Deel 5: Botweefsel Flashcards
enchondrale beenvorming
■ Intramembraneuze ossificatie (endesmale botvorming):
- in membranen van primitief mesenchymaal (embryonaal) weefsel
- Mesenchymale cellen differentiëren tot osteoblasten
- Osteoblasten: synthese + secretie van osteoïd in ossificatiecentra
- osteoïd verhardt snel door mineralisatie
- vormt direct botweefsel zonder kraakbeenfase
■Endochondrale ossificatie (endochondrale beenvorming):
- Start vanuit kraakbenig model –> geleidelijk verkalkt + afgebroken
- Chondrocyten degenereren –> holten ontstaan
- Bloedvaten en mesenchymcellen groeien in deze holten binnen
- Mesenchymcellen differentiëren tot:
• Bloedvormende cellen
• Osteoblasten [plexiform bot vormen]
–> remodellatie tot compact of spongieus bot
Plexiform bot
- immature vorm
- ongeorganiseerde rangschikking van fibreuze elementen
- geremodelleerd tot lamellair bot
Lamellair bot
- collageenfibrillen evenwijdig gerankschikt
- enerzijds compact bot
- anderzijds spongieus bot
Spongieus bot
- netwerk van fijne, onregelmatige trabeculae (botbalkjes)
- intercommunicerende ruimten tussen trabeculae
Compact bot
- parallel gelegen cilinders opgebouwd uit concentrische botlamellen
- Rond de lamellen –> Haverse kanalen [bloedvaten en zenuwen]
- Volkmann’s kanalen verbinden Haverse kanalen met elkaar en met periost en endosteum
- Osteoblasten produceren lamellen –> worden osteocyten in lacunes
- Canaliculi verbinden lacunes met Haverse kanalen en bevatten uitlopers van osteocyten
Osteomalacie
~ Definitie: beenwijzing door;
–> tekort aan vitamine D gepaard met lage blootstelling aan zonlicht
= GEVOLG; te laag plasmacalciumgehalte + verhoogde osteoclastische werking (parathormoon)
~ Symptomen:
* spierzwakte
* waggelende/pinguïnachtige gang
* vage pijn
~ Radiografie:
* ‘Looser’s zone’ => heldere zones door beenremodellatie
* vermindering van botdensiteit
* vervorming van beenderen
~ Histologisch onderzoek:
- Von Kossa-kleuring: detectie calciumcarbonaten/fosfaten met zilvernitraat (matrix = zwart en osteoïd = kleurloos)
- Hematoxyline-eosinekleuring: niet ontkalkte coupes
=> afwezigheid van hematoxylinofiele lijn = calcificatielijn
~ Diagnosecriteria osteomalacie:
- Meer dan de helft van beenbalkjes bedekt met naakt osteoïd zonder osteoblasten
- Of: bij aanwezigheid van osteoblasten, uitgebreide osteoïdlittekens
- Variabele hoeveelheid matrix:
- Soms toegenomen, beenbalkjes zijn dan uitgestrekter
- Bij ouderen vaak verminderde matrix en tekenen van osteoporose
–> Combinatie van beide = ‘ouderdomsosteoporose’
Osteoporose stricto sensu (S.S.) en ouderdomsosteoporose
*Definitie:
a) Osteoporose stricto sensu (S.S.):
- Afbraak gemineraliseerd bot door verlies van anabole effecten van geslachtshormonen en verminderde fysieke activiteit
b) Ouderdomsosteoporose:
–> Combinatie van:
- Osteoporose S.S.
- Osteomalacie
- Hormonale veranderingen
*Symptomen:
- asymptomatisch (begin)
- rugpijn door compressiefracturen (later)
- Spontane fracturen (Heupbreuken)
- Mortaliteit: ± 20% (1jaar na fractuur)
*Beïnvloedende factoren:
- Vrouwen na menopauze hebben hoger risico dan mannen
- Genetische aanleg
- Klein en fijn lichaamsbouw => verhoogd risico
- Te lage calciuminname
- Vitamine D-tekort
- Chronische aandoeningen zoals diabetes
*Histologisch onderzoek:
- Vergelijkbaar met osteomalacie
- Totale hoeveelheid osseïne (botmatrix) is verlaagd
*Opsporen van ouderdomsosteoporose:
a) Botdensitometrie:
- Meet densiteit van trabeculair en compact bot
b) Biochemische merkers:
1) Botafbraak:
- Calcium, hydroxyproline, collageenfragmenten (cross-links) in urine
2) Botaanmaak en remodellatie: In bloed:
- Procollageen
- Osteocalcine (afkomstig van osteoblasten)
- Alkalische botfosfatase (osteoblasten)
Rachitis
