Blok I - doelen, functies en vestiging van aansprakelijkheidsrecht

Question 1

Wat zijn de doelen van aansprakelijkheidsrecht?

Answer 1

Compensatie
Genoegdoening
Preventie
Kostenverdeling

Question 2

Wat houdt het doel ‘compensatie’ in?

Answer 2

herstellen van het onrecht dat de benadeelde is aangedaan als gevolg van de handelingen van de veroorzaker. Vaak eerst en vooral in de vorm van een schadevergoeding

Question 3

Welke 4 soorten compensatie zijn er?

Answer 3

• herstel: volledig in oude toestand
• schadevergoeding: in geld of natura - art. 6:103 BW
• materiële en immateriële schadevergoeding - art. 6:106 BW
• andere remedies -> verklaring voor recht, rechterlijk bevel/verbod

Question 4

Over wat voor soort rechtvaardigheid gaat het bij aansprakelijkheidsrecht?

Answer 4

Over corrigerende rechtvaardigheid. Door de schade ontstaat een verstoord evenwicht tussen de benadeelde en de dader. Door een eventuele schadevergoeding wordt dat evenwicht weer hersteld. Let op, HR Baby Kelly/Wrongful life is geen voorbeeld van corrigerende rechtvaardigheid!

Question 5

Wat houdt het doel ‘genoegdoening’ in?

Answer 5

het geven van erkenning aan de benadeelde dat de dader iets verkeerd heeft gedaan door zelf het boetekleed aan te trekken (boetedoening). Dit kan in de vorm van smartengeld, maar ook in de vorm van andere remedies.

Question 6

Wat houdt het doel ‘preventie’ in?

Answer 6

het voorkomen van (nieuw) onrechtmatig gedrag. Het aansprakelijkheidsrecht kan worden ingezet wanneer er een situatie bestaat wanneer schade dreigt.

Question 7

Tot welke 2 instrumenten kan het aspr dienen?

Answer 7

• handhavingsinstrument: het handhaaft bestaande rechtsnormen
• ontmoedigingsinstrument: het ontmoedigen van normoverschrijding/

Question 8

Wat is het ex ante perspectief?

Answer 8

Het werpt de blik vooruit. Dit is een doelstelling die met name wordt toegeschreven aan het aansprakelijkheidsrecht wanneer het discipline van rechtssociologie- en economie wordt gebruikt. Vraag die gesteld dient te worden is: leidt de dreiging van aansprakelijkheid tot naleving? Of tot defensief gedrag?

Question 9

Wat houdt het doel ‘kostenverdeling’ in?

Answer 9

Ziet op de vraag hoe de aangesproken persoon omgaat met de voorziene kosten van aansprakelijkheid en voorzorg. Het gaat om een spreiding van kosten over een collectief, waardoor we kunnen zeggen dat het aansprakelijkheidsrecht als draaischijf dient voor de verdeling van de kosten.

Question 10

Welke instantie speelt een grote rol bij de kostenverdeling?

Answer 10

De verzekering. Zij verdelen namelijk ook kosten: de kosten om schade uit te keren binnen de polis als gevolg van het feit dat de verzekering nemer een fout heeft gemaakt, beïnvloedt de hoogte van de premies. Hoe meer er moet worden uitgekeerd, hoe hoger de premies zijn.

Question 11

Op basis van welk wetsartikel wordt aansprakelijkheid gevestigd?

Answer 11

art. 6:162 BW

Question 12

De schade blijft rusten waar die ontstaat, tenzij er een goede reden is om de schade te verleggen naar de veroorzaker van de schade. Er zijn 3 categorieën OD. Welke 3 typen OD kennen we en wanneer is er sprake van een OD?

Answer 12

Er is sprake van een OD wanneer een gedraging als één van deze 3 typen gekwalificeerd kan worden:
1. Een doen of nalaten in strijd met een wettelijke plicht (voor zover die ertoe strekt dit belang te beschermen)
2. Inbreuk op een subjectief recht
3. Doen of nalaten in strijd met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt -> gemeten adhv een gemiddeld maatmens.

Question 13

Waar moet rekening mee worden gehouden bij het invullen van de zorgvuldigheidsnorm?

Answer 13

Er moet gekeken worden of de dader wist of behoorde te weten van bepaalde risico’s en zich op basis daarvan anders moest gaan gedragen. Wat hij behoorde te weten is afhankelijk van de kennis en positie die de dader op dat moment bezit.

Question 14

Welke gevaltypen kennen we?

Answer 14

Gevaarzetting -> HR Kelderluik
Sport en spel -> HR Tennisspel
Ongelukkige samenloop van omstandigheden -> speelt zich vaak af bij alledaagse gedragingen, in privésfeer. HR Verhuizende Zusjes, HR Zwiepende tak.
Zuiver nalaten

Question 15

Wat is gevaarzetting?

Answer 15

Als men een gevaarlijke situatie in het leven laat waardoor schade dreigt voor personen of zaken. Kenbaarheidsvereisten + HR Kelderluik-criteria:
1. Hoe waarschijnlijk is het dat mensen onoplettend/onvoorzichtig?
2. Hoe groot is de kans dat uit die niet-inachtneming schade ontstaat?
3. Hoe ernstig kunnen de gevolgen van zo’n ongeval zijn?
4. Hoe bezwaarlijk is het in dit geval om veiligheidsmaatregelen te nemen?

Question 16

Wat zijn de gronden voor het kunnen toerekenen van de OD aan de dader?

