Diagnostyka kliniczna chorob okolowierzcholkowych Flashcards
Skąd bakterie w ozębnej
Poprzez otwór wierzchołkowy albo otwory wierzcholkowe (delta korzeniowa)
Kanały boczne
Kieszonki patologiczne
Zapalenia ostre
- Surowicze
2. Ropne (ropień okolowierzcholkowy, podokostnowy, podsluzowkowy)
Zapalenia przewlekłe
- Włókniste
- Ziarninowe
- Torbiel korzeniowa
- Ropne
Zapalenia przewlekłe zaostrzone
-!
Ostre surowicze zapalenie tkanek okolowierzcholkowych (periodontitis acuta serosa)
Przyczyna: zgryz urazowy
Objawy choroby: ból przy nagryzaniu
Wywiad: zwykle niedawno odbudowany ząb, bez ustalenia prawidłowego zwarcie
Badanie przedmiotowe: czesto widoczne nowe wyplenienie, reakcja na bodźce termiczne i elektryczne - prawidłowa, ból wzmaga się przy opukiwaniu, na RTG najczęściej brak zmian
Leczenie: dopasowanie zęba w zwarciu tak aby usunąć przedwczesny kontakt, wizyta kontrolna w celu upewnienia się czy ostre zapalenie tkanek ustaliło, a reakcja miazgi jest prawidłowa
Przyczyna: ostre nieodwracalne zapalenia lub martwica miazgi i czynniki mechaniczne, chemiczne, termiczne i urazy jatrogenne
Inna to urazy zębów
Badanie podmiotowe: ból samoistny, który pojawił się po raz pierwszy, świerzy o ĆMIĄCYM charakterze, niewielkim natężeniu, z okresami remisji
Uczucie wysadzenia zęba z zębodolu = wydłużenie zęba
Pacjent bez trudu podaje ząb przyczynowy
Badanie przedmiotowe: głęboki ubytek prochnicowy sięgający do miazgi i głębokie rozległe wypełnienie
Brak reakcji miazgi na bodźce termiczne i elektryczne
Czasami mozna zaobserwować zaczerwienienie błony śluzowej na wysokości wierzchołka zęba przyczynowego i nieznaczna bolesność tego miejsca przy dotyku
Węzeł chłonny jest bolesny, miękki przy dotyku, nieprzesuwalny względem podłoża
Najbardziej charakterystyczny objaw: BÓL OKW NA OPUKIWANIE
Moze byc rozchwianie (najczęściej I stopień)
W przypadku ostrego pierwotnego zapalenia surowiczego 7-14 dni NIE stwierdza się zmian w RTG
Czasami - poszerzenie szpary ozębnej (RTG potrzebne w celu wykluczenia innego rozpoznania)
Leczenie: gdy przyczyna jest martwica miazgi - antyseptyczne leczenie kanałowe
Gdy przyczyna jest uraz i miazga żywa - wyłączenie zęba ze zgryzu i kontroli żywotności miazgi
Ostre ropne zapalenie okolowierzcholkowych tkanek (periodontitis acuta purulenta)
Najczęściej zejście ostrego surowiczego zapalenia
W wyniku rozwijającej się infekcji - wysięk ropny, wzrasta ucisk na tkanki OKW i rozpoczyna się resorpcja przy udziale mediatorów zapalnych
Ropa - kość - okostna - śluzówka/skóra
Od czego zależy miejsce przedostawania się wysięku ropnego
Anatomiczne usytuowanie wierzchołka korzenia względem mm twarzy
Najczęściej ropa przedostaje się do przedsionka jamy ustnej
Rzadko poprzez splot żylny skrzydłowy, powodujący zakrzepowe zapalenie żył w zatoce jamistej i uszkodzenie przepływu w naczyniach mózgu
W żuchwie jak się ropa szerzy
W przedtrzonowcach i trzonowcach od strony językowej pod mm żuchwowo-gnykowym, do przestrzeni pozagardlowej
Podział ostrego ropnego zapalenia OKW ze względu na rozległość choroby i nasilenie się objawów klinicznych
- Ropień okolowierzcholkowy (abscessus periapicalis)
- Podokostnowy (subperiodontalis)
- Podśluzowkowy (submucosus)
Ropień okolowierzcholkowy
