ch6 f4 Flashcards
Pembahagian sel
Pembahagian sel merupakan satu proses semula jadi yang berlaku dalam semua organisma hidup.
organisma unisel,
pembahagian sel ialah satu cara pembiakan;
dalam organisma multisel
pembahagian sel ialah cara pertumbuhan dan penyelenggaran tisu
Sel baharu perlu dihasilkan pada setiap masa untuk
menggantikan sel yang telah mati atau tua.
Terdapat dua peringkat pembahagian sel iaitu
kariokinesis dan sitokinesis
Kariokinesis
proses pembahagian nukleus.
Sitokinesis
proses pembahagian sitoplasma.
sitokinesis berlaku bila
Sitokinesis berlaku semasa mitosis dan meiosis dalam sel haiwan dan sel tumbuhan. Proses ini ialah peringkat terakhir yang akan menghasilkan dua sel anak baharu. Pembentukan gelang pencerutan membezakan sel haiwan daripada sel tumbuhan.
sel soma
• Definisi: Semua sel dalam badan kecuali sel gamet
• Penghasilan: Terhasil melalui mitosis
• Bilangan kromosom: Mengandungi kromosom diploid (2n)
• Contoh-contoh: Sel otot, sel saraf, sel darah merah dll.
sel gamet
• Definisi: Sel terhasil dalam organ seksual
• Penghasilan: Terhasil melalui meiosis
• Bilangan kromosom: Mengandungi kromosom haploid (n)
• Contoh-contoh: Sperma dan ovum
sel diploid
Sel diploid merupakan sel yang mempunyai dua set kromosom yang lengkap, iaitu satu set daripada induk jantan ( kromosom paternal ) dan satu lagi set daripada induk betina ( kromosom maternal ).
sel haploid
Sebaliknya, sel haploid hanya mengandungi separuh daripada bilangan kromosom dalam diploid, iaitu sel haploid hanya mempunyai satu set kromosom yang lengkap.
kitar sel
proses empat fasa yang berlaku di dalam sel ketika sel tumbuh dan membahagi.
Setiap pembahagian sel yang lengkap akan menghasilkan
dua sel anak perempuan baharu
Empat fasa dalam pembahagian sel
fasa jurang pertama (G₁), sintesis (S), jurang kedua (G₂) dan mitosis.
Fasa G1
•Sel membesar.
• Organel seperti mitokondrion dan jalinan endoplasma disintesis untuk proses sintesis
protein.
• Nukleus kelinatan besar.
• Kromosom berada
dalam bentuk kromatin.
Fasa S
• Sintesis DNA berlaku
di mana DNA menjalani replikasi.
• Setiap kromosom mengganda meniadi dua kromatid seiras yang dipanggil kromatid
kembar.
• Kromatid kembar ini berpaut pada sentromer yang sama.
Fasa G2
• Sel terus membesar.
• Sel kekal aktif secara
metabolik.
• Sel mengumpul tenaga dan membuat persiapan terakhir
untuk memasuki
proses pembahagian sel
Mitosis
Mitosis merupakan proses di mana satu sel tunggal berbahagi menjadi dua sel anak perempuan yang sama. Sel-sel anak ini mengandungi bilangan kromosom dan kandungan genetik yang sama seperti sel induk.
Mitosis boleh dibahagikan kepada 4 fasa:
Profasa
Metafasa
Anafasa
Telofasa
Profasa MITOSIS
Semasa profasa, kromatin memendek dan menebal untuk membentuk struktur kromosom. Setiap kromosom terdiri daripada dua kromatid kembar yang terikat di sentromer. Pada akhir profasa, nukleolus menghilang dan membran nukleus menghancur.
Metafasa MITOSIS
Profasa diikuti oleh metafasa. Sentriol bergerak ke kutub sel yang bertentangan. Gentian gelendong terbentuk sepenuhnya. Semua kromosom tersusun dalam satu barisan di satah khatulistiwa. Metafasa berakhir apabila sentromer mula membahagi.
anafasa MITOSIS
Anafasa bermula apabila kromatid kembar berpisah di sentromer. Gentian gelendong memendek dan mengecut untuk menarik kromatid kembar ke kutub sel yang bertentangan. Kromatid kembar yang telah dipisahkan dipanggil kromosom anak. Anafasa berakhir apabila kromatid sampai di kutub sel.
