Chapter 13 Flashcards
درون مايه حسب حال
نكات و لطايف تاريخي اجتماعي سياسي و ادبي
ويژگي هاي حسب حال
١-بازگوكننده حوادث و عواطف عصر مولف
٢-گيرايي و طراوت
نمونه حسب حال اعتراف گونه
المنقذ من الظلال ( امام محمد غزالي)
نمونه ي حسب حال در زبان فارسي
بدايع الوقايع ( محمود واصفي)
نمونه ي حسب حال در نيم قرن اخير
حيات يحيي ( حاج ميرزا يحيي دولت ابادي )
شرح زندگاني من( عبدالله موستوفي)
روز ها ( دكتر اسلامي ندوشن )
از پاريز تا پاريس ( دكتر باستاني پاريزي)
نمونه هاي حسب حال جهاني
الايام ( دكتر طه حسين )
دانشگاه هاي من( ماكسيم گوركي)
زندگي نامه يا بيوگرافي
كتاب هايي درباره ي زندگي مشاهير دين و دانش و ادب
انواع زندگي نامه بر حسب محتوا
١-گزارش زندگي و جنگ هاي پيامبر اسلام ( سيره و مغازي)
٢-شرح حال انبيا ي الهي
٣- شرح حال ائمه و بزرگان دين
٤-شرح حال مشايخ صوفيه يا شعرا ( تذكره )
نمونه گزارش زندگي و جنگ هاي پيامبر اسلام ( سيره و معازي )
سيره ي رسول الله از قاضي ابر قو
سيرت رسول الله از دكتر عباس زرياب خويي
نمونه ي شرح حال انبيا الهي
قصص الانبيا ابو اسحاق نيشابوري
نمونه شرح حال ائمه و بزرگان دين
زندگاني علي بن حسين از دكتر سيد جعفر شهيدي
قصص العلماي تنكابني
نمونه شرح حال مشايخ صوفيه يا شعرا ( تذكره )
تذكره الاوليه از عطار
تذكره ي لباب الالباب از محمد عوفي
تذكرةالشعرا از دولت شاه سمرقندي
پله پله تا ملاقات با خدا
م ن
شرح حال مولانا
دكتر عبدالحسين زرين كوب
پير گنجه در جست و جوي ناكجا اباد
م ن
درباره ي نظامي
دكتر عبدالحسين زرين كوب
فرار از مدرسه
م ن
شرح حال امام محمد غزالي
دكتر عبدالحسين زرين كوب
غزالي نامه
م ن
شرح حال امام محمد غزالي
استاد جلال الدين همايي
شرح احوال و اثار رودكي
م ن
درباره ي رودكي
استاد سعيد نفيسي
دو تا قصص
قصص الانبيا ( ابو اسحاق نيشابوري )
قصص العلما ( ميرزا طاهر تنكابني )
نام كامل اسرار التوحيد
اسرار التوحيد في مقامات شيخ ابي سعيد
مولف اسرار التوحيد
محمد بن منور [قرن ششم]
نواده ي ابوسعيد ابوالخير ( عارف نامي قرن پنجم)
موضوع اسرار التوحيد
شرح احوال اقوال وكرامات ابوسعيد ابوالخير به شيوه اي داستاني ( نمونه ي شرح حال نويسي )
تعداد باب هاي اسرار التوحيد
٣
شعريف شعر تاليفي
شعري است كه قصد گوينده ى وسراينده ي ان تاليم و اموزش است
ماده ي اصلي شعر تاليمي
علم ( حقيقت)
اخلاق(نيكي
هنر(ديبايي)
يكي ازگسترده ترين و دامنه دار ترين اقسام شعر در ادب فارسي
شعر تعليمي
كتاب هاي داراي نمونه هاي نثر و شعر تعليمي و به صورت داستان هايي از حيوانات
كليله و دمنه مرزبان نامه مثنوي مولوي بوستان گلستان
قالب هاي شعر تعليمي
قطعه
غزل
قصيده
رباعي
درون مايه اشعار تعليمي
اخلاق مذهب ،عرفان (در قديم) و سياست ،اجتماع، روانشناسي (بعد از مشروطه ) ، جنبه ي شاعرانه ي اشعار تعليمي در ادب فارسي بسيار قوي استو اين گونه اشعار بيشتر جنبه ي قنايي يافته است؛زيرا با شور و احساس شاعر نسبت به مسايل اخلاقي ،تعليمي ، اجتماعي ، عرفاني و مذهبي همراه است .
