerende samenleving
Leefwereld
Mensen delen leefwereld = alledaagse wereld van face-to-face contacten, vertrouwensrelaties waarin mensen reservoir v. IMPLICIETE KENNIS delen –> vlot en gecoördineerd samenleven is mogelijk
Leefwereld Habermas
Mensen delen leefwereld = alledaagse wereld van face-to-face contacten, vertrouwensrelaties waarin mensen reservoir v. IMPLICIETE KENNIS delen –> vlot en gecoördineerd samenleven is mogelijk
