Chương 2 Cấp Cứu - Khó thở Flashcards
Biểu hiện nặng của khó thở
Suy hô hấp
Lần đầu khó thở
Tràn khí màng phổi
Viêm phổi
Viêm phế quản phổi
Từng bị khó thở
Hen phế quản
Hen tim
Phù phổi cấp tái phát
Khó thở đột ngột
Tràn khí màng phổi
Phù phổi cấp
Hen phế quản
Hen tim
Khó thở từ từ
Suy tim toàn bộ Suy tim phải Tràn khí màng phổi Viêm phổi Gian phế nang
Khó thở do thời tiết, dị nguyên
Hen phế quản
Khó thở khi gắng sức
Suy tim
Giãn phế nang
Lao phổi
Khó thở khi nhiễm khuẩn
Viêm phổi Tràn dịch màng phổi Lao kê Viêm phế quản phổi Viêm họng thanh quản Bạch hầu
Khó thở ra
Cơn hen phế quản
Khó thở hít vào
Bệnh thanh quản
Tràn khí màng phổi
Tràn dịch màng phổi
Dày dính màng phổi
Yếu tố làm khó thở nhiều hơn
Hút thuốc lá
Gắng sức
Lo lắng
Khí bụi
Yếu tố làm giảm khó thở
Tư thế nằm, ngồi
Thuốc: giãn phế quản, lợi tiểu
Dấu hiệu thường đi kèm khó thở
Đau ngực Ho Khạc đờm Đánh trống ngực Tiếng rít Tiếng ngáy khi ngủ
Nguyên tắc khám bệnh nhân khó thở
ABC
đường thở: có cản thở
Cần trợ hô hấp: thở oxy, bóp bóng, thở máy
Có suy tuần hoàn: trợ tuần hoàn
Dấu hiệu suy hô hấp hay suy tuần hoàn cấp
Tím mô và đầu chi
Vã mồ hôi
Kích động, hốt hoảng, nặng sẽ Rối loạn ý thức:ngủ gà, lú lẫn, hôn mê
Co kéo cơ hô hấp
Hô hấp xen kẽ ngực bụng, hô hấp nghịch thường
Nhịp tim nhanh, chậm
Tụt huyết áp
Không thể nằm
Phải ngồi dậy để thở
Tràn khí màng phổi
Nửa nằm nửa ngồi để thở
Khó thở do
Suy tim, nhất là phù phổi cấp
Tràn khí màng phổi
Viêm phế quản phổi
Đánh giá khó thở khi khám lâm sàng ở một bệnh nhân chưa suy hô hấp
tư thế thở
nhịp và biên độ thở
Thở nhanh nông
Khó thở do
- Suy tim
- lao kê
- Nhất là VPQ - P
Trẻ em thở nhanh nông kèm theo phập phồng cánh mũi
Viêm phế quản - phổi
Thở với biên độ và tần số tăng dần, rồi giảm dần, sau đó ngưng một lát
Kiểu thở Cheyne Stokes
Nhịp thở sâu, ngưng thở một lúc, sau đó thở ra rất ngắn
Kiểu thở Kussmaul
Khó thở + tiếng thở rít + lõm hố trên ức, dưới ức
Khám họng, soi thanh quản
tổn thương đường hô hấp trên: khí quản, thanh quản
(Khó thở thanh quản)
Biểu hiện tổn thương đường hô hấp dưới đi kèm với khó thở
Hội chứng đông đặc phổi Hội chứng tràn dịch Hội chứng tràn khí màng phổi Hội chứng trung thất Hội chứng hang Hội chứng giãn phế nang ...
Biểu hiện tổn thương hệ tuần hoàn đi kèm với khó thở
Bệnh lý van tim, Bệnh lý cơ tim Bệnh lý màng ngoài tim Hội chứng suy tim Các rối loạn nhịp tim và dẫn truyền tăng huyết áp
Khó thở kèm Suy tim cần tìm dấu hiệu gì?
phù
gan to
tĩnh mạch cổ nổi
đái ít
Khó thở liên quan hệ tuần hoàn cần làm xét nghiệm tối thiểu gì?