Answer 16

art. 6:162 lid 3:
- schuld
- krachtens de wet
- krachtens verkeersopvattingen

Question 17

Als de overheid een besluit neemt in strijd met hoger recht (grondrechten, EU-recht etc.), vormt dat tevens een OD. De toerekening van de OD is gegeven, waarom is dit?

Answer 17

Dat ligt aan de hoedanigheid van de overheid. Die had beter moeten weten. Die had de wet goed moeten uitleggen, toepassen etc.

Question 18

Waar moet nog meer sprake van zijn om de OD toe te rekenen en de schade die daardoor ontstaat? + uitleg

Answer 18

Er moet een causaal verband aanwezig zijn tussen de OD die toerekenbaar is en de schade die daardoor ontstaat, ‘dientengevolge’ -> art. 6:162 BW. Denk je die gedraging weg dan zal de schade niet zijn moeten ontstaan. Het is een noodzakelijke voorwaarde voor het ontstaan van de schade

Question 19

Wat is meervoudige causaliteit?

Answer 19

de schade is door meerdere mogelijke oorzaken ontstaan

Question 20

Wat zijn 4 vormen van meervoudige causaliteit?

Answer 20

• samenwerkende oorzaken
• onafhankelijke oorzaken
• hypothetische causaliteit
• alternatieve causaliteit

Question 21

Wat zijn samenwerkende oorzaken?

Answer 21

gevallen waarin de oorzaken samen de schade hebben veroorzaakt een centrale rol spelen. Handelingen/oorzaken leiden tezamen tot oorzaken, maar ieder afzonderlijk zijn ze onvoldoende. VB: HR Nugteren/Meskens

Question 22

Wat zijn onafhankelijke oorzaken?

Answer 22

gevallen waarin meerdere mogelijke oorzaken ieder de schade heeft kunnen veroorzaken, maar we niet precies weten welke. Iedere oorzaak leidt tot de schade, maar het is niet precies vast te stellen welke oorzaak dat was. In dit geval moet worden aangenomen dat ieder aansprakelijk kan worden gesteld.

Question 23

Wat is hypothetische causaliteit?

Answer 23

oorzaken volgen niet gelijktijdig, maar volgen elkaar op. Was de schade na de eerste oorzaak al definitief, dan is er geen causaal verband met de tweede oorzaak. Dit speelt zich vooral af bij voortdurende schade (schade die zich na verloop van tijd ophoopt). In dat geval is het zo dat de tweede oorzaak niet de aansprakelijkheid stopt of beperkt voor de veroorzaker van de eerste schadelijke gebeurtenis. VB: HR Los/Leeuwarden

Question 24

Wat is alternatieve causaliteit?

Answer 24

meerdere gebeurtenissen die de schade hebben veroorzaakt, maar op zichzelf losstaande gebeurtenissen, maar we weten niet precies welke gebeurtenis tot die schade leidt -> art. 6:99 BW. Indien aan alle vereisten wordt voldaan, is de consequentie dat beide hoofdelijk aansprakelijk zijn en ze hebben beide de plicht tot schadevergoeding. Persoon hoeft zelf niet te bewijzen welke gebeurtenis heeft geleden tot de schade. Beide partijen moeten eigen onschuld bewijzen en de persoon mag zelf kiezen welke hij aansprakelijk stelt (art. 6:99 jo. art. 6:102 BW). VB: HR DES/Dochters en HR Londen/DeltaLoyd

Question 25

Wat is de omkeringsregel?

Answer 25

er is een veiligheidsnorm overschreden die ziet op bescherming van de schade zoals die is geleden. Die veiligheidsnorm beoogde juist de benadeelde te beschermen. Als die norm dan wordt geschonden wordt het causaal verband niet aangenomen, maar is het aan de normschender om aan te tonen dat er geen causaal verband is. Zo wordt er dus een andere verdeling van causaliteit toegepast. Dit is een alles of niets benadering

Als er een CSQN verband wordt aangenomen, dan kan aansprakelijkheid worden gevestigd. Maar als het dat niet is gaat de dader vrij uit en kan er geen schadevergoedingsplicht worden aangenomen. Hier zien we een bepaalde nuancering van proportionele aansprakelijkheid in terug.

Question 26

Wat is proportionele aansprakelijkheid?

Answer 26

Schadevergoeding wordt naar proportie verdeeld en er is sprake van een onzeker causaal verband tussen de schade en gebeurtenissen.

Question 27

Wat is de alles of niets benadering?

Answer 27

De volledige schadevergoeding moet worden betaald door één van de schadeveroorzakers. Bij verlies van kans is er geen onzekerheid over het causaal verband, omdat je niet precies de omvang van de schade weet.

DUS: proportionele aansprakelijkheid biedt een oplossing voor een onzeker causaal verband, ‘verlies van kans’ biedt een oplossing in geval er onzekerheid is over de schade.

Question 28

In welk wetsartikel staat de groepsaansprakelijkheid opgesomt?

Answer 28

art. 6:166 BW

Question 29

HR Groepsaansprakelijkheid: is het voldoende om groepsaansprakelijkheid aan te nemen wanneer iemand slechts betrokken is bij een criminele organisatie, of is er meer nodig?

Answer 29

Het is niet voldoende als je enkel deelneemt aan een criminele organisatie, er moet meer zijn dan alleen lid zijn van een organisatie: er moeten concrete gedragingen zijn.