Eindexamen begrippen Zuid Amerika Flashcards
Uitvloeiingsgesteente dat bestaat uit een grijze massa met grote kristallen
Andesiet
Spanning tussen de toename bevolking en de bestaansmogelijkheden in een gebied
Bevolkingsdruk
Savanne met doornachtige struiken
Caatinga
Boomsavanne
Cerrado
Periode met een sterke opwarming van zeewater bij de evenaar langs de westkust van Zuid-Amerika en over een deel van de Stille Oceaan
El Niño
Gesteente en mineraal waaruit nuttige en economisch interessante stoffen kunnen worden gewonnen
Erts
Het ontstaan van ertsen
Ertsvorming
Wijk waar de bewoners zelf (illegaal) woningen hebben gebouwd
Favela / sloppenwijk / informal city
Brandstof die in miljoenen jaren is gevormd uit planten- en/of dierenresten
Fossiele energiebron (aardolie, aardgas, bruinkool en steenkool)
De beschrijving van de ligging, gebiedskenmerken, bevolkingskenmerken en interne en externe relaties van een gebied
Geografisch beeld
Gebied dat (overwegend) een hoogteligging heeft van meer dan 500 meter.
Hoogland
Een uitgestrekt gebied dat eenzelfde maximale hoogteligging heeft
Hoogtezone
Een vlak of zachtgolvend gebied op meer dan 500 meter hoogte
Hoogvlakte
Grassavanne met soms wat bomen
Illanos
Bos langs modderige tropische en subtropische kusten, in zoutmoerassen en slibrijke rivierdelta’s.
Mangrove / vloedbos
Megastad
Stad met meer dan 10 miljoen inwoners
Een kaart in je hooft of op papier die een uitdrukking is van subjectieve beelden (percepties) van een gebied
Mental map
Verplaatsing van personen over een bepaalde grens met het doel zich in een nieuwe vaste woonplaats te vestigen
Migratie
Positief saldo van geboorten en sterften in een regio
Natuurlijke bevolkingsgroei
Vochtige grassteppe
Pampa
De manier waarop iemand de werkelijkheid waarneemt en daaruit een beeld voor zichzelf vormt
Perceptie
Landschap in de tropen met lange grassen, afgewisseld met groepjes bomen en struiken. Er zijn drie typen
Savanne (Ilanos, cerrado en caatinga)
Uitgestrekt, geologisch stabiel gebied op een continent met zeer oud gesteente
Schild / kraton
Dicht, ondoordringbaar bos in de warme en vochtige tropen.
Tropisch regenwoud / selva
Saldo van immigratie en emigratie in een regio
Sociale bevolkingsgroei
Droog gebied waar net genoeg regen valt voor de groei van grassen en lage struikjes
Steppe
Vastliggend, algemeen (dus collectief) beeld over een groep mensen, een gebied of een groep verschijnselen of gebeurtenissen
Stereotiep beeld
Tropisch laagland
Gebied met tropisch regenwoud dat tot 200m hoog ligt.
Centrale waar energie wordt opgewekt met behulp van stromend water.
Waterkrachtcentrale
De totale geldwaarde van alle in een land geproduceerde goederen en diensten (per jaar) per hoofd van de bevolking
bbp per inwoner
Actieve deelname van zoveel mogelijk inwoners aan de politieke besluitvorming
bevolkingsparticipatie
Gewas dat verbouwd wordt met een winstoogmerk en dat wordt verhandeld en tot producten verwerkt
cashcrop
Informele machtsstructuur die berust op het verlenen van gunsten in ruil voor loyaliteit
Cliëntelisme
Het naast elkaar bestaan van meerdere culturen en cultuurelementen in de samenleving
culturele diversiteit
Proces waarbij het belang van de landbouw, in de werkgelegenheid en als bijdrage aan het bbp, afneemt
deagrarisatie
Het vergroten van de inspraak en de medezeggenschap voor meer mensen in het bestuur van de overheid
Democratisering
De verhouding tussen de productieve leeftijdsgroep en de niet-productieve leeftijdsgroepen
Demografische druk
De overgang van een niveau van hoge geboorte- en sterftecijfers naar een laag niveau van geboorte en sterftecijfers
Demografische transitie
Regeringsvorm waarin de absolute macht doorgaans bij één persoon of bij een kleine groep mensen berust.
