Deel 3: strafrecht en seksualiteitsbeleving Flashcards
Wat zijn kenmerken van het strafrecht?
- De misdrijven zijn gedefinieerd, we moeten weten wat strafbaar is
- De lat ligt hoog, je moet specifiek bewijzen wat wordt gezien als een misdrijf
Wat zijn de verschillende soorten recht binnen deze cursus?
- Strafrecht
- Welzijnsrecht
- Tuchtrecht
Wat met problemen mbt het welzijn op het werk?
- Informele (vertrouwenspersoon) en formele (preventieadviseur psychosociale aspecten PAPS) procedures
- Binnen PAPS opnieuw een onderscheid tussen formeel en informeel
- Probleem aanpakken door met elkaar in gesprek te gaan. Niet door een boete of strafrechtelijke vervolging
Wat met het tuchtrecht?
- Universiteit bijvoorbeeld mag regels opmaken hoe iedereen met elkaar moet omgaan
- Een formele klacht kan leiden tot een tuchtonderzoek
- Bepaalde sancties kunnen volgen: schorsing, deel loon kwijt, ontslag
- Tuchtrecht zit qua werken tussen welzijns- en strafrecht in
Wat kan je vertellen over de positie van het slachtoffer binnen het tuchtrecht?
- Deze positie is niet geregeld
- Hij/zij kan een verklaring afleggen maar wordt voor de rest niet geïnformeerd over het verdere verloop of afloop van de zaak
Hoe kijkt het recht naar de seksualiteitsbeleving?
- Het is een element van het privéleven.
- Iedereen heeft zelfbeschikkingsrecht over seksualiteitsbeleving. Hier zijn wel degelijk grenzen aan.
De staat heeft zowel een positieve (bescherming tegen ongewenste seksualiteitsbeleving) als een negatieve verplichting (bescherming tegen gewenste seksualiteitsbeleving).
Wat zijn de twee bestanddelen van een seksueel misdrijf?
- Materieel bestanddeel: het gekwalificeerd gedrag en de mate van betrokkenheid van het slachtoffer
- Moreel bestanddeel: de dader weet dat de daad die hij/zij gaat plegen immoreel of aanstootgevend is en hij/zij die wetens en willens heeft gepleegd.
Wat zijn de basismisdrijven in het vorige seksuele strafrecht?
- Aanranding van de eerbaarheid
- Verkrachting
- Voyeurisme
- Niet-consensuele verspreiding van intieme opnames
Aanranding van de eerbaarheid. Vorig strafrecht. Hoe klinkt het artikel?
Artikel:
- aanranding van de eerbaarheid
- op/mbv personen van het mannelijk of vrouwelijk geslacht
- met geweld, dwang, bedreiging, verrassing of list
- of door onvolwaardigheid, lichamelijk of geestelijk gebrek van slachtoffer
Aanranding van de eerbaarheid. Vorig strafrecht. Wat is het gekwalificeerd gedrag?
- Het lichaam van slachtoffer en dader moeten betrokken zijn, maar er hoeft geen aanraking plaats te vinden: gedragingen gericht op het (doen) ontbloten van geslachtsorganen.
- Gaat ook om gedragingen die het slachtoffer op zichzelf moet plegen
- Het begin van uitvoering volstaat.
- De bedreiging moet in overeenstemming zijn met het slachtoffer.
- ‘Verrassing’ wil zeggen dat het slachtoffer nog niet de kans heeft gekregen om zichzelf te verdedigen.
- List moet in overeenstemming zijn met de dader.
Aanranding van de eerbaarheid. Vorig strafrecht. Wat zijn enkele bedenkingen?
- niets over gebrek aan toestemming
- probleem met binair denken: man of vrouw
- wat is aanranding van de eerbaarheid precies?
‘De seksuele integriteit, zoals deze door het collectief bewustzijn van een bepaalde maatschappij op een bepaald tijdstip wordt ervaren’.
Bij wat hoort dit en geef bedenkingen.
- Vorig strafrecht. Aanranding van de eerbaarheid.
- Rechter hebben dus een idee van hoe de collectieve Belgen denken?
- Onze samenleving vormt, door een gegeneerdheid, een risico voor het onderkennen van slachtoffers. Daarom is dit een te vaag begrip.
Verkrachting. Vorig strafrecht. Hoe klinkt het artikel?
