Bouwplan II Flashcards
Gewervelden laten veel kenmerken van ongewervelden zien, maar hoe zijn ze gaan verschillen?
Innovatie en specialisatie: adaptive reactions
Vier unieke kenmerken gewervelden die voorkomen vóór de geboorte
-Sterke en flexibele buisstructuur: chorda dorsalis
-Een zenuwstreng parallel aan het chorda dorsalis en de darm
-Kieuwspleten in de wand van de pharynx
-Een post anale staart
Functie chorda dorsalis
Ondersteuning van andere structuren
Aanwezigheid chorda dorsalis
Bij ongewervelde chordaten heel het leven en bij andere chordaten alleen bij embryonale fase
Tot wat differentieert het voorste deel van de embryonale zenuwstreng?
De hersenen (cephalisatie)
Lokalisatie zenuwstreng
Over de gehele lengte dorsaal tov chorda dorsalis, aanwezig tijdens het embryonale en het volwassen stadium bij alle chordaten. Ventriculaire holten met vloeistof vindt je in het brein. (aansluiten centrale kanaal).
Kieuwspleten zijn gepaarde openingen in de pharynxwand: functie bij ongewervelde chordaten
filterstructuur (filter feeding)
Kieuwspleten bij juveniele vissen: functie
Voor de ademhaling
Ontwikkeling kieuwspleten bij volwassen vis
Tot echte kieuwen
Kieuwspleten bij reptielen, vogels en zoogdieren
Rudimentair en alleen tijdens de embryonale fase.
Post-anale staart
Bij alle embryo’s, soms niet in volwassen stadium
> chorda dorsalis, ruggenmerg en myotomen lopen hierin door.
Wet van Heakel
Embryologie is een weergave van de verwantschap (werkelijk: nee niet waar)
Metamerie bij gewervelden: bij welke groepen chordata?
cephalochordata en vertebrata
Is het coeloom bij chordaten gesegmenteerd?
Nee
Myotomen
Contractiele spiervezels in segmenten die beweging mogelijk maken
Waarop was de segmentale opbouw in spieren (myotomen) een aanpassing
Zwemmen
Wat zijn de somieten en waar liggen ze?
Tijdelijke oer segmenten (embryonaal), liggen in paarsgewijze blokken na elkaar in een dubbele rij naast de neurale buis en chorda dorsalis
Uit welke kiemlaag zijn de somieten afkomstig?
Het mesoderm
Wat ontsaat er uit iedere somiet?
-Dermatoom (onderhuids bindweefsel)
-Myotom (rugspieren)
-Sclerotoom (skelet en wervelkolom)
Cephalochordaten kenmerken
-Hebben alle chordate eigenschappen gedurende het hele leven
-Obligate waterdieren
-Kunnen zwemmen maar liggen vaak in zand ingegraven in getijdengebied voor voeding en zuurstof
Filter feeding door cephalochordata
-Filter feeders: een rader orgaan in orale holte met cilia die waterstroom creëren > water en voedsel langs de orale holte
-Voedseldeeltjes opgevangen in muceusnet (endostyl) dat over de kieuwspleten hangt, verder transport naar darm.
-Water verlaat het dier via de atriopore
Urochordata (tunicata/manteldieren)
-Solitaire waterdieren (soms in kolonies),
-Larvaal vrijlevend maar volwassen dier is sessiel (statisch)
-Larven bezitten alle chordata kenmerken maar de volwassen alleen de pharyngeale kieuwzakken
-Het dier hecht vast aan substraat: metamorfose
-Filter feeders
-Dier zit in een mantel (tunica) met tunicine vezels en mucopolysacharide.
Kenmerken van vertebraten
-Alle karakteristieken van chordaten
-Wervelkolom
-Neurocranium / schedeldoos
-Endoskelet uit bot of kraakbeen
-Cephalisatie
-Spieren hechten op skeletdelen (origo/insertie)
-Gesloten circulatie
Paedomorfisme
Juveniele eigenschappen blijven bestaan tot in een volwassen stadium > transitie tunicata tot vertebrata.
Innovaties van vertebraten
-Wervelkolom en spieren promoten beweeglijkheid en contractiekracht.
