DEMOKKRASIE EN BURGERSKAP Flashcards
Noem ‘n paar dinge wat verander sou word volgens president FW de Klerk in sy toesparake aan die Parlement in 1990
Geen aparte geriewe Koerante televisie en radio mag vrylik berig
Politieke gevangenes sal vrygelaat word Binnelinge kan terugkeer na SA
Verbode politieke partye soos die ANC en PAC en Kommuniste Party sal ontban word
Aanhouding onder ‘n noodstoestand sal tot ses maande beperk word
Aangehoudenes kan ‘n dokter en prokureur sien
Politieke partye en stemreg in die nasionale verkiesing
Waarin Word die land verdeel vir die verkiesing van parlementslede
Kiesafdeling/distrikte
Wat moet ‘n persoon in SA he om ‘n verteenwoordiger vir hulle kiesafdeling te kies
Moet ‘n burger van die land wees
Moet geregistreer wees
Moet ‘n id boekie he
Moet ouer as 18 wees
Wat is ‘n politieke party
‘n Groep burgers wat ‘n sekere idee het oor hoe die regering die land moet bestuur
Elke party het sy eie leier
Waarop stem stemgeregtiges vir die person/party waarmee hulle saamstem tydens nasionale verkiesing
Op ‘n lys/stembbrief van al die politieke partye se verteenwoordigers
Wat het die party met die meeste stemme
Hulle het die grootste seggenskap oor besluite rakende die land
Hoe gereeld word ‘n algemene verkiesing gehou
Elke 5 jaar
Waarom vind daar soms algemene verkiesings in minder as 5 jaar plaas
As die president dit nodig ag
Wat gebeur wanneer daar ‘n algemene verkiesing in minder as 5 jaar plaas vind
Dan verstryk die ampstermyn van die president en die parlement
Wie is die president van die land
Die hoof van die Nasionale regering
Waaruit word die president van die land gekies
Uit die party wat die verkiesing gewen het
Wie reel en beheer die stemming en verkiesing
Die OVK - onafhanklike verkiesingskommissie
Waarvan maak die OVK seker
Dat die verkiesing regverdig en vry was
Dat niemand gedwing was om te stem nie
STEMMING
Wat moet ‘n burger doen om te kan stem
‘n Burger moet registreer om te kan stem
Wanneer vind registrasie vir die verkiesing plaas
Voor die verkiesing
Waar stem mense
in stemlokale dit kan by ‘n skoolsaal wees
Wat moet die person wat wil stem in die stemlokaal wys
Sy identiteitsdokument
Waarom moet ‘n person hulle id by die stemlokaal wys
stemlokaal beampte kyk of jou naam op die lys van geregistreerded stemgeregtiges verskyn
Die stembeampte trek die kieser se naam dood
Die stembampte merk die kieser se duim met ‘n spesiale permanente ink Dit is om seker te maak dat mense nie ‘n 2de keer stem nie
Hoe lyk die stembrief wat die kieser ontvang
Al die partye se name verskyn daarop met ‘n foto van die leier van die party
Hoe merk die kieser die stembrief
Hy/sy trek ‘n kruisie langs die politieke party van sy keuse
Wat doen die kieser met die stembrief nadat hy ‘n politieke party getrek het
Hy vou dit op en gooi dit in die stembus
NUWE REGERINGSTRUKTURE
Waarvoor het mense in 1994 in SA gestem
‘n Nasionale regering en Provinsiale regering
Waaroor het mense in 1995 in SA gestem
Nuwe plaaslike regerings
NA DIE STEMMING - DIE REGERENDE PARTY EN DIE REGERING
Deur wie word die stemme getel nadat die verkiesing verby is
Deur die OVK
VERSKILLENDE REGERINGS VLAKKE EN HULLE FUNKSIES
Die Nasionale Regering
Gelei deur die President wat die land regeer
Maak wette vir alle Suid Afrikaners
Sommige departemente bestaan net op nasionale vlak om sake wat die hele land raak te hanteer BV: Verdediging, Buiteelandse sake, Water en bosbou, Wetenskaap en Tegnologie, Nywerheid en Handel, Mineraal en Energiesake, Binnelandse sake
Die Provisiale Regering
Elke provinsie het sye eie leier - Premier en regering Reel die volgende vir die provinsie Onderwys Gesondheid en veiligheid Finansies Toerisme Behuising Vervoer Sport en rekreasie Landbou
Plaaslike regering/munisipaliteite
Elke munisipaliteit het ‘n burgemeester