اشعار ( غنايي - تعليمي)
ديوان ناصر خسرو غزليات حافظ بوستان سعدي كليات شمس مولوي حديقه سنايي قصايد و غزليات سعدي
نمونه هاي اشعار تعليمي در ادب اروپايي
بهشت گمشده (اثر ميلتون)
و كمدي الهي اثر دانته
بيوگرافي عطار نيشابوري
عطار نيشابوري در قرن ششم مي زيست (ش،ش؛ نيشابوري ، ششم ) پدرش شيخ فريدون عطار، دارو فروش بود و پسر نيز كار پدر را دنبال كرد عطار پس از انقلاب باطني چون سرمايه اي بزرگ از ادب و عل اموخته بود انديشه هاي عرفاني اش را به نظم در اورد . مولوي با عطار ملاقات كرد و عطار پير نسخه اي از مثنوي (( اسرار نامه)) را كه اثر دوران جواني خود بود به اين كودك الهي هديه كرد
اثار عطار نيشابوري
منطق الطير الهي نامه مصيبت نامه مختار نامه اسرار نامه ( همگي منظوم) تذكرة الاوليا (منثور)
انواع شعر تعليمي در ادبيات ملل
نوع اول: شعري كه موضوع ان خير و نيكي است (حوزه اخلاق)
نوع دوم: شعري كه موضوع ان حقيقت و زيبايي است ( حوزه اموزش مباحث علم يا ادب)
نوع سوم (مخصوص ادب فارسي):شعري كه قصد و موضوعش اموختن حقيقت و علم است مثل زمينه هاي پزشكي رياضي نجوم ادب و لغت و تاريخ كه در ان قالب شعر براي اموزش به كار ميرود مثل نصاب الصبيان از ابونصر فراهي در تعليم لغت
منظومه هاي نوع سوم از لحاظ خيال انگيزي و زيبايي هنري معمولا پرمايه و قوي نيستند ؛ برعكس نوع اول كه از جنبه ي هنري به نهايت قوت و قدرت و زيبايي و اراستگي ميرسد
نثر گلستان نمونه اي از نثر ……….و……… است
مسجع و فني
گلستان داراي نثر ….…………… است
اهنگين ،گوش نواز ، زيبا و روان و حكايت هاي كوتاه و متنوع
گلستان از اثار…….است
توصيفي منثور
بيش از ……. جمله و بيت گلستان در شمار …… در امده است
چهارصد ، امثال و حكم
ديباچه ي گلستان چگونه است
ديباچه ي گلستان مانند شعري خوش تركيب و موزون و سرشار از معاني لطيف است و ا. بهترين نمونه هاي تحميديه در ادب فارسي است
سعدي در گلستان از چه ميگويد و چه چيز را نشان ميدهد
سعدي در گلستان از تجربه هاي خويش باز ميگويد و چشم انداز هاي گوناگون زندگي و راه رسيدن به زندگي مطلوب را نشان ميدهد
گلستان سعدي در تقسيم بندي كلي قصه هاي منثور گذشته چگونه است
گلستان سعدي در تقسيم بندي كلي قصه هاي منثور گذشته از قصه هايي است كه جنبه هاي واقعي و تاريخي و اخلاقي انها به هم اميخته شده و بيشتر از نظر نثر و شيوه ي نويسندگي به انها توجه شده است
دانستني هاي بوستان
١-سعدي پس از بازگشت از سفر دور و درازش بوستان يا سعدي نامه را در سال ٦٥٥ سرود
٢- بوستان بر وزن شاهنامه و سروده شده و در ده باب تنظيم شده است
٣- ده باب بوستان مدينه ي فاضله ي سعدي را ترسيم ميكند
٤-پرورده گويي از ابتداي باب هفتم بوستان ( گفتار اندر فضيلت خاموشي ) انتخاب شده است
٥- بوستان سعدي از نوع اشعار غنايي - تعليمي محسوب ميشود
پنج مقلد سعدي
١-(( مجد خوافي )) كتاب (( روضه خلد )) را به تقليد از گلستان سعدي نوشت
٢-(( عبدالرحمان جامي )) مشهور ترين اثر خود (( بهارستان)) را به تقليد از گلستان سعدي نوشته است .