X-quang tim phổi
Điện tâm đồ
Các bệnh khác bệnh lý tim phổi đi kèm với khó thở
đái tháo đường
toan ceton
suy thận cấp hoặc mạn
lao phổi với nhiều thể bệnh
xét nghiệm cận lâm sàng cho bệnh nhân khó thở
SpO2 Khí máu động mạch X-quang tim phổi Điện tim Công thức máu Siêu âm tim Chức năng hô hấp xét nghiệm đặc hiệu tùy bệnh cảnh lâm sàng
SpO2 đánh giá khó thở như thế nào?
mức độ khó thở
ABGs để làm gì khi bệnh suy hô hấp
đánh giá và phân loại Suy hô hấp:
- giảm Oxy máu
- tăng/ không tăng CO2
- tình trạng toan/kiềm máu
Nguyên nhân khó thở có thể định hướng bằng X-quang tim phổi
Tràn khí màng phổi
Tràn dịch màng phổi
Hình ảnh tim to: gợi ý suy tim
…
ECG trong khó thở để tìm dấu hiệu gì?
Hội chứng vành cấp Rối loạn điện giải Bệnh tim thực thể: - dày các buồng tim - tâm phế mạn
Công thức máu trong khó thở giúp đánh giá?
tình trạng nhiễm trùng
thiếu máu
đa hồng cầu
Siêu âm tim trong khó thở giúp đánh giá?
chức năng tim
độ dày và vận động của thành tim
cấu trúc các van tim
xét nghiệm quan trọng trong khó thở ở phổi để phân biệt COPD và hen phế quản
Chức năng hô hấp giúp xác định các dung tích chức năng ở phổi
xét nghiệm đặc hiệu chẩn đoán nguyên nhân khó thở tùy bệnh cảnh lâm sàng
CT động mạch phổi
Chụp mạch nhấp nháy thông khí/ tưới máu ohổi
Chụp động mạch vành…
Phân độ khó thở: không hạn chế HĐ thể lực
Độ 1
Phân độ khó thở: khi làm việc nặng
Độ 2
Phân độ khó thở: khi làm việc gắng sức hơi nhẹ, hạn chế HĐ thể lực
Độ 3
Phân độ khó thở: khi làm việc gắng sức nhẹ/ khi nghỉ ngơi
Độ 4
Bệnh lý HỌNG gây khó thở
Viêm họng do bạch hầu
sưng amydale
Khối u ở họng
Bệnh lý THANH QUẢN gây khó thở
Viêm thanh quản do bạch hầu
u thanh quản
Bệnh lý KHÍ QUẢN gây khó thở
u khí quản
do chèn ép từ bên ngoài vào
do hẹp
nhuyễn sụn
Bệnh lý đường hô hấp dưới gây khó thở
VPQ cấp, mạn Hen PQ dị vật đường thở giãn phế nang, giãn phế quản Viêm tiểu PQ Bệnh lý nhu mô phổi Lao phổi Các bệnh tổ chức kẽ
Bệnh lý nhu mô phổi gây khó thở
tổn thương phế nang do:
- dịch thấm
- dịch tiết
- Xâm nhập tế bào
- chảy máu
Bệnh lý tổ chức kẽ ở phổi gây khó thở
nhiễm trùng
nhiễm độc
ung thư
viêm
Bệnh lý màng phổi gây khó thở
Tràn khí màng phổi
Tràn dịch màng phổi
dày dính màng phổi
Bệnh lý lồng ngực gây khó thở
Chấn thương
Di chứng phẫu thuật
dị dạng cột sống bẩm sinh/mắc phải
Béo phì
Bệnh lý tổn thương mạch máu phổi gây khó thở
Tắc động mạch phổi cấp
Tắc động mạch phổi tái phát
Nguyên nhân tim mạch gây khó thở
Suy tim
Viêm màng ngoài tim
Thiếu máu cấp tính/ mạn tính
Nguyên nhân thần kinh gây khó thở
Liệt cấp tính cơ hô hấp: bại liệt, ngộ độc
Các bệnh thoái hóa thần kinh cơ
Tổn thương trung tâm hô hấp
Khi nào chẩn đoán khó thở nguyên nhân tâm thần
khi đã loại trừ các nguyên nhân khác
Các nguyên nhân khác có thể gây khó thở
Suy thận Urê máu cao
Nhiễm Acid máu (Đái tháo đường)
Khó thở là gì?
Cảm giác không bình thường, không thoải mái khi thở
Khó thở trên lâm sàng như thế nào?