Voorsien Water Paaie Klinieke Elekt Vullisverwydering Brandweerdienste Parke en biblioteke
Werk saam met die provinsiale regering om die volgende te reel Gesondheidsorg Behuising Onderwys Veiligheid in die gebied
Wat gebeur met die party met die meeste stemme
Hulle wen die verkiesing en word die regerende party
As wat staan die party met die 2de meeste verteenwoordigers bekend
Die amptelike opposisie
Wat word eie leier van die regerende party
Die President van Suid Afrika
Waarvoor stel die president mense uit die regerende party aan
Om al die verskillende afdelings te lei
Wat word die mense uit die regerende party wat gekies word om die verskillende afdelings te lei genoem
Ministers
Waaruit bestaan die kabinet
35 ministers en 37 adjunk ministers
wie is die voorsitter van die Kabinet
die President
Wat beteken dit dat ‘n minister ‘n spesifieke portefeulje het
Hy is die hoof van ‘n staatsdepartement wat verantwoordelik is vir ‘n sekere aspek van die land se sake
Noem ‘n paar van die portefeuljes wat ministers kan he
Onderwys Verdegiging Landbou Finansies Gesondheid Veiligheid Sekuriteit
SUID AFRIKA SE EERSTE DOMOKRATIESE REGERING Wanneer was SA se eerste demokratiese verkiesing
27 April 1994
Wanneer was die inhuldiging van President Nelson Mandela
10 Mei 1994
Hoeveel mense het op 27 April 1994 met ‘n dag verleng
meer as 19miljoen
Waarom is die verkiesing op 27 April 1994 met ‘n dag verleng
Om voorsiening te maak vir duidende mense wat andersins stemloos sou bly
Wie het ‘n oorweldigende meerderheid stemme op 27 April 1994 behaal
ANC
Hoeveel setels het die ANC in die Nasionale Vergadering beheer
252
Hoeveel provisiale vergaderings het die ANC tydens die 1994 verkiesing gewen
7
GRONDWET
Wat is die Grondwet Wie het hul eie grondwet
Elke land
Wat moet aan die grondwet voldoen
Alle wette wat deur die parlement aanvaar word
Wat is die grondwet van ‘n land
Hoofreels
Watter vorm die regering van die land moet aanneem
Oor watter bevoedhede die regering beskik
Wat die regte en verpligtinge van elke burger van die land is
Wanneer het die huidige grondwet van SA in werking getree
4 Feb 1997
DIE GRONDWET VAN SA HET 14 HOOFSTUKKE
Bespreek wat deur die 14hoofstukke van die grondwet bepaal word
Hoe gereeld daar ‘n verkiesing moet wees
Hoe die regering saamgestel moet word
Hoe die regering besluite moet neem
Bevat die Handves van Menseregte - wette wat landsburgers se regte benadeel kan nie goedgekeur word nie
Hoe die regstelsel moet funksioneer en werk - howe is onafhanklik maar moet die grondwet gehoorsaam
Verduidelik die verdere doel van die grondwet
Die verdeling van die verlede uit die weg te ruim en te verander
Grondslag te le vir ‘n demokeratiese gemeenskap
Lewensgehalte van burgers te verbeter SA as verenigde demokratiese volk te behou
DIE PARLEMENT VAN DIE REPULIEK VAN SA
Waaruit bestaan die parlement
Verteenwoordigers van die regerende party asook die opposisie partye
Wie is die opposisie
Die ander partye wat nie deel van die regerende party is nie
Uit watter 2 groepe bestaan die parlement
2 huise Nasionale Vergadering Nssionale Raad van Provinsies
Hoeveel setels is daar in die Nasionale vergadering
400 setels
Waarvan is die setels van die Nasionale vergadering lede
Die parlement wat die wette van die land maak, wat op die grondwet gebaseer is
Wie kan parlemensittings bywoon
Enige landsburger
DIE SPEAKER
Wie is die speaker
Die amptelike voorsitter van die parlement
Wie is die Speaker en Adjunk Speaker vanaf 21 Mie 2014
Speaker - Baleka Mbete Adjunk Speaker - Lechesa Tsenoli
Wat is die plig van die Speaker
Om te sorg dat die vergadering ordelik en volgens parlementere voorskrifte en protokol verloop
Waardeur word die gesag van die Speaker gesimboliseer
'’n Goue staf
Waar le die goue staf wanneer die Speaker van die parlement in die stoel