Telofasa MITOSIS
Telofasa bermula apabila set kromosom sampai di kutub sel masing-masing. Kromosom berbentuk bebenang halus kromatin semula. Nukleolus dan membran nukleus terbentuk semula. Gentian gelendong menghilang dan proses mitosis berakhir. Telofasa kemudian diikuti oleh proses sitokinesis.
Mitosis & sitokinesis dalam sel haiwan
Dalam sel haiwan,
1. Mikrofilamen dalam sitoplasma mengecut dan menarik membran plasma ke dalam. Membran plasma mencerut di bahagian tengah sel di antara dua nukleus.
- Belahan pencerutan terbentuk dan mencerut sel di satah khatulistiwa sel tersebut.
- Belahan pencerutan semakin mendalam sehingga sel berpisah, membentuk dua sel anak.
Mitosis terkawal penting kerana
maklumat genetik dibawa dalam kromosom diperlukan untuk proses hidup dalam organisma. Proses mitosis penting dalam pembaikan dan penjanaan semula sel.
Mitosis & sitokinesis sel tumbuhan
- Dalam sel tumbuhan, vesikel diselaputi membran terbentuk di bahagian tengah sel.
- Vesikel bercantum dan membentuk plat sel.
- Plat sel membahagikan sel tumbuhan menjadi dua sel anak. Gentian selulosa dihasilkan oleh sel untuk menguatkan dinding sel baharu.
Berikut adalah beberapa contoh di mana mitosis memainkan peranan yang penting:
• Cicak boleh menghasilkan ekor baharu sekiranya ekor terputus
• Bintang laut boleh menggantikan lengannya yang hilang melalui mitosis
• Sel hati menggantikan tisu rosak melalui pembahagian sel
• Pengklonan haiwan (Dolly, biri-biri klon)
meiosis
Meiosis ialah proses pembahagian sel yang mengurangkan bilangan kromosom dalam sel anak kepada separuh berbanding dengan bilangan kromosom dalam sel induknya.
gametogenesis
Meiosis menghasilkan gamet haploid melalui proses gametogenesis.
keperluan meiosis
Meiosis menghasilkan variasi genetik pada setiap generasi. Proses meiosis penting untuk mengekalkan bilangan kromosom diploid dari satu generasi ke generasi seterusnya.
Meiosis dibahagikan kepada dua peringkat pembahagian sel iaitu:
• Meiosis I , yang terdiri daripada profasa I, metafasa I, anafasa I dan telofasa I
• Meiosis II , yang terdiri daripada profasa II, metafasa II, anafasa II dan telofasa II (prosesnya seperti mitosis)
profasa 1
- Semasa profasa I , kromatin memendek, menebal dan membentuk kromosom. Kromosom homolog berpasangan membentuk bivalen/tetrad melalui proses sinapsis. Proses pindah silang boleh berlaku di mana-mana lokasi atau beberapa lokasi di kromosom di mana pertukaran bahan genetik antara kromatid-kromatid bukan seiras berlaku. Tempat di mana kromatid bersilang dipanggil kiasma. Pada akhir profasa I, nukleolus dan membran nukleus menghilang. Sentriol bergerak ke kutub sel bertentangan. Gentian gelendong terbentuk.
metafasa 1
Semasa metafasa I , kromosom homolog tersusun sebelah menyebelah di satah khatulistiwa. Setiap kromosom daripada kromosom homolog terikat pada gentian gelendong dari kutub sel bertentangan. Sentromer masih belum berpisah.
anafasa 1
- Anafasa I bermula apabila kromosom homolog ditarik ke kutub sel bertentangan. Setiap kromosom masih terdiri daripada sepasang kromatid kembar yang bergerak sebagai satu unit.
telofasa 1
- Semasa telofasa I , kromosomm tiba di kutub sel bertentangan. Setiap kutub sel mempunyai bilangan kromosom haploid (4 kromosom menjadi 2 kromosom). Gentian gelendong menghilang. Nukleolus dan membran nukleus terbentuk dalam setiap sel anak baharu.
profasa II
- Dalam profasa II , membran nukleus dan nukleolus menghilang. Gentian gelendong terbentuk dalam setiap sel anak. Setiap kromosom terdiri daripada kromatid kembar yang bercantum di sentromer.
metafasa II
- Dalam metafasa II , kromosom tersusun secara rawak di satah khatulistiwa. Setiap kromatid terikat pada gentian gelendong di sentromer. Metafasa II berakhir apabila kromatid kembar berpisah di sentromer.
anafasa II
- Dalam anafasa II , sentromer kromatid kembar berpisah. Sekarang, kromatid kembar dikenali sebagai kromosom. Kromosom individu bergerak ke kutub sel bertentangan.
telofasa II
- Akhirnya di telofasa II , nukleolus dan membran nukleus terbentuk semula. Gentian gelendong menghilang. Sitokinesis bermula dan menghasilkan empat sel anak yang haploid. Setiap sel haploid mempunyai separuh daripada bilangan kromosom sel induk. Kandungan genetik juga berbeza dengan sel induk. Sel haploid ini menjadi gamet.
persamaan meiosis mitosis
Persamaan
Replikasi DNA berlaku satu lagi sahaja.
perbezaan mitosis meiosis
Mitosis
Jenis sel: Semua sel soma
Tujuan: Untuk pertumbuhan dan pembaikan
Sinapsis: Tiada
Proses pindah silang: Tiada
Metafasa: Kromosom tersusun secara rawak di satah khatulistiwa
Anafasa: Kromatid kembar berpisah
Bilangan pembahagian: Satu
Bilangan sel anak dihasilkan: Dua
Bilangan kromosom dalam sel anak: Diploid (2n)
Kandungan genetik: Sama
Variasi genetik: Tiada
Meiosis
Jenis sel: Sel dalam organ pembiakan
Tujuan: Menghasilkan gamet untuk pembiakan seksual
Sinapsis: Ada
Proses pindah silang: Ada
Metafasa: Kromosom homolog tersusun bersebelahan di satah khatulistiwa
Anafasa: Kromosom homolog berpisah semasa anafasa I
Bilangan pembahagian: Dua
Bilangan sel anak dihasilkan: Empat
Bilangan kromosom dalam sel anak: Haploid (n)
Kandungan genetik: Tidak sama
Variasi genetik: Ada
Kanser
Kanser ialah penyakit yang disebabkan oleh mitosis tidak terkawal. Mitosis tidak terkawal boleh disebabkan oleh gangguan pada mekanisme yang mengawal kitaran sel. Pembentukan tumor boleh berlaku kalau sel kanser membahagi secara berterusan dan tidak dimusnahkan.
Tumor boleh terbahagi kepada:
• Tumor benigna , ialah tumor yang tidak berbahaya dan boleh dibuang melalui pembedahan.
• Tumor malignan , juga dikenali sebagai kanser, ialah tumor yang lebih berbahaya dan boleh mengancam nyawa seseorang.
Faktor-faktor lain yang boleh menyebabkan kanser termasuk
radiasi (sinar x, sinar ultraungu, sinar gama), bahan-bahan kimia (tar dalam tembakau), bahan-bahan karsinogenik (formaldehid), mutasi dan kerosakan pada DNA.
Kecacatan meiosis juga boleh mengakibatkan penyakit genetik.
Salah satu contoh yang paling dikenali ialah sindrom Down. Pesakit sindrom Down mempunyai 47 kromosom. Kegagalan gentian gelendong untuk berfungsi ketika anafasa I atau anafasa II menyebabkan kromosom gagal berpisah.
sindrown down juga dikenali
Sindrom Down juga dikenali sebagai trisomi 21 kerana salinan kromosom tambahan pada kromosom 21.