Dictatuur
Economie met een modern, ontwikkeld deel en een traditioneel, achtergebleven deel
Duale economie (denk oost-west ongelijkheid China)
Kleine maatschappelijke groep met buitengewone voorrechten, waardoor zij op een of meer gebieden de hoogste positie inneemt
Elite (gebieden: politiek, militair, economisch, cultureel)
Een geheel van sociaal-culturele kenmerken waarvan mensen in een bepaalde groep vinden dat die bij het hoort en hen onderling verbindt
Etniciteit
De (al dan niet gewapende) strijd tussen bevolkingsgroepen van verschillende etnische aard
Etnisch conflict
Gewas dat is bedoeld voor menselijke consumptie.
Foodcrop / voedselgewas
Verdeling van de bevoegdheden waarbij duidelijk besloten is hoe de verhoudingen tussen de deelnemende partijen zijn geregeld
Formele machtsstructuur
Het bewust plannen van het aantal geboorten per huishouden
Gezinsplanning
Goed bestuur met als (voornaamste) uitgangspunten: (noem ze)
Good governance
- openheid
- verantwoording
- rechtvaardigheid
- bevolkingsparticipatie
- overeenstemming
De eigendomsverhouding van grond op het platteland
Grondbezitsverhouding
Het door landen zelf gaan produceren van goederen die voorheen werden ingevoerd
importsubstitutie
Proces waarbij het belang van de industrie in de werkgelegenheid en als bijdrage aan het bbp toeneemt
Industrialisatie
Machtsverhouding waarbij de verdeling van de rechten en plichten van de deelnemers niet duidelijk en niet algemeen geldend is
Informele machtsstructuur
Kleinschalige en laagbetaalde dienstverlening die niet officieel wordt waargenomen en geregistreerd.
Informele sector / vluchtsector / scharreleconomie / verborgen economie
Zeer groot agrarisch bedrijf dat in de regel zeer extensief bebouwd wordt
Latifundium
Iemand die geboren is of leeft in Zuid- of Midden-Amerika en die Spaans of Portugees spreekt
Latino
Grafische weergave van de ongelijke verdeling van een maatschappelijk verschijnsel
Lorenzcurve
Vermenging van de Spaanse en inheemse cultuur in Zuid-Amerika
Mestizering
Economische denkrichting die berust op (een hernieuwde) vrijmarktwerking en productie voor de wereldmarkt
Neoliberalisme
Vorm van overheersing waarbij de macht in de handen ligt van een kleine groep mensen van de bevoorrechte klasse
Oligarchie
Politieke stroming die de nadruk legt op een sterke en directe band van het volk en die uitgaat van de tegenstelling tussen enerzijds de heersende klasse en de gevestigde orde en anderzijds het volk
Populisme
De (al dan niet gewapende) strijd tussen bevolkingsgroepen met verschillende godsdiensten
Religieus conflict
Toename van tegenstellingen tussen maatschappelijke groeperingen
Sociale polarisatie
Proces waarbij het belang van de diensten in de werkgelegenheid en als bijdrage aan het bbp toeneemt
Tertiairisering
Politieke en economische organisatie van Brazilië, Rusland, India, China en Zuid Afrika, die zich, met uitzondering van Zuid-Afrika) in een vergelijkbaar stadium van sociale ontwikkeling bevinden
BRICS-land
Investering in de productie van een andere land
Buitenlandse investering / foreign direct investment (fdi)
Samenstelling naar soort en waarde van alle goederen die voor uitvoer bestemd zijn
Exportpakket
Bewerking van en waardetoevoeging aan goederen die voor de uitvoer bestemd zijn
Exportvalorisatie
Overzicht met aan de ontvangstenkant de geldwaarde van de uitvoer van goederen en diensten van een land over een bepaalde periode en aan de uitgavenkant de geldwaarde van de invoer
Handelsbalans
Samenstelling naar soort en waarde van alle goederen en diensten die worden betrokken uit het buitenland
Importpakket
Het verwerven van landbouwgrond in armere landen door kolonisten, (vaak buitenlandse) investeerders en grote productiebedrijven waarbij de plaatselijke bevolking gedwongen wordt zijn land af te staan
Landroof / landgrabbing
Douane-unie tussen Argentinië, Brazilië, Paraguay, Uruguay, Venezuela en Bolivia en een aantal geassocieerde landen
Mercosur
Organisatie van alle Zuid-Amerikaanse landen, gericht op politieke, economische en culturele integratie
UNASUR