Op die tafel
Wat dra die Speaker tydens spesiale geleenthede
Kleuryke ampsgewaad
SETELS
Wie kry ‘n aantal setels n die parlement
Elke party waarvoor gestem is
Wat doen die setels van die parlement
Hulle het sekere werk om te doen
Hoe kry die verskillende partye setels in die parlement
Hulle kry setels volgens die aantal stemme wat hulle gekry het
GRONDWET IN DIE PARLEMENT
Waarvolgens moet alle besluite en wette wees
Volgens die grondwet
BELANGRIKHEID VAN DIE REELS EN WETTE
Wat leer ons deur wette
Hoe om jou te gedra
Hoe ons teenoor ander mense moet optree
Waarvoor is wette nodig
Om kontrakte op te stel
Hoe kinders en ouers na mekaar moet omsien
Waarom sou dit moeilik gewees het om ordelik saam met ander te leef as daar nie wette was nie
Want die wette leer ons respek vir mekaar
Deur wie word al die wette en reels in ‘n demokrasie gemaak
Sekere persone in die parlement
DIE REGSTELSEL EN GELYKHEID VOOR DIE REG
Wat is die Justisie
Die regstelsel van Suid Afrika
Wat is die doel van die regstelsel van SA
Om mense billik te behandel
Om seker te maak mense gehoorsaam die landswette
Wie word deur die wet van SA beskerm
Alle inwoners is gelyk onder die wet en dit beskerm ons almal
Waarvoor word regters opgelei
Om die wet toe te pas
Wanneer lewer regters uitspraak
Nadat hulle bewyse van albei partye oorweeg het
Waar lewer ‘n regter uitspraak
Altyd in die hof
Voltooi die volende rakende krimenele sake en Siviele sake
Kriminele Sake: As polisie iemand vind wat die wet
oortree het, kan die person aangekla
word
As hof iemand skulidg bevind word
besluit watter straf die person kry bv
tronstraf of gemeeenskapdiens SIVIELE
SAKE
Wanneer 2 persone ‘n geskil het en dit
nie self kan oplos nie
Die hof word gevra om te besluit wie is reg
Wat is gemeenksapdiens
Waar die person in die gemeenskap werk doen
REGTE EN VERANTWOORDELIKHEDE VAN BURGERS IN ‘N DEMOKRASIE
Gelyke regte Wie het almal gelyke regte
Almal maak nie saak van watter ras of godsdiens of geslag jy is nie
Wat beskerm burgers deur die wet
Die handves van Menseregte
Noem en bespreek ‘n paar van die regte wat alle burgers het
Vryheid van godsdiens Politieke regte -kan behoort aan enige politieke party en besluit of hulle wil stem of nie Omgewing en behuising - reg op ‘n goeie gesonde omgewing en behuising Onderwys - Reg tot onderwys in die taal wat hy/sy verstaan Toegang tot howwe - almal is gelyk voor die reg en moet regverdig behandel word Reg tot mediese behandeling Reg tot beskerming teen geweld
Verantwoordelikhede
Wat is verhantwoordelikhede
Iets wat jy as Suid Afrikaner moet doen
Noem ‘n paar van die verantwoordelikhede wat alle landsburgers het
Geen onbeskoftheid of onvriendelikheid ten opsigte van ras kleur taal voorkoms en gestremheid nie
Rsepekteer ander se oortuigings Gehoorsaam padreels en veilgheid by die huis
Hou jou woonplek skoon en gesond Selfrespek he deur nie Rommel te strooi nie en jou bes doen op skool
GEVALLE STUDIE FATIMA MEER
Waar en wanneer is Fatima gebore
Durban 1928
Wanneer is Fatima oorlede
2010
Wat was Fatima Meer se pa
‘n Moslem en korantredakteur
Wat het Fatima Meer besef van die land waarin sy woon
Dat Indiers swart mense en kleurlinge nie regverdig behandel word nie
Waaraan het Fatima geglo
Gelyke menseregte
Waarvan het Fatima geleer to sy universiteit toe is
Politiek
Watter groep het Gatima gestig
Die Student Passive Resistance Commitee
Wat beteken passiewe weerstand
Niegewlddadige protes
Waarvoor het die Student Passive Resistance Committee van vreedsame protes gebruik gemaak
Om die regering te wys hoe onregverdig hulle is
Waarin het Fatima gewerk om gelykheid te kry;
In die verhouding tussen die verskillende bevolkingsgroepe
Waarvan was daar baie in Durban in 1948
Rasse oproer
Wie het Fatima gesorg werk saam om menseregte te kry
