F1 De verlichting Flashcards
rechtszekerheid
garantie dat rechtspraak gebeurt
rechtsgelijkheid
wet geldt voor iedereen + iedereen gelijk behandelen
rechtsstaat
overheid moet zich houden aan de wetten en regels -> volk beschermd tegen machtsmisbruik
wetgevende macht
-stelt wetten + regels op
-bestaat uit een koning en parlement
-controleert uitvoerende macht
uitvoerende macht
-nagaan of wetten worden nageleefd + toegepast
-besturen het land
-uitgeoefend door koning en regering van ministers en staatssecretaressen
rechterlijke macht
-uitspraak over geschillen
-interpreteren wetten
-uitgeoefend door hoven en rechtbanken
-controleert uitvoerende macht
-VOLLEDIG ONAFHANKELIJK van de politiek
Immanuel Kant (1724-1804)
-verlichting: bevrijding van de mens uit zijn onmondigheid, waarvan hij zelf de schuld heeft
-onmondigheid: onvermogen verstand gebruiken zonder leiding van een ander
-plicht van de mens = verstand gebruiken
-Sapere aude = durf te denken
filosofen opvattingen over politieke macht
Locke + Montesquieu
Locke (1632 - 1704)
-volk heeft soevereine macht + mag in opstand komen
-1 oppergezag: de wetgevende macht (al het andere ondergeschikt)
-geen enkel edict bezit kracht van wet zonder goedkeuring van de wetgevende macht
-wetgevende macht gekozen/aangesteld door volk
-Moet vluchten voor de Stuarts
-scheiding in 2 machten: Two treatises of government
Montesquieu (1689-1755)
-trias politica: macht splitsen in 3 -> wetgevende, uitvoerende, rechterlijke
-ma van zijn tijd: adel moet een belangrijkere rol hebben in de samenleving
-dergelijk politiek systeem verzekert een vrij leven voor haar burgers met een grotere mate van gelijkheid
filosofen opvattingen over economie en samenleving
Rousseau + Adam Smith
Rousseau (1712-1778)
-gelijkheid tussen alle mensen
-in de natuur geen onderscheid
-natuurlijke behoeften overal
dezelfde -> middelen om erin te voorzien ook over dezelfde
Adam Smith (1723-1790)
-vrijemarktseconomie: vrijheid van economisch handelen
-de onzichtbare hand: zorgt voor harmonie tussen eigenbelang en belang van de samenleving
-overheid slechts 3 plichten:
->maatschappij beschermen tegen geweld
->iedere burger beschermen tegen onderdrukking
->openbare werken uitvoeren en onderhouden
filosofen opvattingen over godsdienst en cultuur
Diderot + Voltaire
Diderot (1713-1784)
-Encyclopédie: kennis beschikbaar maken voor iedereen
Voltaire (1694-1778)
-Dieu l’horlogier: god heeft de aarde geschapen, maar voor de rest niets
-deïsme: strijd tegen onwetendheid, corruptie en bekrompenheid, vooral tegen de kerk
verspreiding van de verlichte ideeën
-sterke toename aan wetenschappelijke tijdschriften (meer kennis verspreid)
-boekdrukkunst: pamfletten, kranten, wetenschappelijke uitgaven
-Thee- en koffiehuizen, cafés: door de studenten in universiteitssteden
-salons: ontmoetingen tussen geleerden in de salons
despoot
allenheerser
-> dankzij gezonde verstand
-> de verlichte rede
-> NIET dankzij god
-> grootste denker: Voltaire
Frederik van Pruisen (1712-1786)
-bevriend met Voltaire
-volk kan zich niet regeren + legt lot in handen van de vorst
-goede vorst weet wat goed is voor zijn volk maar heeft wel absolute macht
-“Alles voor het volk, niets door het volk”
-verschil absolute vorsten: heerser moeten belangen van het volk dienen + bestuur van een staat moet goed doordacht zijn
verlicht despotisme
verlichting + absolutisme
gevolg ideeën verlichting
scheiding kerk en staat
sleutelwoorden verlichting
vrijheid, gelijkheid, kennis
scheiding kerk en staat
-geen inmenging van de kerk in staatszaken
-staat niet mengen in zaken die de kerk aanbelangen
fundamentalisme
kerk + staat samen, iedereen dezelfde mening
pluralisme
een plaats met heel veel meningen/overtuigingen
overgang ancien régime naar nieuwste tijd: politiek
17-18de eeuw: machtsconcentratie, machtswillekeur, vorstelijk absolutisme, goddelijk recht
verlichting: trias politica, despotisme, verlicht verstand
overgang ancien régime naar nieuwste tijd: economie
17-18de eeuw: mercantilisme, protectionisme
verlichting: liberalisme
overgang ancien régime naar nieuwste tijd: sociaal
17-18de eeuw: standenmaatschappij, slavernij
verlichting: gelijkheid
overgang ancien régime naar nieuwste tijd: wetenschap
17-18de eeuw: religie > wetenschap, scholastiek
verlichting: rationalisme, empirisme
overgang ancien régime naar nieuwste tijd: religie
17-18de eeuw: staatsgodsdienst, onmondigheid, onverdraagzaamheid, censuur
verlichting: deïsme, mondigheid, pluralisme, vrijheid van meningsuiting
