Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

Epidemio > Definicje > Flashcards

Definicje Flashcards

1
Q

Zarażenie

A

wniknięcie zarazka do organizmu (może się na tym skończyć)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Zakażenie

A

inaczej infekcja

  • wniknięcie zarazka do organizmu
  • usadowienie się w nim
  • namnożenie
  • oraz pobudzenie organizmu do odczynów obronnych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Przebieg zakażenia - z czego wynika

A

jest wypadkową:

  • chorobotworczosci i zjadliwości patogenu
  • dawki zarazka
  • drogi wniknięcia
  • cech gospodarza
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

choroba zakaźna

A

wystąpienie objawów chorobowych w następstwie zakażenia patogenem

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

zakażenie pierwotne

A

zakażenie zarazkiem danego organizmu po raz pierwszy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

zakażenie ponowne

A

po zlikwidowaniu pierwotnego, ponowne zakażenie tym samym zarazkiem tego samego zwierzęcia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

nadkażenie

A

podczas trwania zakażenia pierwotnego, zakażenie zwierzęcia tym samym gatunkiem zarazka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

zakażenie mieszane

A

równoczesne zakażenie dwoma lub więcej gatunkami zarazków

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

zakażenie wtórne

A

w czasie pierwotnego zakażenia, zakażenie innym gatunkiem zarazka (zakażenie powikłane)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

zakażenie terminalne

A

wniknięcie zarazków warunkowo chorobotwórczych do organizmu pod koniec choroby lub przed jego śmiercią

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

samozakazenie

A

zakażenie własną mikroflorą wskutek jej uzjadliwienia lub obniżenia odpornosci gospodarza

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

zakażenie bezobjawowe

A

= subkliniczne
zarazek się namnaża i jest wydalany, ale nie daje objawów klinicznych (nosiciel + stały lub okresowy siewca). Bez badań laboratoryjnych nie jesteśmy w stanie stwierdzić, czy dane zwierzę jest siewcą

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

zakażenie poronne

A

ze słabymi lub atypowymi objawami choroby

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

zakażenie latentne

A

= utajone
długotrwałe, bezobjawowe bytowanie zarazka w organizmie, często bez siewstwa (bez namnażania) i odpowiedzi immunologicznej, ale z możliwą reaktywacją - namnażaniem i siewstwem

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

zakażenie przetrwałe

A

= długotrwałe
jest to I strategia patogenów, kiedy to wpływają one na układ odpornościowy żywiciela immunosupresyjnie (ogólnie lub swoiście wobec patogenu (gruźlica człowieka))

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

łańcuch epizootyczny

A

3 elementy konieczne i wystarczające do powstania choroby zakaźnej:
1. źródło zakażenia
2. dyspozycja - zwierzęta podatne na zakażenie
3. ekspozycja - zespół czynników środowiskowych umożliwiających kontakt patogenu z organizmem wrażliwym
Są to czynniki pierwszorzędowe (niezbędne) do powstania choroby zakaźnej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

czynnik zaraźliwy

A

czynnik mogący wywołać chorobę zakaźną, pochodzący z organizmu chorego zwierzęcia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

zakażenie endogenne

A

czynnik zakaźny pochodzi z organizmu chorego (np. E.coli)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

zakażenie egzogenne

A

czynnik zakaźny pochodzi ze środowiska zewnętrznego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

od czego zależy łatwość szerzenia się choroby drogą kontaktu bezpośredniego

A
  1. podatności zwierząt
  2. długości narażenia
  3. zjadliwości zarazka
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

źródło zakażenia

A

miejsce stałego lub okresowego przebywania i NAMNAŻANIA zarazków, z którego mogą się wydostawać, rozprzestrzeniać i zarażać wrażliwe zwierzęta

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

na jakiej podstawie określa się źródło zakażenia

A
  • wywiad
  • objawy kliniczne
  • badania laboratoryjne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

pierwotne źródło zakażenia

A
  • zwierzę, od którego zakażają się inne zwierzęta + zanieczyszcza zarazkami środowisko + z niego zarazki przedostają się do wektorów (zwierzęta chore, nosiciele, siewcy, ozdrowieńcy)
  • zwłoki zwierząt padłych na choroby zakaźne
24
Q

wtórne źródło zakażenia

A

miejsce skupienia zarazka poza organizmem, z niego dochodzi do zakażenia (np. zanieczyszczona gleba, woda)