Indiers en swart mense
Aan wie se leiding van passiewe weerstand het Fatima geglo
Gandhi se leiding
Wie was Gandhi
‘n Indiese prokureur wat ook vir menseregte baklei het
Waarvan was Gandhi in 1956 deel
‘n Vroue optog in Pretoria wat betoog het teen die paswette
Wat was die paswette
Swart mense moes altyd pasboeke by hulle he
Hoeveel boeke het Fatima geskryf
meer as 40
Wie is deur Fatima gehelp
Behoeftige mense
Waarteen het Fatima uitgepraat
Teen apartheid
Waarvoor was Fatima beroemd
As ‘n anti-apartheidsaktivis van ons demokraties geskiedenis
Wat het in die 1970’s met Fatima gebeur
Sy is verban en gearresteer en sonder verhoor tronk toe gestuur
DIE GRONDWETLIKE HOF
Wat word deur die Suid Afrikaanse grondwet beskerm
Menseregte en ons land se demokrasie
Waardeur word die grondwet in stand gehou
Die Grondwetlike Hof
Waarvan is die Grondwetlike Hof die hoogste in die land
Dit is die hoogste hof
Vir wie is die grondwetlike hof oopgestel
Alle Suid Afrikaners
Wie is die Grondwetlike hof
‘n President’ ‘n Adjunkpresident Nege regters
Wat kan deur die Grondwetlike hof verander word
Die grondwet
Waar is die Grondwetlike Hof vandag
In die tronk waar Mandela ‘n gevangene was
Hoe lyk die binnekant van die grondwetlike hof
Dit is ontwerp om soos die skaduwee onder ‘n boom te lyk
Waarvan is die skaduwee ontwerp van die Grondwetlike Hof verteenwoordigend
Die Afrika tradisie om onder ‘n boom te vergader as daar belangrike sake bespreek moes word
GEVALLE STUDIE PUIS LANGA
Wanner was Puis Langa hoofreger van die grondwetlike hof
2005-2009
Wanneer is Puis Langa as een van die elf regters van die nuwe hof gekies
Toe die Grondwetlike Hof in 1994 ontstaan het
Wanneer het Langa adjunkpresident van die Grondwetlike Hof geword
1997
VROEERE LEWE
Waar en wanneer is Langa gebore
1939 Bosbokrand in Mpumalanga
Waar het Langa vir drie jaar gewerk
‘n Hemde Fabriek
As wat het Lang in 1960 begin werk
‘n Bode in die hof en ‘n tolk vir die magistraat
Waarvoor het Langa hard gewerk
Om ‘n regsgeleerde te word
Wat het Langa in 1977 geword
Advokaat in die Hooggeregshof
Waarmee het Langa as advokaat baie te doen gehad
die apartheidswette
Waarvan was Langa ‘n Lid
Die National Association of Democratic Lawyers
Hy was hulle president tussen 1988 en 1994
As Lid van watter party het Langa apartheid teengestaan
Die United Democratic Front - UDF
KINDERS SE REGTE EN VERANTWOORDELIKHEDE - SUIDAFRIKA SE HANDVES VAN KINDERREGTE
Wie word as kinders gekalssifiseer
Enige persoon jonger as 18 jaar
Waarom het kinders spesiale regte in Suid-Afrika
Omdat hulle nie altyd vir hulself kan sorg nie
Hulle het volwassenes nodig vir versorging en beskerming
Wat is opgestel om sekere regte te help beskerm
‘n Handves - ‘n stel bepalings
Waaraan het kinders in 1992 deel gehad
Die internatisionale vergadering - die handves is opgestel
Noem ‘n paar van die regte wat alle kinders in SA het
‘n Naam, nasionaliteit huis en sorgsame familie te he
Genoeg kos om te eet
Eie menings te lig sonder om Benadeel te word
Nie gediskrimineer word agv geslag ras taal godsdiens of gestremdheid
Beskermng teen geweld
Eie godsdiens en kultuur oortuigings te beoefen
Reg tot onderwys - gelyke verpligte onderwys
Voldoende gesondheidsorg
Beskerming teen kinderarbeid en ekonomiese uitbuiting
in ‘n huis te woon - nie haweloos op straat te wees nie
NASIONALE SIMBOLE SEDERT 1994
DIE SUID AFRIKAANSE NASIONALE WAPEN - AMPSWAPEN
Wat is die belangrikste visuele simbool van ‘n Staat
Die Nasionale Wapen of Staatsembleem
Noem ‘n paar dinge wat met die Nasionale Wapen geendosseer is
Geboortesertifikaat
Doodsertifikaat
Skool Sertifikaat
Paspoort
Muntstukke
Deur Wie en wannneer is die nuwe lands wapen onthul
27 April 2005 deur Thabo Mbeki
Wat word deur die Nuwe Nasionale Wapen weergegee
Wat is die Linton steen?
