EBM Flashcards
EBM
- soorten bronnen
- tradities
- anektodes
- artikels
- advies van expert
- financieel - nood aan EBM
- constante evolutie van kennins
- bijblijven laatste wetenschappelijke ondervindingen
- beste evidentie & klinische expertise voor een bepaalde hulpvraag - zelfstandig onderzoek
- net afgestudeerd = vaker opzoeken
- oudere minder = generatie met verouderde informatie
onstaan van EBM
- individuele waarnemingen
- causale verbanden = statistiek
- wetenschappelijke ladder maar nog niet systhematisch
- interventies vergelijken = EBM
- databanken & richtlijnen
bron selecteten
- CRAAP-test
- currency = actualiteit
- relevance
- authoroty
- accuracy
- purpose - 6S-pyramide
- top = systemen & richtlijnen
- …
- single studies & waarnemingen
- pre-appraised bronnen = door experts samengebracht, geüpdate & gecontroleerd
KNGR-richtlijnen
= koninklijke nederlandse genootschap van fysiotherapie
= richtlijnen opstellen voor fysiotherapie
–> optimalisatie handelen van fysiotherapeut
EBM process
- patiënt met klinisch probleem
- specifieke hulpvraag
- bron
- adhv hulpvraag van patient
- sythematische reviews of EB-richtlijnen
- zelf literatuur studie uitvoeren - evaulatie naar validiteit & toepasbaarheid
- integreren op patient
- zelfevalutatie
PICO vraag
- PICO of PECO
- patient = doelgroep
- interventie of exposure
- comparison met placebo of andere therapiën
- outcome
- study design - inhoud
- leid patient intervention tot een betere outcome vergeleken met de comparison
- vraag naar behandeling, diagnose, etiologie of prognose
classificatie van onderzoek
- secundair onderzoek
- desktopp onderzoek = samenvatten, controleren & evalueren
- meta-analyses, EB-guidelines & systhematische reviews - primair onderzoek = origineel onderzoek
- experimentele research: RCT & pragmatic trials
- observationele research: comparative cohort studies, case control - & cross-sectional - - andere = kwalitatieve onderzoeken & expert opinions
systhematische review
= overzicht van medisch-wetenschappelijk onderzoek
- uitgaande van
- expliciete vraagstelling
- uitgebreide zoekstrategie
- transparante procedure
- reproduceerbaar - onderzoeken
- systhematische beoordeling
- overzichtelijke presentatie
- systematische reviews, EB-guidelines & meta-analyses
scoping & narratieve review
- scoping
- verzamelen van literatuur over onderwerp
- geen samenvattend effect - narratieve review
- subset van studies uit scoping maken
- mogelijkheid tot selectie bias - umbrella reviews
- tertiair onderzoek
- review van review
meta-analyse
= onderzoek van onderzoeken
process
1. probleemstelling
2. literatuurverzamelen van gemeenschappelijke vraag = meestal RCT’s
3. methodologie = screeining van in- & exclusie regels
4. inhoudelijke studie van de studies
- resultaten kwantificeren, samenbrengen & vergelijken
5. berekening van ES effect sizes = verschillen tussen resultaten van onderzoekn
6. statistische verwerking
7. heranalyse
8. rapportering = 1 secure uitkomst bekomen
primair onderzoek
- analystisch onderzoek
- relatie tussen 2 factoren kwantificeren
- effect van interventie I of bloodstelling E op outcome O - positie van de onderzoeker
- experimenteel = actief factor veranderen
- interventie opleggen = meer controle over andere storende variabelen
- observationeel = passieve betrekking - levels van evidentie
- beste methode om hypothese te testen
- bepalen van placebogroep
- randomisatie = op toeval de groep in 2 verdelen
- gecontroleerd = zelf de groep verdelen
- mogelijkheid tot bias
RCT & CCT
- RCT randomized controlled test
- effect van interventie tov. controle-interventie = placebo
- aselecte toewijzing van patienten
- blinde assesor = patient
- dubbel blindheid = ook blinde therapeut - CCT controlled clinical trial
- niet adrandom
- vb: 2 ziekenhuizen met andere technieken
- geen gekozen deelnemers & geen gekozen groepen
Cohort & case studie
- cohort study
- longitudinaal observationeel
- mensen met bepaalde eigenschap volgen
- prospectief = huidig & toekomst
- retrospectief = terugvallen op herinneringen
- vergelijken van andere eigenschappen: prognose, bijwerkingen, determinanten, etiologie, … - case study
- patiënten met verleden aandoening
- vergelijken met mensen zonder therapie of golden standard therapie
voor & nadelen case reports
- voordelen
- goedkoop
- snel
- simpel
- wetenschappelijke onverkaarbare zaken aan het licht brengen = nieuwe vragen voor effectieve studies - nadelen
- sterke bias naar positieve resultaten
- enkel nuttig voor beschrijvend zaken
- veel oncontroleerbare variabelen
- enkel speciale zaken aan licht
gebruik van pubmed
meestal = vrije trefwoorden
- voordelen & nadelen
- voordelen = snel, simpel, normale taal
- nadelen = veel & uiteenlopende resulaten
–> vernauwen van resulaten - ATM = automatic term mapping
- automatisch zoekopdracht linken aan synoniemen, trefwoorden & MeSH termen
- geen onderzoeken missen door verschilen in terminologie
- nog meer resultaten
- werkt niet bij gebruiken van Frases, truncatie & Field tags - Frases = “…”
- niet echt nodig in PubMed
- die exacte woorden in die volgorde bevatten - truncatiesymbool = *
- na * teken is invulling open - Field tags = (…)
- speciale termen of afkortingen
- geeft speciale zoekopdrachten
- lijst in PubMed
- vb: (tiab) = moet in titel voorkomen
- kan samen met MeSH gebruikt worden - filters in rechter kolom
advances search in PubMed
- zoekgeschiedenis
- achterzittende werking van ATM zien
- meerdere zoekopdrachten toevoegen bij elkaar - in search builder zelf zoekopdracht samenstellen door AND, OR & NOT
- AND = beide zoektermen moeten aanwezig zijn
- OR = een zoekterm moet aanwezig zijn
- NOT = zoekterm absoluut niet aanwezig zijn
–> NOT = snel teveel resultaten missen
- ook gebruiken bij MeSH-termen
- per deel van PICO vraag alle synoniemen & MeSH termen via OR
- evenwicht tussen specificiteit = overbodige resultaten & sensitiviteit = resultaten missen
MeSH termen in PubMed
= Medical subject heading
opzoeken via MeSH databank
- controle door website
- verschillende terminologie vereenvoudigen tot bepaalde termen
- data bank van trefwoorden
- door PubMed aan bepaalde artikels toegewezen = delay van 6 maand
- Boomstructuur = overkoepelde term omvat neuwere termen - search builder
- op MeSH klikken = verdere & vorige subheadings, andere gerelateerde termen zien + jaar van introductie = voor dit jaar geen koppeling
- bepaalde MeSH termen uitzetten
- bepaalde MeSH termen toevoegen in searchbuilder - voordelen & nadelen
- voordelen = relevate publicaties, zeer specifiek & alle artikels ongeacht auteur, jaartal, …
- nadeel = omslachtig, soms geen MeSH-term voor zoekopdracht, vertraagde koppeling
Databanken
= verzameling van beschrijvende informatie
- indentificatie van publicaties
- verzamelingen van literatuur bewijs
- Medline = biomediche databank van VS
- Envase = biomedische databank van EU = meer farmacologisch
- Pubmed = openbare onderzoeken