Deel 1: Medisch begeleide voortplanting & draagmoederschap

Question 1

Wat houdt het mensenrecht op een gezin in?

Answer 1

• Recht op het stichten van een gezin
• Geen plicht!

Question 2

Wat houdt het burgerrecht in met het oog op een gezin?

Answer 2

• Gehuwden hebben een plicht om met elkaar geslachtsverkeer te hebben
• Voorplanting moet niet > homohuwelijk!

Question 3

Is er een plicht tot voortplanting?

Answer 3

Nee

Question 4

Wat impliceert deze vrije keuze juridisch?

Wel grond voor

Answer 4

Partner kan niet verhinderd worden om:
* anticonceptie te gebruiken
* sterilisatie toe te passen

Echtscheiding

Question 5

Het recht op voortplanting is…

Answer 5

niet absoluut.

Question 6

Kan je een fertiliteitscentrum dwingen om in te gaan op een vraag om Medisch begeleide voortplanting?

Answer 6

Nee. Ouder(s) niet in staat kind goed te verzorgen > weigeren medisch begeleide voortplanting

Question 7

Welke wet regelt de medisch begeleide voortplanting?

Answer 7

Wet van 6 juli 2007

Question 8

Hoe heet deze Wet?

Answer 8

Medisch begeleide voortplanting en de bestemming van de overtallige embryo’s en gameten

Question 9

Wat bevat deze Wet?

Answer 9

Voorwaarden waaronder de praktijk van medisch begeleide voortplanting juridisch geoorloofd is

Question 10

Waar moet MBV plaatsvinden?

Answer 10

In principe enkel mogelijk in erkend fertiliteitscentrum (uitz : K.I.)

Question 11

Moet een fertiliteitscentrum ingaan op een wettelijk correct verzoek tot MBV?

Answer 11

Nee. Gewetensclausule

Question 12

Wat houdt de gewetensclausule in?

Answer 12

Fertiliteitscentrum bepaalt zelf wie toegang krijgt tot MBV in hun zorg

Question 13

Wat bij weigering?

Answer 13

1. Binnen maand op de hoogte brengen
2. Doorverwijern naar ander centrum

Question 14

Wat moet voor & tijdens de behandeling voorzien worden?

Answer 14

1. Psychologische begeleiding
2. Voldoende info

Question 15

Wat moet in de overeenkomst met het fertiliteitscentrum worden vermeld ivm overtollige embryo’s & gameten?

Answer 15

• vernietigen
• wetenschappelijk onderzoek
• donatie ander wensouder(paar)
• bewaren voor later (5j embryo’s, 10 j gameten),
• wat in geval van echtscheiding, wilsonbekwaamheid, overlijden

Question 16

Wat is de leeftijdsgrens voor wegnemen eicellen?

Minderjarig?

Answer 16

Meerderjarig & maximum 45 jaar

Medische redenen

Question 17

Wat is de leeftijdsgrens voor inplanten embryo’s of inseminatie met gameten?

Answer 17

Meerderjarig & maximum 47 jaar

Question 18

Wat is de leeftijdsgrens voor staalafname bij mannen?

Answer 18

Geen, minderjarig enkel voor medische reden

Question 19

Welke strengere leeftijdsgrenzen stellen sommige fertiliteitscentra voor vrouwen en mannen?

Answer 19

• Vrouwen: pick up tot 35jaar
• Mannen: staalname leeftijdsgrens

Question 20

Welke samenlevingsvormen & seksuele geaardheid wordt van kandidaten verwacht?

Bemerking!

Answer 20

Geen wettelijke voorwaarden

Ieder fertiliteitscentrum mag weigeren wie hij wil.

Question 21

Welke regels gelden mbt donatie?

Answer 21

• Gratis (wel onkostenvergoeding)
• Verplicht onderzoek donor ifv afleveren gezonde embryo’s of gameten
• Geen gelijktijdige implantatie of inseminatie verschillende donoren
• In principe anoniem (uitz: eiceldonatie van zus, moeder,…)
• Niet voor eugenetische of geslachtsselectie (uitz: geslachtsgebonden erfelike ziekte)
• Maximum 6 verschillende vrouwen per donor (uitz: lesbische koppels beide kind zelfde donor)

Question 22

Welke gegevens mogen wel meegdeeld worden aan wensouders, indien gewenst?

Answer 22

Medische gegevens van donor ifv gezondheid van het kind

Question 23

Wat is matching?

Answer 23

Techniek waarbij gameten en overtallige embryo’s zodanig gekozen > geen al te grote verschillen bestaan tussen de donor(en) en de ontvanger(s), bv qua huidskleur

Question 24

Wat is bij wet verboden op het vlak van MBV?