Triệu chứng chủ quan người bệnh mô tả
thường gặp trên lâm sàng
ở nhiều bệnh khác nhau
ít đơn độc, mà thường trong một hội chứng
Khó thở cấp thường là triệu chứng chính của?
bệnh lý tim phổi
Kho thở cấp: mức độ khó thở có liên hệ với
nguyên nhân khó thở
Các bước hỏi bệnh một người bị khó thở
- lý do nhập viện
- Tiền sử
- Bệnh sử
Bệnh nhân khó thở, cần khai thác tiền sử gì?
- bản thân: thói quen, GĐ, nghề nghiệp, bệnh tật, dị ứng, dùng thuốc?
- Đầu tiên hay trước kia đã bị?
- Trước kia đã bị có tương tự không?
Hỏi tiền sử bệnh nhân khó thở để làm gì?
Xác định khó thở:
- Cấp tính
- Mạn tính
- Tiến triển cấp tính của một bệnh lý mạn tính
Hỏi bệnh sử người bệnh khó thở
- Xuất hiện như thế nào? Đột ngột hay từ từ?
- Xuất hiện trong hoàn cảnh nào?
- Khó thở ra hay hít vào?
- Khó thở liên tục hay ngắt quãng
- Có làm gì cho đỡ khó thở không?
- Khó thở nhiều hơn khi nào?
- Ngoài ra còn bị khó chịu ở đâu khác không?
Khi khám lâm sàng bệnh nhân khó thở cần lưu ý gì?
- Nhớ nguyên tắc ABC
- Phát hiện suy hô hấp, suy tuần hoàn cấp
- Đánh giá đặc điểm của khó thở
- Thăm khám tỉ mỉ theo các bước nhìn, sờ, gõ, nghe để phát hiện tổn thương thực thể đi kèm
Tổn thương thực thể đi kèm khó thở thường thuộc những hệ cơ quan nào?
- Đường hô hấp trên
- Đường hô hấp dưới
- Hệ tuần hoàn
- sau cùng là:
Nội tiết, chuyển hóa, thận, lao phổi
Bệnh cảnh lâm sàng đặc biệt của khó thở
- Khó thở thanh quản
- Khó thở kèm đau ngực
- Khó thở kèm sốt
- suy hô hấp nhanh
Biểu hiện của khó thở thanh quản?
- khó thở vào
- nghe tiếng rít thanh quản
Khó thở thanh quản thường gặp trong bệnh lý gì?
- dị vật đường thở
- Phù Quincke thanh quản
- Viêm sụn nắp thanh quản
Xử trí khi bệnh nhân khó thở thanh quản có dấu hiệu suy hô hấp?
- Nghiệm pháp Hemlick tống bỏ dị vật ra ngoài
- Mở khí quản cấp cứu
- đau ngực một bên dữ dội như dao đâm
- kèm theo khó thở: nhanh nông
- thường kèm sốc
Định hướng: Bệnh nhân này bị gì?
Tràn khí màng phổi
- đau ngực một bên dữ dội như dao đâm
- kèm theo khó thở: nhanh nông
- thường kèm sốc
Khám lâm sàng: tìm dấu hiệu gì?
Tam chứng Galliard
Tam chứng Galliard gồm những gì?
- rung thanh giảm
- Rì rao phế nang giảm
- gõ vang
Tam chứng Galliard gặp trong bệnh gì?
Tràn khí màng phổi
- đau ngực một bên dữ dội như dao đâm
- kèm theo khó thở: nhanh nông
- thường kèm sốc
Cần xét nghiệm gì cho bệnh nhân này?
X-quang phổi: tràn khí một bên ngực
Bệnh nhân đau thắt ngực, kèm khó thở
Cần làm xét nghiệm gì? Nghĩ đến bệnh gì?
ECG và men tim: biến đổi
Nhồi máu cơ tim, hội chứng vành cấp
Những người có một trong những yếu tố sau có nguy cơ bị bệnh gì?
- Bệnh nội khoa cấp tính
- Bệnh nhân hậu phẫu
- nằm tại chỗ
- ung thư
- Đi máy bay đường dài
- Bệnh máu dễ đông
Tắc động mạch phổi cấp
Bệnh nhân sau:
- đau ngực, khó thở
- có thể có dấu hiệu suy tim phải cấp, sưng đau chân một bên
Nghĩ đến bệnh gì?