Podmiotowe: ból zęba przy dotykaniu i nagryzaniu, samoistne bóle o charakterze pulsacyjnym, promieniującym, nasilające się w nocy
Przedmiotowe: głęboki, drazacy do miazgi ubytek, rozległe wypełnienie, ew ząb po urazie
Ząb przyczynowy jest tkliwy i bolesny na opukiwanie - czesto rozchwiany, nie reaguje na bodźce termiczne
Zaczerwienienie i bolesność przy dotyku okolicy wierzchołka korzenia
RTG - poszerzenie szpary ozębnej (resorpcja blaszki kostnej wyrostka zębodołowego i cementu korzenia przez wysięk ropny)
Leczenie: antyseptyczne kanałowe, trepanacja w celu drenażu wysieku ropnego z ozębnej
Gdy wysięk ropny nie wydostaje się do komory zęba, mozna przejsc poza otwór anatomiczny
W wyjątkowych sytuacjach, gdy wysięk ropny obficie wydostaje się przez jamę zęba dopuszczalne jest pozostawienie na jedna dobre OTWARTEGO UBYTKU (lecz. otwarte)
Najczęściej - po uzyskaniu suchości w jamie zęba, opracowujemy kanał ostatecznie, zakładamy opatrunek i szczelnie zamykamy
Antybiotykoterapia w zależności od nasilenia objawów miejscowych
Jak brak możliwości prawidłowego opracowania jamy zęba rozważyć zacho-chiru lub chiru
Ropień podokostnowy
Powstaje wysięk ropny, przedostaje się poprzez kosc wyrostka zębodołowego pod okostną - w tej fazie przez odwarstwienie okostnej najbardziej boli
Podmiotowe: ból samoistny, pulsujący, promieniujący o bardzo dużym nasileniu, bez remisji i interniści, nasilający się na leżąco
Ciepło nasila, zimno łagodzi
Pacjent mowi ze dotknięcie zęba przyczynowego powoduje silny ból - zle samopoczucie i wzrost temperatury
Przedmiotowe: dotyk zęba przyczynowego wywołuje silny ból
Błona śluz w rzucie wierzchołka jest zaczerwieniona, bolesna przy dotyku
Wyczuwalne wygórowanie -> narastający obrzęk, moze obejmować tkanki miękkie
Objawy zapalania są czasem rozlane -> bolesność dotykowa i wygórowanie moze obejmować zęby sąsiednie
Opukiwanie zebow sąsiednich moze być tez wyczuwalne, ale o mniejszym nasileniu
Ząb przyczynowy - rozchwianie II lub III st.
Odpowiednie ww chłonne są wyczuwalne, miękkie, rozlane
Na RTG: poszerzenie szpary ozębnej
Leczenie: antyseptyczne kanałowe, trepanacja, nacięcie ropnia, wyłączenie zęba ze zgryzu
Nasilenie objawów - antybiotykoterapia
Jak nie mozna chiru to zacho-chiru albo usunięcie
Ropień podsluzówkowy
Wysięk ropny przedostaje się pod błonę śluzowa
Wyraźny obrzek tkanek miękkich twarzy - pacjent odczuwa ulgę, bo ból się zmniejsza
Moga sie objawiać ogolne - zle samopoczucie i wzrost temp
Badanie podmiotowe: zmniejszenie bólu przyczynowego i pojawienie się obrzęku
Przedmiotowe: błona śluzowa w rzucie wierzchołka korzenia zęba zaczerwieniona, bolesna przy dotyku
Na wyrostku zębodolowym pojawia się wyraźne miękkie, bolesne, chelbotliwe wygórowanie
Przejście procesu chorobowego na tkanki miękkie twarzy -> obrzek (zależy gdzie jest ząb przyczynowy, moze obejmować: policzki, Ok. podoczodolową, wargi, brodę, szyje, dno jamy ustnej, Ok. Podżuchwowa)
Czesto samoistna perforacja i wysięk ropy (przedsionek/jama ustna właściwa)
Ropień podskórny - policzek, ok. podbrodkowa
Objawy ogolne ustępują
Leczenie: nacięcie ropnia, jeśli nie doszło do samoistnej trepanacji, natychmiastowa trepanacja i kanałowe albo coś innego jeśli kanałowego się nie da