25
Q

nosicielstwo pierwotne

A

= nosicielstwo bez chorowania
zwierzęta zdrowe, które nie chorowały (nie mają wrażliwości na dany zarazek), ale mają w organizmie patogeny chorobotwórcze dla zwierząt podatnych

26
Q

pierwszorzędowe źródła zakażenia

A

gatunek zwierzęcia, od którego w danej chorobie zdrowe zwierzę zakaża się najczęściej

27
Q

drugorzędowe źródło zakażenia

A

inne, poza głównym, gatunki zwierząt będące źródłem zakażenia

28
Q

cechy zjadliwości zarazka (co wpływa na zjadliwość zarazka) - wymienić

A
  1. zakaźność (inwazyjność)
  2. zaraźliwość (rozsiewalność)
    1+2 = napastliwość
  3. tropizm
  4. toksyczność
29
Q

zakaźność

A

zdolność do wnikania do organizmu żywiciela przez wrota zakażenia

30
Q

zaraźliwość

A

zdolność wydostawania się z zakażonego organizmu i zakażania innych

31
Q

napastliwość

A

= zakaźność + zaraźliwość zarazka

32
Q

chorobotwórczość (patogenność)

A

zdolność do wywołania choroby. Stopień chorobotwórczości określa zjadliwość.

33
Q

zarazki bezwarunkowo chorobotwórcze

A

wywołują chorobę u wielu osobników wrażliwego gatunku, o ile nie nabyły odporności (wskutek np. szczepienia) - np. wścieklizna

34
Q

zarazki warunkowo chorobotwórcze

A

= drobnoustroje oportunistyczne

wywołują chorobę w organizmie wrażliwym pod jakimś warunkiem (np. w stresie)

35
Q

widmo zakaźne

A

liczba gatunków zwierząt wrażliwych na zakażenie danym gatunkiem zarazka

36
Q

rezerwuar zarazka - definicja epidemiologiczna

A

każde zwierzę, w którego organizmie JEST czynnik zakaźny, NAMNAŻA się i PRZYCZYNIA SIĘ DO ROZPRZESTRZENIENIA choroby
- zwykle są to nosiciele, wektory biologiczne, żywiciele pośredni, parateniczni (ale mogą być to zwierzęta z pełnymi objawami choroby, np. lisy dla wścieklizny)

37
Q

rezerwuar zarazka - definicja epizootyczna

A

teren obejmujący źródła zakażenia, gdzie zarazki rozmnażają się i przeżywają

38
Q

przykład zarazka namnażającego się w środowisku zewnętrznym

A

kulorzęsek - pasożyt nr 1 ryb

39
Q

nosicielstwo

A

bytowanie zarazków w organizmie zwierzęcia, bez objawów klinicznych, ale z możliwością namnażania, wydostawania się i zakażania innych zwierząt przez zarazek:

  • przed wystąpieniem choroby
  • nosicielstwo pierwotne (bez choroby, zwierzęta niepodatne)
  • po przechorowaniu (ozdrowieńcy)
  • zakażenia latentne
40
Q

siewstwo

A

wydalanie zarazków przez żywiciela:

  • w okresie inkubacji choroby (nosiciel)
  • po przechorowaniu (nosiciel)
  • w okresie choroby (źródło)
41
Q

drogi szerzenia się chorób

A
  1. poziome (horyzontalne):
    - bezpośrednio
    - pośrednio
  2. pionowe (wertykalne)
42
Q

bezpośrednie szerzenie się choroby

A

to przykład horyzontalnego!

  • przez bezpośredni kontakt zwierzęcia chorego (źródła) ze zdrowym - np. kopulacja, obwąchanie, kąsanie, droga kropelkowa
  • zakażenia fekalno-oralne - kontakt z odchodami
43
Q

pośrednie szerzenie się chorób

A

przykład horyzontalnego;
szerzenie przez kontakt wrażliwego osobnika ze:
- środowiskiem zanieczyszczonym czynnikami zakaźnymi
- przedmiotami zanieczyszczonymi wydalinami i wydzielinami zwierząt chorych
- wodą, glebą, paszą zanieczyszczonymi
- kurzem lub jądrami kropelkowymi (drogą powietrzną = aerogenną)
- skażonym środowiskiem medycznym / nieprzestrzeganiem aseptyki / słabej jakości lekami i szczepionkami (zakażenie jatrogenne)
- wektorami (bierne i czynne)

