Cách thức liên lạc của tế bào

Question 1

Giao tiếp bằng

Answer 1

Giao tiếp tự nhiên
Giao tiếp nội tiết
Giao tiếp thần kinh nội tiết
Liên lạc ở vị trí gần

Question 2

Giao tiếp tự nhiên

Answer 2

( thông qua con đường thần kinh) -> dẫn truyền thần kinh

Question 3

Giao tiếp nội tiết

Answer 3

hoocmon (thông tin liên lạc được mã hóa trong các hoocmon)

Question 4

Giao tiếp thần kinh nội tiết

Answer 4

neurohormone (được tiết ra từ thần kinh nhưng mang tính chất của 1 hoocmon)

Question 5

Liên lạc ở vị trí gần

Answer 5

• Thông tin liên lạc nội tiết -> hoocmon
• Giao tiếp nội tiết -> hoocmon
• Khoảng cách giao nhau dẫn truyền qua liên kết khe.

Question 6

Giao tiếp tự nhiên (neural communication)

Answer 6

TBTK neuron nhận tín hiệu điện thế từ các neuron khác thông qua tua gai, tín hiệu điện thế cộng dồn vào gò sợi trục; vượt ngưỡng sẽ xuất hiện điện thế động dọc theo sợi trục axon

Question 7

Sợi dài nhất là

Answer 7

sợi trục axon

Question 8

Sợi axon có thể rất dài nhưng tốc độ dẫn truyền vẫn nhanh

Answer 8

vì liên hệ thông qua synapse hóa học

Question 9

Nơi tiếp hợp synapse - Khe synapse

Answer 9

là vùng tiếp xúc rất gần nhưng không chạm nhau

Question 10

Tb trước, sau khe synapse

Answer 10

là tb tiền synapse, hậu synapse

Question 11

Neurotransmitter

Answer 11

chất trung gian thần kinh

Question 12

Synapse hóa học

Answer 12

ĐT Động đến đầu sợi trục có kênh Ca gác bằng điện thế; kênh mở ra thì Ca vào trong –> Ca tăng lên là tín hiệu cho túi chất chứa chất trung gian thần kinh hòa màng với màng đầu tận cùng, từ đó phóng thích chất trung gian thần kinh ra các khe synapse để đi đến gắn với tb thụ thể sau synapse.

Question 13

Synapse hóa học

Answer 13

Thụ thể sau synapse là 1 kênh, sau khi gắn vào thì kênh này mở ra, các ion (thường là Na) đi vào kênh làm thay đổi điện thế màng tạo điện thế tại chỗ.
Điện thế tại chỗ đc tổng hợp đến mức vượt ngưỡng sẽ sinh ra điện thế động, quá trình này diễn ra rất nhanh.

Question 14

Ví dụ

Answer 14

Sợi cơ được kích thích phản ứng (co lại) khi có điện thế động

Question 15

Kết thúc kích thích

Answer 15

quá trình này sẽ có sự thoái biến, nghĩa là sự giảm dần nồng độ của chất trung gian thần kinh bằng cách biến đổi chất này thành chất khác hoặc chất trung gian thần kinh được hấp thu ngược lại phần đầu tận cùng để sử dụng cho những lần sau.

Question 16

Nếu xảy ra lỗi ở quá trình truyền synapse hóa học này sẽ gây ra một số bệnh:

Answer 16

nhược cơ…

Question 17

quá trình phóng thích chất trung gian thần kinh

Answer 17

Chất trung gian TK được lưu trữ trong các túi nằm lơ lững trong tb chất
Một số túi khi đến giai đoạn sẵn sàng sẽ được gắn vào docking – những vị trí ở vùng hoạt động, chờ điện thế động mở các kênh Ca.
Khi Ca đi vào nó sẽ tác động vào những túi đc neo đó và khởi phát quá trình tạo lỗ mở giữa màng túi và màng tb thông qua nhiều protein, từ đó phóng thích chất trung gian tk.

Question 18

Cơ chế phóng thích đó

Answer 18

giống với những quá trình xuất bào hoặc quá trình phóng thích túi hoocmon.

Question 19

Synapse kích thích

Answer 19

tạo sự khử cực cho màng tb sau Synapse (EPSP) thông qua điện thế kích thích, thường là dòng ion dương (Na,K)

Question 20

Synapse ức chế

Answer 20

gây ra bởi sự quá cực ở màng sau synapse, bởi dòng ion âm (clo) hoặc đưa dòng ion dương ra ngoài màng tb ( chủ yếu để cho màng trong tb âm hơn so với ngoài)

Question 21

Hệ thống mạng lưới neuron:

Answer 21

Có hàng triệu neuron kết nối với nhau thành mạng lưới phức tạp, chia thành 2 loại:
Phân li
Hội tụ

Question 22

Phân li

Answer 22

Từ 1 neuron truyền thông tin cho nhiều neuron khác bằng cách khuếch đại tác dụng ra nhiều hơn, xa hơn.

Question 23

Hội tụ

Answer 23

Nhiều neuron truyền tín hiệu cho 1 neuron
Neuron này sẽ nhận điện thế tại chỗ của những neuron đó rồi tổng hợp lại và bớt đi nhận ức chế.
Cuối cùng tổng đại số của các neuron sẽ xuất hiện ở vị trí gò sợi trục nếu đủ vượt ngưỡng sẽ khởi phát điện thế động.

Question 24

Ức chế cạnh bên

Answer 24

Là neuron này ức chế những neuron kế bên nó.