Trilling van de aarde als gevolg van het plotselinge verschuiven van stukken van de aardkorst of van de eronder liggende mantel
Aardbeving
Voorbeeld van een massabeweging waarbij grote hoeveelheden grond plotseling in beweging komen en van een helling af glijden
Aardverschuiving
Agrarische bedrijven die zich op een gehele productiekolom van agrarische producten toeleggen (behalve de teelt ook transport, opslag, verkoop, handel en toelevering
Agribusiness
Het totaal van verschillende soorten levende planten, dieren en micro-organismen in een gebied
Bio-diversiteit
Gericht op het maken van winst
Commercieel
Het vermogen van de natuur om de gevolgen van menselijk ingrijpen op te vangen, zonder dat het natuurlijk evenwicht wordt verstoord
Draagkracht
Niet meer natuurlijke hulpbronnen dan dat er bij komen, zodat mensen ze ook in de toekomst nog kunnen gebruiken
Duurzaamheid
Het omgaan met de risico’s van een natuurramp
Hazard management
Het opwekken van elektriciteit met vallend water
Hydro-elektriciteit
Modderstroom die veroorzaakt is door een smeltende sneeuw- of ijskap op een vulkaan door een vulkaanuitbarsting
Lahar
De achteruitgang van de kwaliteit van de bodem en het landschap door verdroging, bodemerosie, bodemuitputting en verzilting
Landdegradatie
Middelgrote stad
Stad met een complete voorzieningsaanbod en bedrijvigheid die voorziet in de behoeften van de eigen inwoners en ook die van de inwoners van de omliggende kleinere agglomeraties
Economische activiteit die gericht is op het onttrekken van delfstoffen aan de aardkorst om die te verwerken
Mijnbouw
Zich snel verplaatsende massa sediment en puin die verzadigd is met water
Modderstroom
Samenleving die uitgaat van een centrale rol van netwerken in het economische verkeer en de communicatie. Door de verregaande globalisering is er steeds minder afhankelijkheid van plaats en tijd
Netwerksamenleving
De verwijdering van de (natuurlijke) bosbegroeiing in een gebied
ontbossing
De verandering van het natuurlandschap om het geschikt te maken voor menselijk gebruik
Ontginning
De manier waarop iemand de werkelijkheid waarneemt en zich daaruit een beeld vormt van het risico dat diegene loopt
Risicoperceptie
Plattelandsgebied
Ruraal gebied
Door storm veroorzaakte hoogwater
Stormvloed
Hoge golf bij de kust die ontstaat door een aardbeving in de oceanische lithosfeer
Tsunami
De enorme verspreiding van voorsteden over het omringende platteland
Urban sprawl
Processen aan het aardoppervlak die het gevolg zijn van het omhoog komen van heet materiaal uit het binnenste van de aarde
Vulkanisme
De balans tussen de opname van water en de afgifte van water in een gebied
Waterbalans
Vorm van landbouw waarbij men hoofdzakelijk voedsel verbouwt voor de eigen familie en niet voor de verkoop
Zelfvoorzienend
Versmelting van een minderheidsgroep in een andere groep waarbij (een deel van) de eigen identiteit verloren gaat
Assimilatie
Verschil tussen volken wat betreft normen, waarden en tradities
Cultureel verschil
Het geven van meer macht aan lagere overheden, zoals provincies en gemeenten
Decentralisatie
Het geven van meer macht aan lagere overheden, zoals provincies en gemeenten
Decentralisatie
Het achterstellen van mensen, omdat ze bijvoorbeeld een andere huidskleur of geloof of andere gewoonten hebben
Discriminatie
Beschreven of onbeschreven rechten op water en/of grond
grond- en watereigendom
Nakomelingen van de volkeren die met een eigen cultuur die een land volledig of gedeeltelijk bewoonden in de tijd dat personen van een andere cultuur of etnische oorsprong daar arriveerden
Inheemse bevolking
Samengaan van verschillende groepen in een samenleving met behoud van eigen cultuur
intergratie
Afgezonderd van anderen (andere groepen) leven
Isolement
Manier van leven (op het gebied van voeding, kleding, huisinrichting, relaties en recreatie)
Leefstijl
Politiek die berust op het gebruik van machtsmiddelen
Machtspolitiek
Grotere zelfstandigheid van een regio binnen een staat
Regionale autonomie
Onenigheid tussen twee of meer staten over het bezit en/of bestuur van een gebied
Territoriaal conflict