Answer 24

Reproductief menselijk kloneren

Question 25

Welke voorwaarden zijn er voor terugbetaling van MBV door de ziekteverzekering?

Answer 25

1. Vrouw niet ouder dan 42j (dag inseminatie of bevruchting) 2. Maximum 6 cycli per soort behandeling 3. Bij IVF : beperking van het aantal teruggeplaatste embryo’s afhankelijk van de **leeftijd** van de vrouw, aantal reeds ondernomen **pogingen** en **verse** of **ingevroren** embryo’s 4. Voorafgaande goedkeuring adviserend geneesheer ziektefonds

Question 26

Welke uitzonderingen zijn er op de 6 cycli voorwaarde?

Answer 26

Tellen niet mee: * Cycli waarin gedooide embryo’s teruggeplaatst * MVB-pogingen zonder inseminatie van eicellen

Question 27

Wat staat er in de Wet mbt postmortem-inseminatie & -implantatie?

Answer 27

* ENKEL voor gameten/embryo’s, ingevroren vóór het overlijden * Voorafgaandelijke schriftelijke **toestemming van de man** * Embryo’s of gameten enkel **voor overlevende partner** en enkel **afkomstig van de overleden partner** * Ten vroegste **6 maanden** en ten laatste **5 jaar** (sinds 23 juli 2023) na overlijden

Question 28

Welke twee technische vormen van draagmoederschap onderscheiden we?

Answer 28

1. Laagtechnologisch draagmoederschap 2. Hoogtechnologisch draagmoederschap

Question 29

Wat is laagtechnologisch draagmoederschap?

Answer 29

* Eicel van de draagmoeder * Geen tussenkomst fertiliteitscentrum

Question 30

Wat is hoogtechnologisch draagmoederschap?

Answer 30

* Eicel niet van de draagmoeder * Tussenkomst fertiliteitscentrum : embryo in vitro, screening en begeleiding draagmoeder en wensouders, inplanting embryo bij draagmoeder

Question 31

Welk onderscheid in draagmoederschap wordt gemaakt op vlak van vergoeding?

Answer 31

1. Commercieel draagmoederschap 2. Altruïstisch draagmoederschap

Question 32

Wanneer spreken we van commercieel draagmoederschap?

Answer 32

Vergoeding die de onkosten van de verwekking, zwangerschap en bevalling overschrijdt

Question 33

Wat zijn de gevolgen van het ontbreken van een wettelijke regeling rond draagmoederschap?

Answer 33

* Nergens specifiek wettelijk verbod * Ieder fertiliteitscentrum beslist zelf * Enkel toetsen aan klassieke algemene regels uit verbintenissenrecht, afstammingsrecht & gezondheidsrecht

Question 34

Welke deontologische aanbevelingen formuleerde de Nationale Raad van de Orde van Geneesheren mbt draagmoederschap?

Answer 34

* Enkel bij medische situaties die elke **zwangerschap bij de wensmoeder onmogelijk** maken * Onderzoek naar de **motieven** van de kandidaat-draagmoeder * Onderzoek naar ev. **ernstige risico’s** voor kandidaat-draagmoeder of kind * Voldoende informeren over **medische risico’s** en **juridische procedures** * Kandidaat-draagmoeder **reeds 1 zwangerschap** doorgemaakt * **Geen commercieel draagmoederschap**, wel redelijke onkostenvergoeding mogelijk * **Begeleiding** en omkadering van alle partijen

Question 35

# Vaststelling moederschap Wie staat er op de geboorte-akte?

Answer 35

Draagmoeder

Question 36

# Vaststelling moederschap Wie is de moeder volgens erkenning?

Answer 36

Vrouw die kind vrijwillig erkent

Question 37

# Vaststelling moederschap Wat is de gerechtelijke vaststelling volgens het afstammingsrecht?

Answer 37

Moeder van het kind is de vrouw die van het kind bevalt of bezit van staat van moeder tov kind

Question 38

Wat betekent het afstammingsrecht op vlak van draagmoederschap?

Answer 38

Draagmoeder = juridische moeder bij geboorte

Question 39

Hoe kan wensmoeder de juridische moeder worden?

Answer 39

Via adoptie

Question 40

Wat indien de draagmoeder anoniem is gaan bevallen in een land waarin dit is toegestaan?