- Seksuele penetratie
- Van welke aard of met welk middel ook
- Op een persoon die daar niet toe instemt
- Geweld, dwang, bedreiging, verrassing of list
- Of door onvolwaardigheid, lichamelijk of geestelijk gebrek
Verkrachting. Vorig strafrecht. Wat kan je vertellen over verkrachting binnen het huwelijk?
- Vóór 1989 bestond het niet
- Verkrachting was voor iedereen duidelijk: een onbekende man penetreert een vrouw met veel geweld
Verkrachting. Vorig strafrecht. Wat is het gekwalificeerd gedrag?
Het seksuele.
- vaginaal: met penis, met voorwerp of ander lichaamsdeel
- anaal: met penis, voorwerp of ander lichaamsdeel
- peniel: in anus, vagina of mond
De penetratie.
- tussen labia, lippen of sluitspier
- er is geen ontmaagding of ejaculatie vereist
Extra:
- nevenplaatsing is eveneens strafbaar
- ongewenste cunnilingus is eveneens strafbaar
- het penetrerend slachtoffer bestaat niet
Het ontbreken van toestemmen valt uiteen in twee delen. Leg uit.
- Het voorwerp van de toestemming. Voor elke seksuele penetratie moet er apart toestemming zijn.
- De draagwijdte van de toestemming. De toestemming kan ingetrokken worden op elk moment.
Verkrachting. Vorig strafrecht. Wat is het morele element?
- De dader weet dat hij/zij iemand penetreert zonder dat hij/zij hiermee instemt
- Dader streeft niet altijd seksuele bevrediging na
Voyeurisme. Vorig strafrecht. Wat zegt het artikel?
- heimelijk filmen
- naakt persoon
- zonder zijn/haar toestemming
- zonder fysieke of morele dwang
- geen aanranding van de eerbaarheid
Voyeurisme. Vorig strafrecht. Wat is het materieel element?
- observeert, doet observeren
- of maakt beeld/geluidsopname of doet maken
- rechtstreeks of dmv een technisch of ander hulpmiddel
- slachtoffer is ontbloot of stelt seksuele daad
- slachtoffer bevindt zich in omstandigheden waar hij in redelijkheid kan verwachten dat zijn persoonlijke levenssfeer niet zal worden geschonden
- begin van uitvoering volstaat
Niet-consensuele verspreiding van intieme opnames. Vorig strafrecht. Wat is het materiele element?
- beeld- of geluidsopname van een ontblote persoon of iemand die een seksuele daad stelt
- opnames toegankelijk maken of verspreiden
- zonder toestemming of buiten medeweten
- ook al heeft slachtoffer ingestemd met het maken van de opnames
- begin van uitvoering is voldoende
Wat zijn verzwarende omstandigheden mbt voyeurisme en niet-consensuele verspreiding van intieme beelden? Vorig strafrecht.
- Leeftijd van het slachtoffer.
Verzwaarde straf als slachtoffer minderjarig is en de volle leeftijd van 16 jaar heeft bereikt.
Nog een zwaardere straf als het slachtoffer jonger is dan 16 jaar. - Met kwade wil of uit winstbejag.
- Geen medewerking.
Wanneer technische medewerking wordt geweigerd.
Wat zijn verzwarende omstandigheden mbt aanranding van de eerbaarheid en verkrachting? Vorig strafrecht.
- Jeugdige leeftijd van het slachtoffer
- Dood van het slachtoffer
- Foltering of opsluiting
Excessief gebruik van geweld is eveneens foltering. - Bedreiging met een wapen
- Kwetsbaarheid van het slachtoffer
- Hoedanigheid van de dader
Er is geen strafverzwaring voor geweld gepleegd door de (ex-)partner - Gezagsrelatie
- Misbruik van functie
- Meerdere daders
- Discriminerende motieven
Wat zijn bijzondere aspecten van de procedures van het seksueel strafrecht?
- Terbeschikkingstelling
Een bijkomende straf opgelegd door de rechter met als bedoeling de maatschappij te beschermen tegen personen die ernstige misdrijven hebben gepleegd. - Bijkomende straf van ontzetting uit de rechten
- Publicatie- of verspreidingsverbod
Verbod op het verspreiden van de identiteit van het slachtoffer. - Behandeling van de zaak achter gesloten deuren
Kan aangevraagd worden door zowel de verdediging als de advocaat van het slachtoffer. De veroordeling inclusief argumentatie moet wel steeds publiek gemaakt worden. - Bijstand geneesheer naar keuze
Bij lichamelijk onderzoek. - Verjaring
In België verjaren feiten ten aanzien van minderjarigen nooit. - Bijstand tijdens verhoor
Wat is het verschil tussen een geldboete en een schadevergoeding?