Wereldberoemde voorbeeld van Suid Afrikaanse Rotskuns wat tans in die Suid Afrikaanse Museum in Kaapstad gehuisves word
NASIONALE VLAG
Wanneer is die nuwe vlag van die Republiek van Suid Afrika in gebruik geneem
27 April 1994
Waarvan is die ontwerp en kleure van die nuwe Suid Afrikaanse vlag ‘n samestelling
Die vernaamste element van Suid Afrika se vlag geskiedenis
Deur wie is die nuwe Suid Afrikaanse vlag ontwerp
Mnr Fred Bronwell - destydse Staats heraldiek
Bespreek die kleure ontwerp van die nuwe Suid Afrikaanse vlag
Rissierooi, wit en blou - dateer uit vroegste jare van die vlag geskiedenis
Groen, swart en goud- in die negtiende eeu verksyning in Suid-Afrikase vlae gemaak het
Sentrale ontwerp
Vorm van “V” vanaf die vlagpaalm kom in die middl van vlag byee
Strek in enkel baan na buitekant van wapperende gedeelte
simboliese ineenskakeling van verskeie strome in die Suid Afrikaanse samelewing
VERTOON VAN DIE NASIONALE VLAG
Verduidelik die voorskrifte wat aanvaar word wanneer die nasionale vlag vertoon word
Wanneer dit saam met enige ander vlag tegelyk vertoon word, moet dit eerste gehys en laaste gestryk word
Wanneer nasionale vlae van ander state vertoon word, moet al die vlae omtrent dieselfde grootte en ewe hoog vertoon word - ons vlag moet aand die regterkant van die gebou/verhoog vertoon word
RESPEK VIR DIE NASIONALE VLAG
Verduidelik wat nie met die nasionale vlag mag gebeur nie
Aan die grond raak nie
As tafeldoek gebruik of teen ‘n verhoog gedrapeer word
Gebruik word om standbeelde te bedek en drapering by hoekleggings, onthulings ent gebruik word nie
Gebruik om kompetisie wedrenne ens te begin of eindig nie
NASIONALE VOLKSLIEDERE
Die Stem
Deur wie is die 1ste drie strofes van “Die Stem van Suid - Afrika” in 1921 geskryf
CJ Langehoeven in 1918
Wie het die Stem van Suid Afrika in 1921 getoonset
ML de Villiers
Wanneer is die Stem vir die 1ste keer gesing
Tydens ‘n amptelike geleentheid toe die vorige nasionale vlag op 31 Mei 1928 vir die 1ste keer gehys is
Wat is die Engelse weergawe van die Stem
The call of South Africa
Wanneer is The Call of South Africa vir die 1ste keer amptelik gebruik
1952
NKOSI SIKELEL ‘iAFRIKA
Deur wie en wanneer is die 1ste vers van Nkosi Sikelel ‘iArika gekomponeer
1897 Enouch Sontonga in Xhosa as kerklike gesang
Deur wie is sewe Xhosa verse later by Nkosie Sikelel gevoeg
die digter Sameul Mqhayi
Waar is Sontonga gebore
Lovedale in Oos Kaapland
Aan watter geloof was Sontonga toegewy
Christenskap
Waarin het sontaonga sy gesange opgeteken
‘n Skool oefeningboek
Wannneer is Sontonga oorlede
1904
Wie was Solonon Plaatjies
Een van SA se vernaamste skrywer
Wanneer het Plaaitjies Nkosi Sikelele vir die 1ste keer op plaat vasgele
16 Okt 1923
Waarvan is Nkosi Sikelel ‘n verteenwoordiging aangesien dit as ‘n kerkgesang ontstaan het
‘n Samevoeging van europese en Afrika kulture
Saambindende simbool van eenheid