44
Q

wektor mechaniczny

A

inaczej bierny

- fizycznie przenosi czynnik zakaźny, bez udziału w jego cyklu życiowym i bez choroby (foreza)

45
Q

wektor biologiczny

A

w jego ciele patogen może realizować część cyklu życiowego lub namnażać się (np. ŻP u pasożytów); wektor ten jest jednocześnie przenosicielem i żywicielem zarazków
- często uznawane za rezerwuary danego czynnika

46
Q

wrota zakażenia

A

brama wniknięcia zarazka do organizmu (np. rana dla laseczek tężca)

  • układ pokarmowy (droga alimentarna)
  • układ oddechowy (droga aerogenna)
  • układ powłokowy (droga skórna) -> bez uszkodzenia / przez uszkodzenie / wszczepienie (np jatrogennie / przez wektora) / błony śluzowe
47
Q

co przyczynia się do przenoszenia chorób na duże odległości

A
  • transport zwierząt
  • przeniesienie czynnika zakaźnego
  • przeniesienie wektora (np. przez wiatr, migracje ptaków)
  • brak kwarantanny zwierząt po zakupie
48
Q

przenoszenie pionowe chorób

A

przenoszenie czynnika zakaźnego z pokolenia na pokolenie, obejmuje okresy:
- przed zapłodnieniem (na etapie gamet)
- w czasie rozwoju prenatalnego (choroby wrodzone) - droga transplancentarna lub zakażenie wstępujące
- w późniejszym czasie - poród, droga laktogenna
również obejmuje zwierzęta jajorodne, kiedy zarazek przedostaje się przez osłonki jajowe

49
Q

Strategie obronne patogenów

A
  1. Unikanie przedostania się do środowiska przez: przenoszenie pionowe, drogą płciową, wektorami
  2. formy przetrwalnikowe
  3. zwiększenie kręgu żywicieli
  4. skrócenie cyklu życiowego
  5. zdolność do zakażeń przetrwałych
50
Q

monofagi

A

najmniej liczna grupa patogenów, infekująca jeden gatunek, wytwarzająca szereg przystosowań do przetrwania okresów, kiedy ten jeden żywiciel nie jest dostępny (np. przetrwalniki, ciałka wtrętowe)

51
Q

oligofagi i polifagi

A

oligofagi - patogeny zakażające gatunki ze sobą spokrewnione
polifagi - patogenne dla licznych gatunków żywicieli
Mogą mieć jednego żywiciela głównego i kilku paratenicznych / zastępczych / rezerwowych / przypadkowych

52
Q

strategie wykorzystywane przez patogeny w zakażeniach przetrwałych

A
  1. brak pierwotnej odpowiedzi immunologicznej -> zjawisko tolerancji na patogen (np. przy prenatalnym zakażeniu mało zjadliwymi patogenem)
  2. zmienność antygenowa (zmieniają Ag lub opłaszczają się Ag gospodarza)
  3. wykorzystywanie narządów lub komórek gospodarza niedostępnych lub słabo dostępnych dla układu immunologicznego (np. mózg, gałka oczna)
  4. wewnątrzkomórkowe ukrywanie się patogenu (np. w leukocytach)
  5. stan latencji -> całkowita integracja genomu wirusowego z gospodarza
  6. długi okres inkubacji (np. HIV)
  7. długotrwałe siewstwo
  8. różne przystosowania u wektorów (np. przenoszenie transstadialne)
53
Q

rodzaje zakażeń (11)

A
  • pierwotne
  • nadkażenie
  • ponowne
  • mieszane
  • wtórne
  • terminalne
  • jawne
  • bezobjawowe
  • przetrwałe
  • samozakażenie
  • latentne
54
Q

zjadliwość

A

określa stopień chorobotwórczości patogenu - jak się będzie kształtować, uzewnetrzniac choroba i jaki będzie jej przebieg

55
Q

czynniki usposabiające do zakażenia drogą alimentarną

A
  • uszkodzenia błony śluzowej
  • zastój treści
  • nagła zmiana diety -> namnożenie się mikroflory oportunistycznej
56
Q

na czym koncentrują się zadania epizootiologów

A
  • likwidacji lub ograniczeniu źródła zakażenia
  • przerwaniu drog szerzenia się choroby
  • zmniejszenie dyspozycji przez stymulację odpornosci nieswoistej i swoistej zwierząt

Epidemio (2 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2024 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions