EXAMEN GRIEKS

Question 1

καὶ ἀκούσαντες οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ ἦλθον καὶ ἦραν τὸ πτῶμα αὐτοῦ καὶ ἔθηκαν αὐτὸ ἐν μνημείῳ

Answer 1

En nadat zijn leerlingen het gehoord hadden gingen ze op weg en zij tilden zijn lichaam op en zij legden het in een graf.

Question 2

καὶ ἤνεγκεν τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ ἐπὶ πίνακι καὶ ἔδωκεν αὐτὴν τῷ κορασίῳ καὶ τὸ κοράσιον ἔδωκεν αὐτὴν τῇ μητρὶ αὐτῆς

Answer 2

En hij bracht zijn hoofd op een schotel en hij gaf het aan het meisje, en het meisje gaf het aan haar moeder.

Question 3

καὶ ἐξελθοῦσα εἶπεν τῇ μητρὶ αὐτῆς τί αἰτήσωμαι ἡ δὲ εἶπεν τὴν κεφαλὴν Ἰωάννου τοῦ βαπτίζοντος

Answer 3

En nadat ze naar buiten gegaan was, zei zij aan haar moeder: “Wat moet ik vragen?” Zij zei: “Het hoofd van Johannes de doper.”

Question 4

ὡς δὲ ὁ Γύγης ἀπίκετο, ἔλεγε ἡ γυνὴ τάδε. ‘νῦν τοί δυῶν ὁδῶν παρεουσέων Γύγη δίδωμί αἵρεσιν, ὁκοτέρην βούλεαι τραπέσθαι. ἢ γὰρ Κανδαύλεα ἀποκτείνας ἐμέ τε καὶ τὴν βασιληίην ἔχε τὴν Λυδῶν, ἢ αὐτόν σε αὐτίκα οὕτω ἀποθνήσκειν δεῖ, ὡς ἂν μὴ πάντα πειθόμενος Κανδαύλῃ τοῦ λοιποῦ ἴδῃς τὰ μὴ σε δεῖ. ’

Answer 4

Wanneer Gyges aankwam, zei de vrouw het volgende: “Terwijl er voor jou twee wegen zijn, Gyges, geef ik jou de keuze welke jij wil inslaan. Want ofwel, nadat je Kandaules hebt gedood, krijg je mij en het koninkrijk van de Lydiërs, of het is nodig dat jij zelf dadelijk zo sterft, opdat jij die Kandaules in alles volgt, in het vervolg de dingen die je niet hoort te zien, niet ziet.”

Question 5

καὶ μετὰ ταῦτα ἀναπαυομένου Κανδαύλεω ὑπεκδύς τε καὶ ἀποκτείνας αὐτὸν ἔσχε καὶ τὴν γυναῖκα καὶ τὴν βασιληίην Γύγης

Answer 5

En daarna, wanneer Kandaules sliep, nadat hij tevoorschijn geslopen was, nadat hij hem gedood had, had Gyges én de vrouw én het koningschap.

Question 6

καὶ γενομένης ἡμέρας εὐκαίρου ὅτε Ἡρῴδης τοῖς γενεσίοις αὐτοῦ δεῖπνον ἐποίησεν τοῖς μεγιστᾶσιν αὐτοῦ καὶ τοῖς χιλιάρχοις καὶ τοῖς πρώτοις τῆς Γαλιλαίας

Answer 6

En nadat een dag gunstig geworden was, wanneer Herodes, omwille van zijn verjaardag een feestmaal hield voor zijn hoogwaardigheidsbekleders en de hoogofficieren en de belangrijksten van Galileia,

Question 7

Wat was de bestuursvorm in de Archaïsche tijd?

Answer 7

oligarchen = burgers georganiseerd in een polis

Question 8

“ἀλλ᾽ ἤτοι κεῖνόν γε τὸν ταῦτα βουλεύσαντα δεῖ ἀπόλλυσθαι, ἢ σε τὸν ἐμὲ γυμνήν θεησάμενον καὶ ποιήσαντα οὐ νομιζόμενα.”

