Czustka Flashcards
Trzustka a otrzewna
jest zaotrzewnowo, do tyłu od sieci mniejszej i żołądka
Czynność zewnątrzwydzielnicza trzustki
- trawienie tłuszczów, białka, wodorowęglanów
- 1-2l/d soku
- główny enzym proteolityczny: trypsynogen aktywowany w 12nicy przez enterokinazę -> trypsyna
- +lipaza i amylaza
- jedzenie pobudza wydzielanie (np. przez n.X):
- > pokarm (tłuszcz, produkty trawienia białek) w 12nicy uwalnia cholecystokininę -> ona pobudza wydalanie enzymów trzustkowych + skurcze pęcherzyka żółciowego (żółć)
-> kwaśna treść w 12nicy pobudza wydzielane sekretyny -> ona pobudza trzustkę do wydzielania wodnistego soku o odczynie zasadowym (pH 7,5-8,8)
Czynność wewnątrzwydzielnicza trzustki
Komórki wysepek trzustkowych:
endokrynne:
-A: glukagon
-B: insulina
parakrynne:
- D: somatostatyna
- PP: polipeptyd trzustkowy
Ból trzustki
Przez włókna współczulne wzdłuż naczyń tętniczych do zwoju trzewnego, stamtąd do Th5-10 przez nerwy trzewne większe, mniejsze, najniższe
OZT - dwie najważniejsze przyczyny
kamica żółciowa, alkohol
OZT - przyczyny toksyczne
Alkohol
Leki
Tropiczna postać
OZT - przyczyny genetyczne
CF,
dziedziczna postać ZT,
mutacja SPINK5
OZT - przyczyny metaboliczne
HiperkalCemia
HiperLipidemia
OZT - przyczyny mechaniczne
Kamica żółciowa (przewodowa, mikrokamica)
Zwężenia (po OZT, urazy)
Neo
Zakażenie (pasożyty, robaki)
Anatomiczne (torbiele dróg żółciowych, przewodu żółciowego wspólnego, zdwojenie p.pok)
Zwężenie 12nicy (pętli doprowadzającej, uchyłek)
Zab. rozwojowe (trzustka obrączkowata, nieprawidłowe połączenie trzustkowo-żółciowe, trzustka dwudzielna, atrezja)
OZT - przyczyny zapalne
Autoimmuno:
- LC
- guzkowe zap. tętnic
- toczeń trzewny
- zap. naczyń
- autoimmuno zap. trzustki
Zakaźne (wirusowe)
OZT - przyczyny fizjologiczne
Dysfunkcja zwieracza Oddiego
Żółciopochodne OZT
Zaklinowanie konkrementu żółciowego we wspólnym kanale (przew. żółciowy wspólny i główny trzustkowy) -> wewnątrzkomórkowa aktywacja enzymów trzustkowych w kom. zrazikowych
Alkoholowe OZT
No ugułem mechanizm nieznany ale często spożywają 50g/d (5 drinków lub 2 piwka jak to sie mówi to jest jak rosół)
Jakie leki mają najbardziej udokumentowany związek z OZT
azatiopryna
mesalazyna
simwastatyna
Objawy OZT
Ciągły ból w nadbrzuszu, duże/b.duże nasilenie
Charakter przeszywający, promieniujący do pleców
Może być podżebrowy
+nudności, wymioty, odruchy wymiotne
Może być tachykardia, niskie CTK, tachypnoe - w ciężkej postaci
Objawy rozlanego zapalenia otrzewnej - robić dodatkowe TK
Przy konkremencie może być dodatkowo zapalenie dróg żółciowych
Rozpoznanie OZT
Klinika + oznaczenie aktywności amylazy w surowicy krwi (przekraczająca >3x ponad ggn)
W wątpliwych przypadkach pilna TK z kontrastem
Hiperamylazemia - przyczyna poza OZT
-niedokrwienie jelit spowodowane zamknięciem światła nn. krezkowych lub zadzierżgnięcia j. cienkiego
- perforacja wrzodu trawiennego
- pęknięty tętniak aorty
- > (niższe wartości niż w OZT)
Zmiany aktywności amylazy w surowicy w OZT
Zmniejsza się gwałtownie w kolejnych dniach
Nie ma związku ze stopniem ciężkości/ustępowaniem OZT
Jak się zgłoszą kilka dni po bólu to poziom może być w normie
Po co TK w OZT?
