Deddfau Uno

Question 1

Pam cyflwyno y deddfau uno

Answer 1

• yn bennaf i sicrhau bod Cymry yn derbyn
  y diwygiad oedd i ddod
• golygu bod unhryw amheuaeth tuag at
  awdurdod Harri Vlll yn cael ei osgoi

Question 2

Esgob Rowland Lee

Answer 2

• penodi gan Cromwell mewn ymateb i’r
  holl gwynion gan Gymru
• cal ei wneud yn llywydd Cyngor Cymru ar
  Mers
• cosbi pob troseddwyr, tlawd i’r cyfoethog
• yn y Mers ac ar y ffin, ond neud dim byd
  ynglyn a’r diffyg trefn
• defnyddio’i bwer yn aml ac yn creu
  gelynion ac yn codi ofn
• 1534 deddfau newydd yn cael ei greu yn
  cryfhau’i safle
• yn gallu cosbi barnwyr ac rheithgor
  anonest
• anghytuno efo deddf 1536 oedd yn
  sefydlu ynadon heddwch.

Question 3

Cymala y deddfa uno

Answer 3

• Cymru yn cal 26 aelod seneddol, oedd yn
  llai na Lloegr, ella oherwydd tlodi
• deddfu penyd yn cael ei ddileu fel bod
  Cymru a Lloegr yn cael yr un cyfleon
• Cymru yn cael llysoedd barn ei hun i
  sicrhau unffurfiaeth
• Saesneg oedd iaith swyddogol Cymru
• Pob llys a a pob swyddog yn Saesneg
• Siroedd newydd wedi’i greu yn y mers i
  ychwanegu at rai y dywysogaeth.

Question 4

Effaith y deddfau uno ar y bonedd

Answer 4

• cal fwy o bwer a cyfoeth
• dod yn fwy pwysig o fewn y gymdeithas
• gallu buddsoddi mewn diwydiannau
  - e.e metelau
• dod yn fwy Seisnigaidd, ond heb droi ei
  cefnnau ar Gymru
• achosi rhwyg rhwng bonedd a’r gwerin
• gallu tyfu eu stadau

Question 5

Effaith y deddfau uno ar bobl cyffredin ar werin

Answer 5

• heb sgiliau lythrenedd safonol Cymraeg
• newid iaith ddim yn cael lot o effaith
• llys Saesneg yn golygu nad oeddant yn
  deall.

Question 6

Effaith y deddfau uno ar y bobl Saesneg yn Nghymru

Answer 6

• mwy o gystadluaeth wrth gael swyddi
  - ddosbarth canol/bonedd Cymreig
  efo’r un hawlia a nhw
• mwy o bobl y buddsoddi yn yr un
  diwydiannau a nhw
• colli ei statws breintiedig

Question 7

Effaith tymor byr y deddfau uno

Answer 7

• unffurfiaeth yn golygu bod Cymru o dan
  reolaeth y brenin yn lle argwlyddi
• mwy o threfn yn y mers gan bod dim
  arglwyddi annibynnol
• Cymru a Lloegr yn fwy cyfartal
• Saeson yn Cymru fwy o gystadleuaeth

Question 8

Effaith tymor hir y deddfau uno

Answer 8

• Cymru yn ffynnu oherwydd y deddfau
• Achosi diwygiad crefyddol
• Newid yr eglwys yn Protestanaidd
• Torri’r cyswllt rhwng gweithwyr y
  mynachlogydd a’r bobl Cymraeg