Answer 8

Maar het is nodig dat ofwel hij, die die dingen overlegd heeft, sterft, ofwel jij, die mij naakt bekeken heeft, die dingen hebt gedaan die onbehoorlijk zijn.

Question 9

DOEOPDRACHT
Lees de lectuur in het Nederlands, in de context van de koningsverhalen en het mimetische geweld:
- Kandaules en Gyges
- Xerxes en Masistes
- Johannes de Doper
- Croesus en Solon

Answer 9

Je bent bijna aan het einde van deze lange reis. Blijf gefocust en geef nog even alles wat je hebt. Elk woord dat je nu leest, elk concept dat je begrijpt, brengt je dichter bij je doel. Dit is de laatste keer dat je dit hoeft te doen. De beloning komt eraan. Houd vol, je bent sterker dan de afleidingen om je heen. Je kunt dit!

Question 10

Wat was de bestuursvorm in de Donkere Eeuwen?

Answer 10

koning = primus inter pares = basileus

Question 11

DOEOPDRACHT
Teken driehoekjes uit de 4 fases met de personages uit het verhaal van Johannes de Doper.

Answer 11

zie cursus p. 26

Question 12

αὐτὸς γὰρ ὁ Ἡρῴδης ἀποστείλας ἐκράτησεν τὸν Ἰωάννην καὶ ἔδησεν αὐτὸν ἐν φυλακῇ διὰ Ἡρῳδιάδα τὴν γυναῖκα Φιλίππου τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ ὅτι αὐτὴν ἐγάμησεν

Answer 12

Herodes zelf liet Johannes gevangennemen nadat hij iemand met die opdracht weggestuurd had en hij liet hem in de gevangenis in de boeien slaan, vanwege Herodias, de vrouw van zijn broer Philippus, om haar uit te huwelijken.

Question 13

ὡς δὲ ἤρτυσαν τὴν ἐπιβουλήν, νυκτὸς γενομένης （οὐ γὰρ ἐμετίετο ὁ Γύγης, οὐδέ οἱ ἦν ἀπαλλαγὴ οὐδεμία, ἀλλ᾽ ἔδεε ἤ αὐτὸν ἀπολωλέναι ἢ Κανδαύλεα） εἵπετο ἐς τὸν θάλαμον τῇ γυναικί, καί μιν ἐκείνη, ἐγχειρίδιον δοῦσα, κατακρύπτει ὑπὸ τὴν αὐτὴν θύρην.

Answer 13

Wanneer ze de aanslag beraamd hadden en het nacht geworden was (want Gyges onttrok er zich niet aan en er was geen bevrijding, maar was het nodig dat hij ofwel hemzelf doodt ofwel Kandaules), volgde hij de vrouw naar de slaapkamer, en, nadat ze een dolk gegeven had, verborg ze hem achter dezelfde deur.

Question 14

Wat is het verschil tussen eunomia en isonomia?

Answer 14

Eunomia (Solon):
- gericht op goed bestuur door de elite op basis van hun deugden en verdienste
- behoud van macht binnen de landadel en traditionele clanstructuren
Isonomia (Kleisthenes):
- gericht op gelijke rechten en deelname aan het bestuur voor alle burgers
- doorbreken van traditionele clanstructuren en waardering voor de middenstand

Question 15

Wat is het basisprincipe voor de staatsstructuur volgens Kleisthenes?

Answer 15

• principe van isonomia: gelijkheid voor de wet
• nieuwe verdeling: clanstructuur doorbroken, waardering voor groeiende middenstand in de stad
• attika verdeeld in 10 phylen, elke phyle bestaat uit delen van stad, kust en binnenland

Question 16

Wat was de bestuursvorm na de tirannieën?

