Brjósk og bein Flashcards

1
Q

Hvaða frumur eru mest áberandi í brjóski?

A

Chondroblastar og chondrocytar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Út frá hverju myndast brjósk?

A

Mesodermal lagi (eins og bandvefur, eiginlega bara sérhæfður bandvefur)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Hvert er hlutverk brjósks?

A

Stuðningur við aðra vefi, stuðpúði, gerir mögulega hreyfingu milli beina og er grunnur beinagrindar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Hverjir eru aðal þættir brjósks?

A

Grunnefni ! - Proteoglykön og glycoprótein

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Hvað er brjóskhimna?

A

Perichondrium - þéttur bandvefur með æðum þar sem utan til eru fibroblastar og innan til chondroblastar.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Hvernig nærist brjósk?

A

Þar sem brjósk er ekki með æðar né taugar nærist það með gegnflæði frá perichondrium (brjóskhimna) eða liðvökva

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Hvað er stundum kallað beinagrind fóstra?

A

Glærbrjósk (hyalinbrjósk)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Hvað er hlutverk glærbrjósks?

A

Stundum kallað beinagrind fóstra. Er líka vaxtarflötur langra beina, í liðflötum synoval liða og hluti rifja. Spilar inní öndunarvegin: nef, larynx, barki og berkjur.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Hverjir eru aðal vaxtarþættir hyalinbrjósks?

A

Interstitial og appositional

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Hver er munurinn á interstitial og appostitional vaxtarþáttum hyalinsbrjósks?

A

Interstitial er mikilvægt á frumvaxtarskeiði, í vaxtarflötum og liðflötum en appostitional er vöxtur frá perichondrium

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Hver er helsti valdur hrörnunar hyalinbrjósks?

A

Kölkun

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Hvernig er endurnýjun hyalinsbrjósks?

A

Hyalinbrjósk hefur takmarkaða hæfileika til endurnýjunar svo miklar skemmdir eru fylltar með örvef.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Hvar finnst elastískt brjósk?

A

Ytra eyra, kokhlust og epiglottis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Hvernig er bygging elastísks brjósks?

A

Svipuð uppbygging og glærbrjósk en mun meira af elastískum þráðum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Hvernig er trefjabrjósk?

A

Líkist helst þéttum reglulegum bandvef með ríkulegum kollagen I þráðum en hefur eyjar grunnefnis og chondrocyta

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Hvar finnst trefjabrjósk?

A

Liðþófum (m.a. annulus fibrosus disci intervertebralis), sinafestum og symphysis pubis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Hver eru hlutverk beina?

A

Bein eru mikilvæg fyrir hreyfigetu líkamans, styðja við mjúkvefi, vörn, staður blóðmyndunar og forðabúr kalsíums og fosfats

18
Q

Hverjar eru helstu frumur beins?

A

Osteoblastar, osteocytar og osteoclastar

19
Q

Hver er munurinn á osteoblöstum og osteocytum?

A

Osteoblastar eru virkir í að búa til bein en osteocytar eru í raun osteoblastar í hvíld

20
Q

Hvað gera osteoblastar?

A

Þeir mynda utanfrumuefni sem síðan kalkar til að mynda bein

21
Q

Hvar eru osteoblastar og osteocytar?

A

Osteoblastar sitja við yfirborð beinbjálka en osteocytar eru í raun afkomendur osteoblasta nema umluktir beinmatrix, sitja í lacunae sem tengdar eru saman með canaliculi

22
Q

Hvaðan eru osteoclastar upprunnir?

A

Frá monocytum

23
Q

Úr hverju eru osteoclastar?

A

Osteoclastar eru margkjarnafrumur með óreglulegt ytra borð og ríkulegir af lysosómum

24
Q

Hvað gera osteoclastar?

A

Seyta próteolytiskum ensímum, m.a. kollagenasa. Virknin er að einhverju leyti háð hormónastjórn

25
Q

Hvað er í millifrumuefni beins?

A

Þræðir (kollagen I), grunnefni, lífræn: próteóglykön, glykóprótein og ólífræn eru mest fosfat og kalsíum

26
Q

Hvernig verður útfelling steinefna í beini?

A

Matrix blöðrum er seytt frá osteoblöstum út í óþroskað beinið (osteoid), alkalískur fosfati stuðlar að hárri þéttni valcium og fosfats í blöðrunum, osteocalcin og sialoprotein binda svo calcium og stuðla að hárri þéttni þess í beini og þá rofna blöðrurnar svo calcium-fosfat fellur út og getur kristallast í hydroxyapatit

27
Q

Hvað er beinhimna (periosteum) ?

A

Ytra lag þétts bandvefs með fibroblöstum og kollagen þráðum sem ganga frá þessu lagi inn í beinið - Innra lag forstiga beinmyndandi fruma - og svo endosteum sem þekur innra lag beina, einfalt gisið lag forstiga beinmyndandi fruma

28
Q

Hvernig eru bein flokkuð?

A

Eftir þroskun: ofið bein og flögu bein, og svo eru flögubeinunum skipt eftir þéttleika: frauðbein og þétt bein.

29
Q

Hvað er ofið bein?

A

Beinið sem myndast áður en það kemur flögubein.

30
Q

Hvað einkennir ofið bein?

A

Óregluleg skipun kollagen þráða, frumuríkt og minna af söltum en í flögubeini

31
Q

Hvað er flögu bein?

A

Fullmótað bein, frauðbein eða þétt bein. (kollagen þræðir sem raða sér í reglulega skipan sem raðar sér í lög)

32
Q

Hvað hefur þétt bein?

A

Haversian kerfi (osteon), ytri og innri hring lög og milli (interstial) lög.

33
Q

Hvaða leiðir hefur beinmyndun í fóstri?

A

Endochondrial ossification (myndast fyrst sem brjóskmódel sem verður svo að beini - útlimabein, hryggsúla, mjaðmagrind og bein í höfuðkúpubotni) og intramembranous ossification (myndast beint út frá frumstæðum bandvef - höfuðkúpubein, maxillary og meginhluti mandibular)

34
Q

Hvernig virkar intramembranous ossification?

A

Fyrst fjölgar mesenchymal frumum og þær sérhæfast í osteoblasta sem mynda osteoid sem síðan kalkar -1° ossification center. Þá myndast litlar beinnálar sem tengjast svo saman. Þannig myndast flötu höfuðkúpubeinin.

35
Q

Hvernig virkar endochondrial ossification?

A

Brjósklíkan - myndar beinkraga með intramembranous hætti og innan hans stækka brjóskfrumur sem framleiða kalk svo fosfatasi og calsium-fosfat fellur út. Eftir það byrja æðarnar að vaxa inn og með þeim koma osteoprogenitor frumur. Þá er beinmyndun í kalkhröngli -1° ossification center og 2° ossification center í epiphysum

36
Q

Hvar verður eiginlegur lengardvöxtur beina?

A

Epiphyseal plate

37
Q

Hvað er hvíldarsvæði í lengdarvexti beina?

A

Reserve zone

38
Q

Hvað er vaxtarsvæði í lengdarvexti beina?

A

Proliferative zone

39
Q

Hvað er ofvaxtarsvæði í lengdarvexti beina?

A

Hyperthropic zone

40
Q

Hvað er kölkunarsvæði í lengdarvexti beina?

A

Calcification center

41
Q

Hvað er beinmyndunarsvæði í lengdarvexti beina?

A

Ossification center