Answer 40

Wensmoeder moet: 1. Kind erkennen > bezit van staat vormen 2. Moederschap gerechtelijk laten vaststellen > bewijs bezit van staat

Question 41

# Vaststelling vaderschap Wat is de vaderschapsregel?

Answer 41

Vader = echtgenoot van moeder

Question 42

# Vaststelling vaderschap Wie is de vader volgens erkenning?

Answer 42

Vader = man die kind vrijwillig erkent

Question 43

# Vaststelling vaderschap Wat is de gerechtelijke vaststelling volgens het afstammingsrecht?

Answer 43

Vader = man van wie bewezen wordt verwekker te zijn: genetische vader

Question 44

Wat is een belangrijk verschil bij erkenning ?

Answer 44

* Draagmoeder niet gehuwd: wensvader kan voor geboorte erkennen, mits toestemming of bij weigering via gerechtelijke procedure * Draagmoeder gehuwd: vaderschap echtgenoot gaan betwisten en nadien kind erkennen

Question 45

Welke 4 voorwaarden zijn er voor een juridisch geldige overeenkomst?

Answer 45

1. **Geldige toestemming** van de beide partijen, vrijwillig en zonder wilsgebreken 2. **Handelingsbekwaamheid** van de beide partijen 3. **Geldig voorwerp** (rechtsgevolg) 4. **Geoorloofde oorzaak** (beweegreden), niet in strijd met de openbare orde of goede zeden, en niet bij wet verboden.

Question 46

Waarom zijn draagmoederschapovereenkomsten juridisch ongeldig?

Answer 46

Voldoet niet aan de 4 voorwaarden van een juridisch geldige overeenkomst

Question 47

Waarom voldoet de overeenkomst niet aan de **geldige toestemming** volgens sommigen?

Answer 47

Heeft de draagmoeder niet onder druk toegestemd ? Was haar toestemming voldoende geïnformeerd ? Heeft zij voldoende zicht op de gevolgen en onvoorzienbare risico’s ?

Question 48

Waarom voldoet de overeenkomst niet aan het hebben van een **geldig voorwerp?**

Answer 48

Maar als een draagmoederschapsovereenkomst de overdracht van het kind tegen betaling beoogt, dan maakt men zich schuldig aan **kinderhandel**. Kinderen zijn niet in de handel > dus geen geldig voorwerp

Question 49

Waarom voldoet de overeenkomst niet aan het hebben van een **geoorloofde oorzaak**?

Answer 49

Draagmoederschapsovereenkomsten zijn in strijd met de openbare orde omdat een vrouw niet kan gedwongen worden om haar **moederschap af te staan**.

Question 50

Op welke gronden kan commercieel draagmoederschap in België gesanctioneerd worden?

Answer 50

1. Onterende behandeling ? (Hof: afspraken gemaakt voor kind geboren was, geen onterende behandeling) 2. Onderschuiving van een kind ? (ID geven van wensmoeder bij bevallen) 3. Valsheid in geschrifte ? 4. Gebruik van valse akten ? 5. Verkrijgen van een illegale adoptie ?

Question 51

Waarom is het problematisch om beroep te doen op draagmoeders in het buitenland?

Answer 51

Bij terugkeer naar België > °internationaal privaatrechtelijke problemen

Question 52

Welke internationaal privaatrechtelijke problemen kunnen zich voordoen?

Answer 52

* Buitenlandse geboorteakte weigeren * Gezien worden als illegale adoptie

Question 53

Wat moeten wensouders doen die draagmoeder in het buitenland gebruikten?

Answer 53

Gerechtelijke procedure om kind naar België te krijgen

Question 54

Hoe zou men draagmoederschap in de toekomst wettelijk kunnen regelen?

Answer 54

1. Verbieden 2. Toestaan in alle vormen 3. Regeling altruïstisch draagmoederschap 4. Niets veranderen

Question 55

Welke nadelen brengt verbieden van draagmoederschap met zich mee?

Answer 55

* °draagmoederschapstoerisme * Niet erkennen buitelandse geboorteaktes <> recht op privé- en gezinsleven

Question 56

Welke nadelen brengt toestaan van draagmoederschap in alle vormen met zich mee?

Answer 56

Risico op uitbuiting > commercieel draagmoederschap

Question 57

Welke voordelen brengt juridisch kader voor ethisch verantwoord draagmoederschap met zich mee?

Answer 57

* Zekerheid * Juridische bescherming beide partijen

Question 58

Hoe zou men het juridisch ouderschap willen verkrijgen?

Answer 58

* Geldige draagmoederschapsovereenkomsten met automatische overdracht van het ouderschap ? (rechtszekerheid, sluit meest aan bij initiële bedoeling) * Ouderschap wordt pas overgedragen na (verkorte) adoptieprocedure ? (erkent beter de rechten van de draagmoeder, geen instrumentalisering, geen broedmachine)