College 13 Flashcards
De structuur van een morele deugd:
- Aristoteles wordt gezien als de grondlegger van de deugdethiek. Hij definieert deugd als een positieve karaktereigenschap die leidt tot een goed en gelukkig leven, wat hij eudaimonia noemt (welzijn of “flourishing”).
- Deugden zijn eigenschappen zoals eerlijkheid, moed, vriendelijkheid, en wijsheid. Ze ontwikkelen zich door middel van praktische wijsheid (phronesis) en habituatie (gewenningsproces), wat betekent dat we deze eigenschappen leren door ervaring en oefening.
- Aristoteles maakt een onderscheid tussen intellectuele deugden (zoals nieuwsgierigheid en intellectuele moed) en morele deugden (zoals moed en eerlijkheid). Het doel van deugdethiek is om in balans te leven, wat wordt bereikt door het vermijden van de extremen van ondeugdzaam gedrag.
- Eudaimonia wordt bereikt door een leven van deugdzaam handelen, waarbij deugdzaam gedrag leidt tot geluk. Dit geluk is niet hetzelfde als plezier, want plezier kan voortkomen uit ondeugdzaam gedrag.
Concepten deugdethiek
- Deugd: Een positieve karaktereigenschap die leidt tot moreel goed gedrag.
- Fronesis: Praktische wijsheid of het vermogen om situaties te beoordelen en te handelen op basis van de juiste deugd op het juiste moment.
- Eudaimonia: Het uiteindelijke doel van het leven, wat kan worden bereikt door het ontwikkelen van deugd.
De voor- en nadelen van de deugdethiek
Voordelen van de deugdethiek:
- Flexibiliteit: Deugdethiek biedt meer ruimte voor nuance in morele dilemma’s, in tegenstelling tot rigide ethische systemen zoals het utilitarisme. Het houdt rekening met de complexiteit van menselijke situaties.
- Intuïtief: Deugdethiek is breed toepasbaar en heeft universele aantrekkingskracht in verschillende culturen.
- Levenslang proces: Het benadrukt de ontwikkeling van moreel oordeel en persoonlijk groei, wat een meer dynamisch begrip van ethiek biedt.
Zwakheden van de deugdethiek:
- Egoïsme: Aangezien deugdethiek uiteindelijk gericht is op het behalen van eudaimonia (persoonlijk welzijn), kan het als egoïstisch worden gezien, terwijl ethiek idealiter om anderen zou moeten draaien.
- Onprecies: Deugdethiek biedt geen kant-en-klare antwoorden en kan niet altijd de juiste richting geven in specifieke situaties. Het vergt voortdurende persoonlijke ontwikkeling.
- Afhankelijk van rolmodellen: Omdat deugdethiek sterk afhankelijk is van het leren van rolmodellen en sociale omgeving, kan het moeilijk zijn voor mensen zonder goede voorbeelden om deugdzame mensen te worden.
- Sociale omgeving en geluk: Het proces van het ontwikkelen van deugden hangt af van de omgeving, wat kan leiden tot ongelijke kansen om moreel te ontwikkelen, en maakt het moeilijk om mensen die ondeugdzaam handelen volledig verantwoordelijk te houden
Noem een deugd en leg uit hoe deze in het midden ligt van twee ondeugden.
Voorbeeld college:
Moed ligt in het midden van lafheid (te weinig moed) en roekeloosheid (te veel moed). Lafheid betekent dat je je terugtrekt wanneer actie vereist is, terwijl roekeloosheid inhoudt dat je onnodige risico’s neemt zonder na te denken. Moed betekent dat je verantwoordelijkheid neemt in een gevaarlijke situatie, maar alleen wanneer het verstandig en nodig is.
Voorbeeld ChatGPT: Eerlijkheid ligt in het midden van oneerlijkheid (te weinig waarheid) en botheid (te veel waarheid zonder rekening te houden met anderen). Oneerlijkheid betekent dat je de waarheid verdraait of verzwijgt, bijvoorbeeld om jezelf of anderen te beschermen, maar dit kan vertrouwen schaden. Botheid houdt in dat je de waarheid zegt zonder tact, waardoor je mensen kunt kwetsen of sociale situaties ongemakkelijk maakt. Eerlijkheid betekent dat je op een respectvolle en oprechte manier de waarheid spreekt, met oog voor de gevoelens van anderen en de situatie waarin je je bevindt.
Noem een deugdzaam en ondeugdzaam rolmodel. Leg je antwoord uit.
Voorbeelden college:
Een deugdzaam rolmodel:
- Nelson Mandela. Hij toonde moed, geduld en vergevingsgezindheid in zijn strijd tegen apartheid, zonder over te gaan tot haatdragendheid of wraak.
Een ondeugdzaam rolmodel:
- Bernie Madoff, die extreme hebzucht (een ondeugd) toonde door zijn betrokkenheid in een enorm Ponzi-schema, wat leidde tot het verlies van levenssommen voor duizenden investeerders.
Ander voorbeeld:
Een deugdzaam rolmodel:
Mahatma Gandhi. Hij belichaamde geweldloosheid, standvastigheid en rechtvaardigheid in zijn strijd voor de onafhankelijkheid van India. Hij hield vast aan zijn waarden van vrede en compassie, zelfs onder zware druk en vijandigheid.
Een ondeugdzaam rolmodel:
Lance Armstrong. Hij toonde oneerlijkheid en bedrog door jarenlang doping te gebruiken om zijn prestaties in het wielrennen te verbeteren, terwijl hij anderen misleidde en zijn concurrenten vals beschuldigde om zijn imago te beschermen.
Als je zou moeten kiezen tussen het utilitarisme of de deugdethiek, welke zou je dan kiezen? Waarom?
Keuze voor deugdethiek:
- Deugdethiek biedt flexibiliteit en erkent de complexiteit van morele situaties. Het benadrukt de ontwikkeling van karakter en morele wijsheid over tijd, in plaats van het blindelings volgen van regels. Dit maakt het bruikbaarder in situaties die niet simpel te analyseren zijn via berekeningen van geluk/welzijn.
Keuze voor utilitarisme:
- Utilitarisme biedt een duidelijke, universalistische basis voor morele beslissingen door te focussen op de gevolgen. Het kan beter geschikt zijn voor beleidsvorming, waar beslissingen vaak op grote schaal invloed hebben.