-Kaakontwikkeling
-Ontwikkeling zenuwstelsel en sensorische organen bij primitieve vissen
-Ontwikkeling gepaarde vlezige vinnen is opzet tot ontwikkeling ledematen en vleugels
-Longen
Soorten vissen
Kaakvissen en Kaakloze vissen
Soorten kaakvissen
-Chondrichthyes: kraakbeenvissen
-Osteichthyes: Beenvissen
Kenmerken van chondrichthyes
-Kraakbeenskelet: haaien en rogen
-Ovivivipaar / ovipaar
-Tanden
-Haai: predator aangepast, glad naar ruw: aquadynamisch
-Rog: afgeplat lichaam en kieuwspleten ventraal
Chondrichthyes: Lateraal zij-lijn systeem
Unieke sensorische structuren voor waarnemingen van trillingen voor de interpretatie van locatie van een dier. > inwendige buisstructuur verbonden met water via poriën.
Chondrichthyes: Ampulen van Lorenzini
Poriën op de voorkant van de kop en het meet elektriciteit met elektro-receptoren, vooral op grotere diepte waar geen licht is. Detecteren van het prooidier door elektriciteit door spieractivitiet > aardmagnetisch veld
Gevoeligheid Ampulen van Lorenzini
5 nV/ cm^2
Soorten osteichthyes
-Straalvinnigen (actinopterygii)
-Kwastvinnigen (crossopterygii)
-Longvissen
Straalvinnigen
-Flexibele vinnen en hoornachtige structuren in vinnen ter ondersteuning van de huid
-Aanpassing aan habitat in vorm en functie
-eetbare vissen
Kwastvinnigen
-Vlezige ventrale vinnen en versterkte skeletdelen
-Grote zee-vissen > primitieve beenvissen
-2 soorten
Longvissen
-Vlezige ventrale vinnen
-Kieuwen en 1 of 2 longachtige zakken
-Lucht wordt ingeslikt
Kaakloze vissen
Agatha: lamprei en slijmprikken
>meest primitieve vis
-lang en aal-achtig
-benig skelet
-zuigt vast aan voedsel
-voedsel afbreken door knopen leggen in eigen lichaam
Tetrapoden
-Vroege amfibieën
-Aquatische tetrapoden
> Acanthostega
> Ichthyostega
-schedel en gelobte vinnen
-vier poten met vingerachtige structuren
Amphibia
-Poten ipv gelobte vinnen
-Mutatie in een master gen leed tot grote verandering
-tussen de vissen en reptieleb
-afhankelijk van water voor de voortplanting (eicellen en zaadcellen in water leggen)
-Huidademhaling waarvoor de huid vochtig moet zijn
metamorfose
Amnioten
-Eerste vertebraten aangepast aan landleven
Aanpassingen van amnioten aan het land
-Huid is rijk aan keratine (waterproof): en nieren goed ontwikkeld, inwendige bevruchting
-Eieren hebben 4 membranen tegen uitdroging en bescherming en ondersteuning door voeding afvoer en toevoer.
Groepen amnioten
-Synapsids: zoogdieren
-Sauropsids: reptielen en vogels
Reptilia
-Ovipaar
-Droge huid met schubben
-Carnivoor (varaan>slangen>huidige slangen)
-Er bestaan ook herbivoren
Vogels (klasse: Aves)
-Veren
-Oorsprong uit de mesozoïc reptielen
-Afsplitsing van de theropoda (tweepotige carnivore dinosauriërs)
-Holle beenderen
-Adaptie v.d. longen
Zoogdieren (mammalia)
-Endotherm (warmbloedig)
-Gespecialiseerde tanden en kiezen
-Vier componenten hart
-Moedermelk gevormd door melkklieren van moederdier
-Onderkaak uit één botstructuur
-Drie gehoorsbeentjes (aambeeld, hamer, stijgbeugel)
Orde der monotremata
-Eierleggend
-Vogelbekdieren en mierenegels
-Meest primitieve zoogdieren
Orde der Marsupalia (buideldieren)
-Jong ontwikkeld in de buidel
-Vallen buiten de placentale zoogdieren (waarbij een placenta ontwikkelt.