٣-(( سيد احمد هاتف اصفهاني )) در غزل پيرو سعدي و حافظ بوده است
٤-(( امير خسرو دهلوي)) بزرگترين شاعر پارسي گوي هند در شعر از سعدي سنايي و خاقاني پيروي مي كرد
٥-(( محمد حسن رهي معيري )) از غزل سرايان نامي معاصر بيشتر به پيروي از سعدي غزل گفته و رواني سخن سعدي در سروده هاي او محسوس است
اطلاعات تكميلي سعدي
١-بيت(( اشتر به شعر عرب به حالت است و طرب / گر زوق نيست تو را كژ طبع جانوري )) از سعدي است
٢- دكتر غلامحسين يوسفي بوستان و گلستان سعدي را تصحيح كرده است
٣-محمد علي فروغي كليات سعدي را تصحيح كرده است
٤-(( نثر و شعر تعليمي)) به صورت داستان هايي از حيوانات در بوستان و گلستان سعدي هم امده است
بيوگرافي تذكرة الاوليا
١-تنها اثر منثور باقي مامده از عطار
٢-هر بخش از تذكرة الاوليا مخصوص يكي از مردان حق است
٣- بخش هفتاد و دوم اين اثر به حسين بن منصور حلاج اختصاص دارد
٤- پس از عطار نويسنده اي ناشناس حدود ٢٠ تا٢٥ بخش بر تذكرة الاوليا افزوده است كه پرمايگي هفتاد و دو بخش اصلي را ندارد
٥-تذكرة الاوليا عطار ، از كتب تذكرة است، يعني شرح و ترجمه ي احوال مشايخ صوفيه يا شعراست
موضوع تذكرة الاوليا
شرح حال ، داستان ها وگفته هاي هفتاد و دو تن از عارفان بزرگ
بيشتر بدانيم عطار
منطق الطير عطار قصه هايي در توضيح و شرح مفاهيم عرفاني فلسفي و ديني به و جه تمثيلي يا نمادين (سمبليك) است .
عطار يكي از مشهور ترين رباعي سرايان تاريخ ادبيات ايران است
كتاب مختار نامه در قالب رباعي است
هشدار
سه الهي نامه يادتون نره
الهي نامه ⬅️خواجه منثوره
الهي نامه ⬅️عطار منظومه
حديقه سنايي كه به الهي نامه مشهوره منظومه
دانستني هاي پروين اعتصامي
١-در ادب فارسي هيچ زن شاعري شهرت پروين اعتصامي را نيافته است
٢-شعر پروين از برجسته ترين نمونه هاي شعر تعليمي معاصر و از جهت مناظره شاخص و ممتاز است
٣-پروين در مناطره ي مست و هشيار با طنزي لطيف به ترسيم فساد و تزوير اجتماع عصر خويش پرداخته است
٤- طنز موجود در شعر مست و هشيار طنز رندانه ي حافظ را به ياد مي اورد
مقدمه درامدي بر توصيف و تصوير گري
توصيف و شرح وقايع و مناظر دلپذير يا سهمگين جهان ازكار هاي فطري و غريزي بشر است
انواع توصيف و شاعران برجسته اش
١-توصيف ميدان هاي رزم ، رويارويي پهلوانان و… ⬅️فردوسي
٢-توصيف مجالس بزم⬅️خمسه نظامي
٣-توصيف شور عاشقانه و عارفانه و لحظه هاي هجران و وصل⬅️سعدي حافظ مولانا
٤-توصيف عناصر طبيعي⬅️منوچهري فرخي عنصري و بهار
اثار توصيفي منثور
تاريخ بيهقي
گلستان سعدي
مرزبان نامه كليله و دمنه
نكته هاي شعر وصفي
در سرودن اشعار وصفي محسوسات در تصوير نگاري شاعر و پيدايي صور خيال نقش مهمي دارند
وصف شاعرانه حاصل احساس لطيف شاعر است توام با صور خيال .