Tắc động mạch phổi cấp
Triệu chứng nặng của Tắc động mạch phổi cấp
suy hô hấp
Trụy mạch
Bệnh nhân sau:
- đau ngực, khó thở
- có thể có dấu hiệu suy tim phải cấp, sưng đau chẩn một bên
Cần làm xét nghiệm gì?
ECG
dấu hiệu gì? trên ECG trong Tắc động mạch phổi cấp
dấu hiệu tâm phế cấp
thường gặp hơn chỉ là nhịp nhanh xoang, block nhánh phải hoàn toàn
ECG sau là dấu hiệu gì?
- S sâu D1
- Q sâu D3
- T âm D3
Dấu hiệu tâm phế cấp trong tắc động mạch phổi cấp
Triệu chứng nặng của Tắc động mạch phổi cấp trên ECG
T âm V1 - V3
Chẩn đoán xác định tắc động mạch phổi cấp dựa trên CLS nào?
Chụp CT động mạch phổi
chụp nhấp nháy thông khí/ tưới máu
Bệnh nhân:
- Khó thở
- đau ngực tăng lên khi hít vào
Cần làm gì tiếp theo? định hướng bệnh
- Khám phổi
- X-quang
Viêm màng phổi
Bệnh nhân: - Khó thở - đau ngực tăng lên khi hít vào Khám phổi: - Hội chứng 3 giảm - Tiếng cọ màng phổi Nghĩ đến bệnh gì? cần làm xét nghiệm gì?
Viêm màng phổi
X-quang hoặc CT
X-quang hoặc CT thấy hình ảnh viêm dày màng phổi. nghĩ đến bệnh gì?
Viêm màng phổi
Khó thở + sốt cần nghĩ đến những bệnh nào?
- Viêm phổi
- Viêm mủ màng phổi
Bệnh cảnh nhiễm trùng khác: - áp xe phổi
- giãn phế quản phổi bội nhiễm
Bệnh nhân: - sốt - ho khạc đờm mủ - khó thở Cần làm gì?
Khám phổi
Bệnh nhân: - sốt - ho khạc đờm mủ - khó thở Khám phổi: - ran nhiều - tiếng thổi - hội chứng đông đặc Nghĩ đến bệnh gì? làm xét nghiệm gì?
=> Viêm phổi
X-quang phổi
cấy đờm, dịch phế quản
Chẩn đoán xác định viêm phổi
X-quang phổi
cấy đờm, dịch phế quản
Bệnh nhân: - Khó thở tăng dần - sốt dai dẳng - đau ngực - thể trạng suy kiệt Cần làm gì?
Khám phổi
Bệnh nhân: - Khó thở tăng dần - sốt dai dẳng - đau ngực - thể trạng suy kiệt Khám phổi - hội chứng 3 giảm bên tổn thương Nghĩ đến bệnh gì? cần làm xét nghiệm gi?
Viêm mủ màng phổi
X-quang phổi
X-quang phổi thấy hình ảnh dày và có dịch màng phổi
Nghĩ đến bệnh gì? cần làm gì?
Viêm mủ màng phổi
Chọc dò và xét nghiệm dịch màng phổi
Chẩn đoán và điều trị viêm mủ màng phổi dựa trên xét nghiệm gì?
Chọc dò và xét nghiệm dịch màng phổi
Căn cứ vào đâu để tạo điều kiện tìm nguyên nhân khó thở
Khó thở kịch phát hay Khó thở từ từ
Bệnh cảnh nào dẫn đến suy hô hấp nhanh?
Phù phổi cấp
Cơn hen phế quản
Suy hô hấp cấp tiến triển nhanh ARDS
Bệnh nhân - khó thở đột ngột ban đêm, tiến triển nhanh chóng - xanh tím, môi nhạt - khó thở nhanh nông Định hướng nhanh?