Przewlekłe zapalenie tkanek okolowierzcholkowych periodontitis perapicalis chronica
Najłagodniejsza postać zapaleń ozębnej
Przebiega bardzo powoli albo proces ostry albo przewlekły (bakterie bytujące w miażdżę zgorzelinowej)
Przyczyna moze być tez uraz mechaniczny
Wykrycie przypadkowe - rtg diagnostyczne lub gdy dochodzi do zaostrzenia przewlekłego zapalenia i się pacjent zgłosi
Przewlekłe włókniste zapalenie tk okolowierzcholkowych (periodontitis perapicalis chronica fibrosa
Najłagodniejsza postać przewlekłych zapaleń OKW
Zęby z żywa (uraz ozębnej, resorpcja blaszki zbitej zębodołu, przewlekłe urazy mechaniczne - nieprawidłowe wypełnienia, korony, leczenie orto: powoduje to poszerzenie szpary ozębnej - rozrost jej włókien i niewielki wzrost liczby komórek zapalnych), chorobowa lub usunięta miazga
Najczęściej wywołuje je bakterie o małym potencjale immunologicznym (zgorzel, nieprawidłowe lecz. kanalowe)
Bad podmiotowe: brak objawów subiektywnych
Przedmiotowe: korona moze być przebarwiona przez martwicę, zgorzel albo wcześniejsze kanałowe. Brak reakcji na termiczne i mechaniczne
Wyjątek: zeby z żywa miazga po silnym/przewlekłym urazie
Ww chłonne nieznacznie powiększone, niebolesne, przesuwalne względem skory i podłoża, objaw ten nie występuje zawsze
Podstawowy objaw: zmiany rtg, nierównomierne poszerzenie ozębnej (dilatatio spatii periodontii)
Poszerzenie ozębnej przez resorpcję blaszki zbitej zebodolu z jednoczesnym nawarstwieniem cementu korzeniowego.
Brak równomierności szpary ozębnej przez nierównomierne odkładanie cementu tylko w niektórych miejscach
Małe zniszczenie kości - przez prawie równoległa resorpcję i odbudowę.
Otoczka osteosklerotyczna i hipercementoza
Leczenie:
Zęby z żywa miazga - usunięcie przyczyny (zgryzu urazowego)
Martwica, zgorzel - antyseptyczne leczenie kanałowe
W zębach leczonych kanałowo przy pozornie Ok wypełnieniu -> kontrola rtg
Jak się powiększają zmiany albo jest nieprawidłowe Endo to reendo
Przewlekłe ziarninowe zapalenie tk OKW (periodontitis perapicalis chronica granulosa)
Ciagle rozszerzająca się ziarnina, która pezez zwiększone siły obronne lub przez bodźce o słabym potencjale immunologicznym -> otorbienie przez włóknista, lacznotkankowa otoczkę, przyczepiona do korzenia zęba => ziarniniak
Najczęstsza lokalizacja ziarniniaka to OKW, ale tez w kanałach bocznych, perforacjach
Kosc wokół ziarniniaka ma prawidłowa budowę
Ziarniniak OKW rozwija się wolno i bezobjawowo, wzrost gdy są zaostrzenia zapalenia -> resorpcja kości
Rozrzedzenie kostne na rtg po utracie 30-50% sub mineralnych
Bad podmiotowe: brak objawów
Przedmiotowe: przebarwienie korony, głęboka próchnica/duże wypełnienie
Reakcja miazgi na elektryczne, termiczne, mechaniczne - ujemna
Jak jest duży ziarniniak i leży powierzchownie to moze być wyczuwalne elastyczne wygórowanie (objaw Smrekera) - drżenie korzeniowe Dodatnie
Badanie radio: przejaśnienie mniej lub bardziej odgraniczone od otoczenia
Młoda ziarnina nie jest mocno ograniczona od otoczenia, dojrzała jest odgraniczona od kości torebka lacznotkankowa
W środku przejaśnienia - ubeleczkowane kostne jest zatarte, pojawia się na obwodzie i później przechodzi w prawidłowa tkankę
Czesto na obiedzie otocznaosteosklerotyczna
Leczenie: antyseptyczne kanałowe, zacho-chiru, chiru