Answer 16

democratie / oligarchie / combinatie van beiden

Question 17

χρόνου δὲ οὐ πολλοῦ διελθόντος （χρῆν γὰρ Κανδαύλῃ γενέσθαι κακῶς） ἔλεγε πρὸς τὸν Γύγην τοιάδε. ‘Γύγη, οὐ γὰρ σε δοκέω πείθεσθαι μοι λέγοντι περὶ τοῦ εἴδεος τῆς γυναικός （ὦτα γὰρ τυγχάνει ἀνθρώποισι ἐόντα ἀπιστότερα ὀφθαλμῶν）, ποίεε ὅκως ἐκείνην θεήσεαι γυμνήν.’

Answer 17

Nadat niet veel tijd voorbij gegaan was (want het was nodig dat het slecht met Kandaulus zou gaan), zei hij tegen Gyges de volgende dingen: “Gyges, ik heb de indruk dat jij mij niet gelooft wanneer ik spreek over de schoonheid van mijn vrouw (want oren zijn bij mensen toevallig onbetrouwbaarder dan ogen), zorg dat je haar naakt ziet.”

Question 18

ὁ γὰρ Ἡρῴδης ἐφοβεῖτο τὸν Ἰωάννην εἰδὼς αὐτὸν ἄνδρα δίκαιον καὶ ἅγιον καὶ συνετήρει αὐτόν καὶ ἀκούσας αὐτοῦ πολλὰ ἠπόρει καὶ ἡδέως αὐτοῦ ἤκουεν

Answer 18

Want Herodes had ontzag voor Johannes, hij kende hem als een rechtvaardige en heilige man, en hij liet hem in leven, en nadat hij hem had gehoord, twijfelde hij sterk, hij hoorde hem graag.

Question 19

ἡ δὲ Ἡρῳδιὰς ἐνεῖχεν αὐτῷ καὶ ἤθελεν αὐτὸν ἀποκτεῖναι καὶ οὐκ ἠδύνατο

Answer 19

Herodias had het op hem gemunt en wilde hem doden, maar ze kon niet.

Question 20

Wat was de bestuursvorm in de eeuw 650-510 v.C.?

Answer 20

tirannie

Question 21

Σκοπέειν δὲ χρὴ παντὸς χρήματος τὴν τελευτήν, κῇ ἀποβήσεται· πολλοῖσι γὰρ δὴ ὑποδέξας ὄλβον ὁ θεὸς προρρίζους ἀνέτρεψε.”

Answer 21

Het is nodig het einde van iedere zaak te onderzoeken met daarbij welke kant het uitgaat. Want de godheid toonde aan velen dan wel even geluk, maar richtte hen dan helemaal ten gronde.”

Question 22

Οὕτω ὦν Κροῖσε πᾶν ἐστὶ ἄνθρωπος συμφορή. Ἐμοὶ δὲ σὺ καὶ πλουτέειν μέγα φαίνεαι καὶ βασιλεὺς πολλῶν εἶναι ἀνθρώπων· ἐκεῖνο δὲ τὸ εἴρεό με, οὔκω σε ἐγὼ λέγω, πρὶν τελευτήσαντα καλῶς τὸν αἰῶνα πύθωμαι.

Answer 22

Zo zijnde is de mens in totaliteit wisselvallig, Kroisos. Jij lijkt mij zeer rijk te zijn en de koning van vele mensen te zijn. Ik zeg jou nog niet dat wat jij me vraagt, vooraleer ik overschouw dat jouw leven tot een goed einde gebracht is.

Question 23

Wat was de bestuursvorm in de Myceense Tijd?

Answer 23

vorst = wanax = autocratische alleenheerser

Question 24

ἔλεγεν γὰρ ὁ Ἰωάννης τῷ Ἡρῴδῃ ὅτι οὐκ ἔξεστίν σοι ἔχειν τὴν γυναῖκα τοῦ ἀδελφοῦ σου

Answer 24

Johannes zei aan Herodes: “Het is jou niet toegestaan de vrouw van je broer te hebben.”