Suy hô hấp trong phù phổi cấp
Bệnh nhân có yếu tố nguy cơ gây suy tim trái sau có thể dẫn đến điều gì nguy hiểm?
suy hô hấp nhanh do phù phổi cấp
yếu tố nguy cơ gây suy tim trái
- hẹp van hai lá
- hở van động mạch chủ
- hẹp van động mạch chủ
- tăng huyết áp
- suy thận urê máu cao
- cơn cường tủy thượng thận
- cường giáp trạng
Triệu chứng thực thể của suy hô hấp nhanh do phù phổi cấp
Phổi: - ran ẩm: 2 thì - 2 bên: lên nhanh như thủy triều dâng Tim: dấu hiệu suy tim trái - tim nhanh - tiếng tim yếu - có tiếng ngựa phi trái Khạc nhiều đờm hồng có bọt
Bệnh nhân: - Khó thở đột ngột khi thay đổi thời tiết - Khó thở ra - Khi khó thở phải tỳ tay chống để thở Hỏi tiền sử gì?
Hen phế quản
Hen phế quản khám thấy gì?
khắp 2 phổi có nhiều: ran rít, ran ngáy
Bệnh nhân - tiến triển suy hô hấp - Oxy hóa máu giảm nhanh - không có dấu hiệu suy tim trái Định hướng bệnh? xét nghiệm cần làm?
ARDS: Suy hô hấp cấp, tiến triển nhanh
X-quang và CT
Xét nghiệm khí máu
Chẩn đoán ARDS dựa trên kết quả xét nghiệm như thế nào?
Xquang, CT: hình ảnh tổn thương lan tỏa khắp hai bên
Xét nghiệm khí máu: phân áp oxy máu động mạch/ nồng độ oxy trong khí thở P/F< 300
Khi khám toàn trạng chung của một bệnh nhân khó thở, cần quan tâm đến điều gì?
Nói được cả câu?
Màu sắc da, niêm mạc?
Sử dụng cơ hô hấp phụ?
Khi khám dấu hiệu sinh tồn của một bệnh nhân khó thở, cần quan tâm đến điều gi?
mạch nhanh?
Mạch đảo?
Giảm oxy hóa máu?
Khi khám lồng ngực một bệnh nhân khó thở, \cần quan tâm đến điều gi?
Tiếng thở rít? ran?
Tiếng ngáy?
Giảm thông khí?
Khí phế thủng?
Khi khám tim mạch một bệnh nhân khó thở, cần quan tâm đến điều gi?
Áp lực tĩnh mạch trung tâm cao?
Dấu hiệu chạm dội?
Tiếng ngựa phi?
Tiếng thổi?
Khi khám ngoại vi một bệnh nhân khó thở, cần quan tâm đến điều gi?
có phù? Tím?
Một bệnh nhân khó thở cần khám gì thêm để tìm bằng chứng chẩn đoán
Toàn trạng chung Dấu hiệu sinh tồn lồng ngực khám tim mạch Ngoại vi
Một bệnh nhân khó thở, khám lâm sàng chưa tìm ra bằng chứng chẩn đoán, cần làm xét nghiệm gi? để làm gì?
Chụp X-Quang phổi:
- đánh giá kích thước tim, bằng chứng của suy tim
- đánh giá khí phế thũng
- đánh giá viêm phổi, bệnh lý phổi kẽ, tràn dịch màng phổi
Một bệnh nhân khó thở, qua khám LS, chụp XQ, nếu nghi ngờ giảm cung lượng tim, bệnh tim thiếu máu cục bộ hoặc bệnh lý mạch phổi cần làm xét nghiệm gì? để làm gì?
Điện tim và siêu âm tim
đánh giá chức năng thất trái và áp lực động mạch phổi
Một bệnh nhân khó thở, qua khám LS, chụp XQ, nếu nghi ngờ bệnh đường hô hấp, hoặc bất thường trao đổi khí phế nang, cần làm xét nghiệm gì? để làm gì?
- Đo chức năng hô hấp: nếu giảm khả năng khuếch tán, cân nhắc
- chụp CT scan mạch phổi
để đánh giá bệnh lý phổi kẽ và tắc mạch phổi
Một bệnh nhân khó thở, qua khám LS, chụp XQ, nếu nghi ngờ tăng cung lượng tim, cần làm xét nghiệm gì? để làm gì?
Hematocrit
chức năng tuyến giáp
Một bệnh nhân khó thở, qua khám LS, chụp XQ, các xét nghiệm CLS mà chẩn đoán chưa rõ ràng, cần làm gì?
Các test gắng sức
Hôn mê là gì?
Mất nhận thức