Ví dụ: ( để hình dưới cùng )
Có 1 cây bút chì, có 1 cục gôm. Nhờ quá trình này ngta có thể nhận biết rõ cục gôm hay cây bút chì đâm vào da.
Như hình dưới đây đầu bút chì đâm vào tb 2, nó cx sẽ ảnh hưởng 1 ít vào tb 1 và tb

Question 25

Chức năng ức chế cạnh bên

Answer 25

nhận biết rõ tín hiệu kích thích xảy ra ở vị trí neuron nào

Question 26

Ví dụ

Answer 26

Bút chì đâm vào tb 2 –> ả.h 1 ít lên tb1,3 nhưng tb 2 điện thế động nhiều nhất, tần số đtđ dày đặc và liên tục hơn 1,3 –> viết tb 2 bị tác động nhiều nhất

Question 27

Ví dụ tiếp về sự tác động

Answer 27

sự tác động ( vẫn xét bút chì), dưới nó là mạng lưới neuron tk: màu đỏ là neuron ức chế, 2 bị kích thích nhiều nhất nên ức chế 1 và 3 giảm đi, 2 cũng giảm do 1 và 3 kích thích nhưng do bị tác động liên tục nên giảm không đáng kể.

Question 28

2 loại synapse đặc biệt

Answer 28

1. Cholinergic synapses

2. Adrenergic synapses

Question 29

Cholinergic synapses

Answer 29

Tb tiền synapse phóng thích ra chất trung gian tk là achetylcholin (Ach) đi đến tb hậu synapse có 2 receptors là:
Nicotinic
Muscarinic

Question 30

Nicotinic

Answer 30

là cổng Na đc gác cổng bằng chất trung gian thần kinh, thường trong tb cơ vân và não

Question 31

Muscarinic

Answer 31

loại thụ thể đc gắn với protein G, (khi chất trung gian tk gắn vào sẽ dẫn đến 1 chuỗi các phản ứng), thường gặp trong cơ tim và cơ trơn ở các tuyến hoặc tb não

Question 32

Adrenergic synapses

Answer 32

Sử dụng chất trung gian thần kinh là Catecholamine: gồm Norepinephrine và Epinephrine
Thụ thể có thể là alpha hoặc beta, chúng đều gắn vs protein G, thường gặp ở tb cơ tim, cơ trơn hoặc các tuyến.

Question 33

Tuyến nội tiết

Answer 33

là những tuyến không có ống dẫn, mà tiết ra những hoocmon ngấm vào máu đi đên tác động vào các tb đích ( những tb có thụ thể của hoocmoon đó)

Question 34

Hệ thần kinh

Answer 34

Dùng chất trung gian tk đc phóng thích ra nhờ tác động của điện thế động.

• Vị trí tác động tương đối gần, nó gắn chất trung gian tk đến tb sau synapse.
• tb đích thường là cơ, tb tuyến, các tb tk khác
• Tg của quá trình diễn ra nhanh ( 1 phần ngàn hoặc triệu giây)

Question 35

Hệ nội tiết

Answer 35

Tiết ra hoocmon theo máu đi khắp cơ thể nên đi đc rất xa, miễn sao đi đến tb đích.

• tb đích có thể là bất kì tế bào nào trong cơ thể…
• Tg so với hệ tk thì bị kéo dài hơn rất nhiều, có những hoocmon giữ đc tác dụng của nó lên hàng giờ, hàng ngày.

Question 36

Giao tiếp TK nội tiết

Answer 36

Kích thích điện thế động từ 1 neuron làm giải phóng chất đầu tận cùng. Thay vì chất trung gian tk như ban đầu thì nó sẽ là hoocmon mang đầy đủ tính chất nội tiết ( nghĩa là đi vào máu đến tb đích)

Question 37

Ví dụ

Answer 37

vùng hạ đồi và tuyến yên, ngoài ra còn có ở ruột non, dạ dày, tuyến tụy và tuyến giáp…

Question 38

Liên hệ tại chỗ

Answer 38

Sử dụng hoocmon dạng:
Cận tiết
Tự tiết

Question 39

Cận tiết

Answer 39

hoocmon từ tb tiết ra sẽ tác động lên nhóm tb nằm gần nó

Question 40

Ví dụ cận tiết

Answer 40

Noãn tiết ra loại hoocmon tác động lên những tb bao xung quanh nang đó

Question 41

Tự tiết:

Answer 41

tb tiết ra hoocmon tác dụng lên chính nó hoặc những tb cùng loại

Question 42

Ví dụ

Answer 42

tb lympho T tiết ra những cái cytokine có tác dụng lại chính tb lympho T để tăng trưởg thêm.
Tb ung thư cx tương tự, vì thế nó tăng kích thước rất nhanh chóng

Question 43

Liên kết khe: hai màng nằm gần nhau

Answer 43

như 1 cái kênh gồm 2 nửa phần, 1 nửa trong tb này, 1 nửa trong tb khác.
Mỗi phần đc cấu tạo bởi 6 cái connexin có trạng thái đóng mở nhờ thay đổi điện thế
Cách thức liên hệ này quan trọng đối với những tb nào cần sự hoạt động đồng bộ của nhiều tb (1 vùng tb).

Question 44

Chức năng

Answer 44

Giúp cho nhiều tb hoặt động cùng vs nhau như 1 tb lớn, là trường hợp những tb cần tính chất hợp bào

Question 45

Ví dụ

Answer 45

cơ tim hoặc cơ trơn của bàng quang khi cần tống nước tiểu