- Schadevergoeding.
Het burgerlijk recht regelt zaken tussen mensen onderling. Als iemand een fout begaat waardoor er schade ontstaat en er is een oorzakelijk verband tussen deze twee, dan is de pleger verplicht om deze schade te vergoeden. - Geldboete.
Dit is een strafsanctie en gaat naar de staat. Wanneer het slachtoffer schade ondervindt door een misdrijf, kan deze wel burgerlijke partij stellen in de strafzaak. De verdediging van het slachtoffer heeft geen inspraak in de strafmaat maar kan wel pleiten voor een schadevergoeding.
Dat brengt ons bij drie soorten systemen: - Melding maken van feiten bij justitie, meestal ben je getuige
- Klacht indienen, wanneer je slachtoffer bent van strafbare feiten
- Klacht indienen met burgerlijke partij, wanneer je slachtoffer bent van strafbare feiten en een schadevergoeding wil
Wat zijn de afdelingen en onderafdelingen in het hervormde/huidig seksueel strafrecht mbt deze cursus?
Hoofdstuk 1: misdrijven tegen de seksuele integriteit, het seksuele zelfbeschikkingsrecht en de goede zeden.
Afdeling 1: aantasting van de seksuele integriteit, voyeurisme, niet-consensuele verspreiding van seksueel getinte inhoud en verkrachting
- toestemming mbt het seksueel zelfbeschikkingsrecht
- basismisdrijven
- verzwaarde misdrijven
- verzwarende factoren
Afdeling 2: seksuele uitbuiting van minderjarigen
- benaderen van een minderjarige voor seksuele doeleinden
- seksuele uitbuiting van minderjarigen met het oog op prostitutie
- beelden van seksueel misbruik van minderjarigen
Afdeling 3: openbare zedenschennis
Wat is het verschil tussen een verzwarende factor en een verzwaard misdrijf?
Bij het basismisdrijf werken ze met een vork, bijvoorbeeld 5-10 jaar opsluiting.
Een verzwarende factor zorgt voor een hogere straf binnen eenzelfde vork.
Een verzwarend misdrijf zorgt voor een straf binnen een hogere vork, bijvoorbeeld 10-15 jaar.
Wat is de definitie van toestemming?
- uit vrije wil gegeven
- kan niet afgeleid worden uit het ontbreken van verweer
- toestemming kan op elk moment ingetrokken worden
Wat zijn momenten waarop er geen sprake is van toestemming? Aldus uitzonderingen naar boven.
- gebruik maken van de kwetsbare toestand van het slachtoffer
- vrije wil is aangetast hierdoor
- als de seksuele handeling het gevolg is van een bedreiging, fysiek of psychisch geweld, dwang verrassing of andere strafbare gedraging
- bewusteloos of slapend slachtoffer
Je moet niet louter kunnen toestemmen, je moet eveneens bekwaam geacht worden om te kunnen toestemmen. Leg uit.
- een minderjarige die de volle leeftijd van 16 niet heeft, kan niet uit vrije wil toestemmen
- een minderjarige die de volle leeftijd van 14 jaar heeft, maar nog niet 16 jaar, kan uit vrije wil toestemmen als het leeftijdsverschil niet meer dan drie jaar bedraagt
- Uitzondering naar beneden: er is geen sprake van een misdrijf wanneer twee minderjarigen die de volle leeftijd van 14 jaar hebben, met wederzijdse toestemming handelen en het leeftijdsverschil meer dan drie jaar bedraagt
Een minderjarige kan nooit toestemmen als: (uitzonderingen naar boven)
- Positie. Bloed/aanverwant in rechte opgaande lijn, in de zijlijn tem de derde graad, adoptant, soortgelijke positie in het gezin of samenwonend met en gezag hebben over de minderjarige.
- Modus operandi. Als de dader gebruik heeft gemaakt van een erkende positie van vertrouwen, gezag of invloed.
- Aard van de seksuele handeling. Als de daad beschouwd wordt als een daad van ontucht of prostitutie.
Wat is een klachtmisdrijf?
Het parket kan hierbij enkel optreden wanneer het slachtoffer zelf actie onderneemt en vraagt aan het parket om op te treden.