Question 25

καὶ εὐθὺς ἀποστείλας ὁ βασιλεὺς σπεκουλάτορα ἐπέταξεν ἐνέγκαι τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ καὶ ἀπελθὼν ἀπεκεφάλισεν αὐτὸν ἐν τῇ φυλακῇ

Answer 25

En nadat de koning de lijfwacht de opdracht gegeven had om zijn hoofd te brengen, stuurde hij hem dadelijk weg. En nadat hij weggegaan was onthoofde hij hem in de gevangenis.

Question 26

DOEOPDRACHT
Teken driehoekjes uit de 4 fases met de personages uit het verhaal van Kandaules en Gyges.

Answer 26

zie cursus p. 26

Question 27

Ὁ δὲ εἶπε· “Τέλλῳ τοῦτο μὲν τῆς πόλιος εὖ ἡκούσης παῖδες ἦσαν καλοί τε κἀγαθοί, καί σφι εἶδε ἅπασι τέκνα ἐκγενόμενα καὶ πάντα παραμείναντα· τοῦτο δὲ τοῦ βίου εὖ ἥκοντι, ὡς τὰ παρ᾽ ἡμῖν, τελευτὴ τοῦ βίου λαμπροτάτη ἐπεγένετο· γενομένης γὰρ Ἀθηναίοισι μάχης πρὸς τοὺς ἀστυγείτονας ἐν Ἐλευσῖνι, βοηθήσας καὶ τροπὴν ποιήσας τῶν πολεμίων ἀπέθανε κάλλιστα, καί μιν Ἀθηναῖοι δημοσίῃ τε ἔθαψαν αὐτοῦ τῇ περ ἔπεσε καὶ ἐτίμησαν μεγάλως.”

Answer 27

Hij zei: ‘Aan de ene kant had Tellos mooie en goede kinderen, terwijl de stad het goed stelde, en voor hen zag hij dat er uit allen kinderen geboren waren en dat alle kinderen bleven leven. Aan de andere kant stelde hij het goed in zijn leven, naar onze maatstaven, en er kwam een glorierijk levenseinde bij. Toen er immers een strijd was ontstaan tussen de Atheners en hun buren in Eleusis, was Tellos komen meestrijden, bewerkte hij de vlucht van de vijanden en stierf zeer roemvol. De Atheners gaven hem een begrafenis op staatskosten op de plaats zelf waar hij gesneuveld was en ze eerden hem ten zeerste.

Question 28

καὶ περίλυπος γενόμενος ὁ βασιλεὺς διὰ τοὺς ὅρκους καὶ τοὺς ἀνακειμένους οὐκ ἠθέλησεν ἀθετῆσαι αὐτήν

Answer 28

En hoewel hij zeer bedroefd geworden was, wilde de koning haar niet afwijzen omwille van de eed en de aanliggenden.

Question 29

Wat is het basisprincipe voor de staatsstructuur volgens Solon?

Answer 29

• principe van eunomia: goed bestuur op basis van deugd (aretè)
• politieke invloed op basis van verdienste
• landadel behoudt macht, clanstructuur/bloedbanden blijven belangrijk

Question 30

Wat is de relatie tussen bestuursvormen en wereldbeeld / godsdienst?

Answer 30

• koning als garantfiguur voor goed/versus kwaad (bemiddelaar tussen goden en volk)
• verantwoordelijke burger van de polis die geen verklaring/hulp van de goden verwacht (neemt zelf verantwoordelijkheid voor goede gang van zaken in polis)

Question 31

καὶ εἰσελθούσης τῆς θυγατρὸς αὐτοῦ Ἡρῳδιάδος καὶ ὀρχησαμένης ἤρεσεν τῷ Ἡρῴδῃ καὶ τοῖς συνανακειμένοις εἶπεν ὁ βασιλεὺς τῷ κορασίῳ αἴτησόν με ὃ ἐὰν θέλῃς καὶ δώσω σοι

Answer 31

en nadat de dochter van zijn Herodias binnengekomen was en danste, beviel zij Herodes en zijn tafelgenoten. En de koning zei aan het meisje: “Vraag me (dat) wat je wil, en ik zal het jou geven.”