- wątpliwe przypadki rozwiewa
- wykluczenie chorób wymagających pilnego leczenia operacyjnego (niedokrwienie nn. krezkowych, perforacja p.pok.)
Różnicowanie OZT - kamica żółciowa czy olkohol dla jego zaszkodził
Ważne żeby to określić żeby potem wiedzieć jak zapobiegać nawrotom
USG
Wzrost ALT świadczy o kamicy żółciowej (>2x ponad ggn)
EUS - może też wykryć mikrokamicę czy mały neo trzustki; wykonywać po ustąpieniu objawów
Przebieg OZT
U 80% samoograniczający, ustępuje w 2-3 dni; leczenie choroby podstawowej
U 20% - ciężka postać (10-20% śmiertelności)
Ciężka postać OZT
Rozwija się MODS - z. niewydolności wielonarządowej:
- hipoksja i wstrząs u większości
- niewyd. nerek rzadziej
- objawy rozwijają się szybko, rzadko kiedy w 2 dniu od przyjęcia i wtedy niemal zawsze jest SIRS (uogólniona odp. zapalna):
- tachykardia
- zwiększenie liczby leukocytów we krwi
- tachypnoe
Utrzymywanie się objawów SIRS >48h zwiększa ryzyko pogarszania się zdrowia
OZT - leczenie
Zachowawcze w większości wystarcza:
- i.v. płyny
- p/bólowe
- stopniowe wprowadzenie diety doustnej po ustąpieniu nudności i wymiotów
Jak jest SIRS lub MODS -> na OIT, tlenoterapia
ozt - leczenie p/bólowe
duże nasilenie - opioidy
ozt - resuscytacja płynowa
Wcześnie zacząć, do utrzymania prawidł. CTK i diurezy
Jak monitorujemy chorych z SIRS/MODS?
Inwazyjne monitorowanie CT i CŻ krwi
Ciągły pomiar saturacji
Pomiar objętości wydalanego moczu
OZT - leczenie - zahamowanie czynności trzustki
Nie ma dowodów na to że poprawia wyniki leczenia (oktreotyd, somatostatyna)
Nie stosuje się rutynowo zgłębnika nosowo-żołądkowego
OZT - leczenie - profilaktyka zakażeń (antybiotyki)
Jedyna bezsporna sytuacja w której to robimy:
podejrzenie zap. dróg żółciowych, które może współistnieć z żółciopochodnym OZT
(czyli jak jest żółtaczka i SIRS to dajemy antybio o szerokim spektrum + przygotowujemy do ERCP w trybie pilnym)
OZT - leczenie żywieniowe
Jak nie da się wrócić do diety doustnej w ciągu 2-3 dni to podaż DOjelitowa!!
OZT - probiotyki w leczeniu
Zwiększają śmiertelność w wyniku niedokrwienia jelit - nie dawać u tej grupy
OZT - leczenie endoskopowe
Mechaniczna żółtaczka+SIRS -> ERCP+sfinkterotomia w trybie pilnym
OZT - leczenie chirurgiczne
W czasie pierwszych 1-2tyg. nie ma zastosowania, nawet w MODS
Wskazania:
-gdy TK wskazuje na odmienną diagnozę
-jak przyczyną jest kamica żółciowa to po ustąpieniu objawów robimy cholecystektomię (laparoskopowo) (jak są p/wskazania to ERCP i sfinkterotomia)
-jak pojawiają się powikłania
Powikłania OZT:
Zakażona martwica trzustki Pseudotorbiel trzustki Ropień trzustki Postępująca żółtaczka Utrzymująca się niedrożność 12nicy Krwawienie do p.pok Niedokrwienie jelit/przetoki
