F1 De verlichting

Question 1

rechtszekerheid

Answer 1

garantie dat rechtspraak gebeurt

Question 2

rechtsgelijkheid

Answer 2

wet geldt voor iedereen + iedereen gelijk behandelen

Question 3

rechtsstaat

Answer 3

overheid moet zich houden aan de wetten en regels -> volk beschermd tegen machtsmisbruik

Question 4

wetgevende macht

Answer 4

-stelt wetten + regels op
-bestaat uit een koning en parlement
-controleert uitvoerende macht

Question 5

uitvoerende macht

Answer 5

-nagaan of wetten worden nageleefd + toegepast
-besturen het land
-uitgeoefend door koning en regering van ministers en staatssecretaressen

Question 6

rechterlijke macht

Answer 6

-uitspraak over geschillen
-interpreteren wetten
-uitgeoefend door hoven en rechtbanken
-controleert uitvoerende macht
-VOLLEDIG ONAFHANKELIJK van de politiek

Question 7

Immanuel Kant (1724-1804)

Answer 7

-verlichting: bevrijding van de mens uit zijn onmondigheid, waarvan hij zelf de schuld heeft
-onmondigheid: onvermogen verstand gebruiken zonder leiding van een ander
-plicht van de mens = verstand gebruiken
-Sapere aude = durf te denken

Question 8

filosofen opvattingen over politieke macht

Answer 8

Locke + Montesquieu

Question 9

Locke (1632 - 1704)

Answer 9

-volk heeft soevereine macht + mag in opstand komen
-1 oppergezag: de wetgevende macht (al het andere ondergeschikt)
-geen enkel edict bezit kracht van wet zonder goedkeuring van de wetgevende macht
-wetgevende macht gekozen/aangesteld door volk
-Moet vluchten voor de Stuarts
-scheiding in 2 machten: Two treatises of government

Question 10

Montesquieu (1689-1755)

Answer 10

-trias politica: macht splitsen in 3 -> wetgevende, uitvoerende, rechterlijke
-ma van zijn tijd: adel moet een belangrijkere rol hebben in de samenleving
-dergelijk politiek systeem verzekert een vrij leven voor haar burgers met een grotere mate van gelijkheid

Question 11

filosofen opvattingen over economie en samenleving

Answer 11

Rousseau + Adam Smith

Question 12

Rousseau (1712-1778)

Answer 12

-gelijkheid tussen alle mensen
-in de natuur geen onderscheid
-natuurlijke behoeften overal
dezelfde -> middelen om erin te voorzien ook over dezelfde

Question 13

Adam Smith (1723-1790)

Answer 13

-vrijemarktseconomie: vrijheid van economisch handelen
-de onzichtbare hand: zorgt voor harmonie tussen eigenbelang en belang van de samenleving
-overheid slechts 3 plichten:
->maatschappij beschermen tegen geweld
->iedere burger beschermen tegen onderdrukking
->openbare werken uitvoeren en onderhouden

Question 14

filosofen opvattingen over godsdienst en cultuur

Answer 14

Diderot + Voltaire

Question 15

Diderot (1713-1784)

Answer 15

-Encyclopédie: kennis beschikbaar maken voor iedereen

Question 16

Voltaire (1694-1778)

Answer 16

-Dieu l’horlogier: god heeft de aarde geschapen, maar voor de rest niets
-deïsme: strijd tegen onwetendheid, corruptie en bekrompenheid, vooral tegen de kerk

Question 17

verspreiding van de verlichte ideeën

Answer 17

-sterke toename aan wetenschappelijke tijdschriften (meer kennis verspreid)
-boekdrukkunst: pamfletten, kranten, wetenschappelijke uitgaven
-Thee- en koffiehuizen, cafés: door de studenten in universiteitssteden
-salons: ontmoetingen tussen geleerden in de salons

Question 18

despoot

Answer 18

allenheerser
-> dankzij gezonde verstand
-> de verlichte rede
-> NIET dankzij god
-> grootste denker: Voltaire

Question 19

Frederik van Pruisen (1712-1786)

Answer 19

-bevriend met Voltaire
-volk kan zich niet regeren + legt lot in handen van de vorst
-goede vorst weet wat goed is voor zijn volk maar heeft wel absolute macht
-“Alles voor het volk, niets door het volk”
-verschil absolute vorsten: heerser moeten belangen van het volk dienen + bestuur van een staat moet goed doordacht zijn

Question 20

verlicht despotisme

Answer 20

verlichting + absolutisme

Question 21

gevolg ideeën verlichting

Answer 21

scheiding kerk en staat

Question 21

sleutelwoorden verlichting

Answer 21

vrijheid, gelijkheid, kennis

Question 22

scheiding kerk en staat

Answer 22

-geen inmenging van de kerk in staatszaken
-staat niet mengen in zaken die de kerk aanbelangen

Question 23

fundamentalisme

Answer 23

kerk + staat samen, iedereen dezelfde mening

Question 24

pluralisme

Answer 24

een plaats met heel veel meningen/overtuigingen

Question 25

overgang ancien régime naar nieuwste tijd: politiek

Answer 25

17-18de eeuw: machtsconcentratie, machtswillekeur, vorstelijk absolutisme, goddelijk recht
verlichting: trias politica, despotisme, verlicht verstand

Question 26

overgang ancien régime naar nieuwste tijd: economie

Answer 26

17-18de eeuw: mercantilisme, protectionisme
verlichting: liberalisme

Question 27

overgang ancien régime naar nieuwste tijd: sociaal

Answer 27

17-18de eeuw: standenmaatschappij, slavernij
verlichting: gelijkheid

Question 28

overgang ancien régime naar nieuwste tijd: wetenschap

Answer 28

17-18de eeuw: religie > wetenschap, scholastiek
verlichting: rationalisme, empirisme

Question 29

overgang ancien régime naar nieuwste tijd: religie

Answer 29

17-18de eeuw: staatsgodsdienst, onmondigheid, onverdraagzaamheid, censuur
verlichting: deïsme, mondigheid, pluralisme, vrijheid van meningsuiting