Question 32

καὶ ὤμοσεν αὐτῇ ὅτι ἐάν με αἰτήσῃς δώσω σοι ἕως ἡμίσους τῆς βασιλείας μου

Answer 32

En hij zwoer aan haar: “Ik zal jou geven tot de helft van mijn koninkrijk als je het mij vraagt.”

Question 33

καὶ εἰσελθοῦσα εὐθὺς μετὰ σπουδῆς πρὸς τὸν βασιλέα ᾐτήσατο λέγουσα θέλω ἵνα ἐξαυτῆς δῷς μοι ἐπὶ πίνακι τὴν κεφαλὴν Ἰωάννου τοῦ βαπτιστοῦ

Answer 33

En dadelijk, en met haast, nadat ze binnen gegaan was, stelde ze aan de koning de vraag: “Ik wil dat jij meteen aan mij op een schotel het hoofd van Johannes de doper geeft.”

Question 34

DOEOPDRACHT
Teken driehoekjes uit de 4 fases met de personages uit het verhaal van Xerxes en Masistes.

Answer 34

zie cursus p. 26

Question 35

ὃ δ᾽ ἀμβώσας εἶπε ‘δέσποτα, τίνα λέγεις λόγον οὐκ ὑγιέα, κελεύων με δέσποιναν τὴν ἐμὴν θεήσασθαι γυμνήν; ἅμα δὲ κιθῶνι ἐκδυομένῳ συνεκδύεται καὶ τὴν αἰδῶ γυνή. ’

Answer 35

Hij, nadat hij geroepen had, zei: “Meester, welk niet gezond woord spreek jij, omdat jij beveelt dat ik mijn meesteres naakt zie? Samen met de chiton die afgelegd wordt, legt een vrouw ook haar schaamtegevoel af.”

Question 36

ἄλλοι δὲ ἔλεγον ὅτι Ἠλίας ἐστίν ἄλλοι δὲ ἔλεγον ὅτι προφήτης ὡς εἷς τῶν προφητῶν

Answer 36

Anderen zeiden dat het Elia is, en anderen zeiden dat het een profeet is zoals één van de profeten.

Question 37

καὶ ἤκουσεν ὁ βασιλεὺς Ἡρῴδης φανερὸν γὰρ ἐγένετο τὸ ὄνομα αὐτοῦ καὶ ἔλεγον ὅτι Ἰωάννης ὁ βαπτίζων ἐγήγερται ἐκ νεκρῶν καὶ διὰ τοῦτο ἐνεργοῦσιν αἱ δυνάμεις ἐν αὐτῷ

Answer 37

En koning Herodes hoorde dit, want zijn naam werd bekend, en ze zeiden dat Johannes de doper opgestaan is uit de doden, en daardoor werken zijn krachten in Hem.

Question 38

‘πάλαι δὲ τὰ καλὰ ἀνθρώποισι ἐξεύρηται, ἐκ τῶν μανθάνειν δεῖ: ἐν τοῖσι ἓν τόδε ἐστί, σκοπέειν τινὰ τὰ ἑωυτοῦ. ἐγὼ δὲ πείθομαι ἐκείνην εἶναι πασέων γυναικῶν καλλίστην, καὶ σέο δέομαι μὴ δέεσθαι ἀνόμων.’

Answer 38

“Lang geleden werden de goede dingen, waaruit het nodig is te leren, ontdekt door mensen: in die dingen is er dat ene, namelijk dat iemand naar de dingen van zichzelf moet kijken. Ik geloof dat zij van alle vrouwen de mooiste is en ik verzoek je niets onfatsoenlijks te vragen.”

Question 39

ἀκούσας δὲ ὁ Ἡρῴδης ἔλεγεν ὃν ἐγὼ ἀπεκεφάλισα Ἰωάννην οὗτος ἠγέρθη

Answer 39

Nadat Herodes het gehoord had, zei hij: “Die Johannes, die ik onthoofd heb, is opgestaan.”