سراينده ي شعر وصفي به ياري تخيل سازنده و قوي خود به عناصر بي جان طبيعت احساس و صفت بشري ميبخشد
انواع ادبيات توصيفي ايران
١-توصيفات تخيلي
٢-توصيفات نمادين
٣-توصيفات واقعي
توصيفات تخيلي
وصف هايي است كه گوينده ازتصور و پندار خويش مدد ميگيرد و واقعه ي تخيلي را به وجود مي اورد و ان را براي ديگران مجسم ميسازد
اين توصيف ها محصول گره خوردگي حواس ظاهري با احساسات انساني است
توصيفات نمادين
توصيف هايي هستند كه بر تشبيه و مقايسه بنا نهاده شده اند و منظور از انها ترسيم يك منظره يا چهره نيست بلكه نماد هستند ؛يعني نماينده ي كيفيت و حالتي كه اشيا و مناظر در ذهن به وجود مياورند و اين همان است كه در اروپا به ان ادبيات نمادين (سمبليك) ميگويند؛مثلا سنگ نشان از نرمي ناپذيري كسي و لاله نشان شهيد و ني نمونه ي غريب دور افتاده از وطن و اصل خويش است
توصيفات واقعي
توصيف هايي هستند كه گوينده با بيان انها به شرح جزئيات وقايع يا مناظر و اشخاص بپردازد بي انكه در انها دخل و تصرف كند . دراينجا گوينده همچون دوربين بسيار حساس عكاسي همه چيز را انگونه كه هست زشت يا زيبا نشان ميدهد و به ارايه هاي ادبي و ساير رموز هنر كه دست مايه ي سخن سرايان است كاري ندارد اين طرز توصيف عمدتا از ان نويسندگاني است كه به نوعي مكتب ادبي به نام طبيعت گرايي (ناتوراليسم) معتقدند
اميل زولا
از برجسته ترين چهره هاي مكتب طبيعت گرايي ( ناتوراليسم ) است كه واقع بيني را به جاي تخيل اصلي ترين شرط نويسندگي مي داند اين شيوه بيشتر در دنياي رمان نويسي و داستان پردازي پايگاه و جايگاه يافته است تا در عالم شعر و شاعري
منوچهري دامغاني
دو نكته
١-از شاعران قرن پنجم (توصيف گر طبيعت )
٢-منوچهري در تشبيه و استعاره -خاصه در وصف طبيعت- استاد بوده است و او را مبتكر قالب شعري مسمّط مي شمارند
ملك ال شعراي بهار
بيوگرافي
محمد تقي ملك الشعراي بهار شاعر محقق استاد دانشگاه روزنامه نگار و مرد سياست بود شهرت شاعري بهار به قصايد فخيم و استواري است كه با توجه به سنت ادبي گذشته سروده است
مرثيه ي بهار اگرچه در بدايت امر صورتي كاملا فردي دارد اما حامل يك يا چند پيام مهم اجتماعي است ملك الشعراي بهار از فن مناظره در اشعارش بهره برده است
ويژگي هاي دماونديه اول
١-در سال ١٣٠٠ سروده شده
٢-موفقيت دماونديه دوم را نيافت
مطلع دماونديه اول
اي كوه سپيد سر درخشان شو
مانند وزو شراره افشان شو
ويژگي هاي دماونديه دوم
١- درستل ١٣٠١سروده شده
٢-از زيباترين قصايد زبان فارسي است
٣-با تاثير پذيري از تحريك بيگانگان هرج و مرج قلمي و اجتماعي و هتاكي ها در مطبوعات و آزار وطن خواهان و سستي كار دولت مركزي سروده شد
حسب حال
خاطرات و يادداشت هايي كه اشخاص در گزارش احوال خود مينويسند
