Biologija prvi kolokvij Flashcards

1
Q

Nabroji fosfolipide koji grade membranu i odredi njihov naboj i požaj na membrani.

A

Fosfatidilkolin, sfingomijelin (neutralan naboj)- nalaze se na vanjskom licu membrane
Fosfatidiletanolamin (neutralan), fosfatidilserin (jedini negativan naboj)-na unutarnjem licu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Objasni ulogu fosfatidilserina u apoptozi.

A

Kada stanica krene u apoptozu fosfatidilserin prelazi na vanjski monosloj lipidnog dvosloja te služi kao signal za indukciju makrofaga koji fagocitiraju i unište stanicu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Tko ima najveći utjecaj an asimetriju membrane?

A

Glikolipidi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Koliki postotak ukupnog broja lipida čine glikolipidi?

A

5 %

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Objasni ulogu glikolipida.

A

Nalaze se na vanjskom sloju i sudjeluju u međusobnom prepoznavanju stanica, a npr u epitelnim stanicama probavnog trakta služe i kao zaštita od raznih enzima i niskog pH.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Što su gangliozidi?

A

To su najkompleksniji glikolipidi koji se nalaze u živčanim stanicama.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Što su lipidne splavi?

A

To su dijelovi membrane koji se ponašaju kao otoci građeni od SFINGOMIJELINA I GLIKOLIPIDA koje povezuju molekule KOLESTEROLA (on je uzrok polukrutosti splavi). Tu su molekule gušće pakirane nego u ostatku membrane i dinamično plutaju po površini membrane. ULOGA IM JE STARANJE SIGNALNIH MOLEKULA, ENDOCITOZA, NEUROTRANSMISIJA ITD.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Objasni utjecaj kolesterola u stanici i kolko ga ima?

A

Kolesterol smanjuje permeabilnost i fleksibilnost membrane, te se umeće između fosfolipida jer je hidrofoban. Ima ga puno, 1 mol kolesterola na 1 mol fosfolipida.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Objasni moguće načine micanja lipida.

A

Lateralna difuzija- zamjena susjednih fosfolipida unutar istog monosloja
Zagretanje i rotacija fosfolipida oko svoje osi
Flip flop efekt - migriranje molekule u suprotni monosloj (manje od jednom mjesecno)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Što rade proteini u stanici i koje vrste postoje?

A

Proteini ostvaruju funkciju stanice. Akson ima 25% proteina, unutarnja membrana mitohondnrija 75%, prosjecna stanica 50%. Postoje transmembranski (oni su amfipatski), periferni (samo na jednom lifu membrane), integralni (dio je u membrani dio vani)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Što je glikokaliks?

A

To je kompaktan sloj perifernih proteina koji na vanjskom licu nose ugljikohidrate te služi za zaštitu od oštećenja, održavanje udaljenosti s drugim stanicama itd.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Koja je razlika između pasivnog i aktivnog transporta

A

u pasivnom se molekule transportiraju bez utroška energije te se kreću niz vlastiti gradijent. konc, a u aktivnom se koristi energija i molekule se transportiraju protiv gradijenta konc.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Opiši pasivni transport

A

Pasivni transport dijelimo na jednostavnu i olakšanu difuziju. u jednostavnoj se male molekule (O2 i CO2) otapaju u lipidima i jednostavno prolazer kroz staničnu membranu u stanicu, najsporije su kroz hidrofobni dio fosfolipida, a kod olakšane difuzije se molekule gibaju uz pomoć membranskih proteina- kanalnih proteina i proteina nosača

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Opiši kanalne proteine i proteine nosače.

A

Kanalni proteini stvaraju hidrofilne kanale kroz koje se odvija protok molekula pa one ne dolaze u direktan kontakt sa hidrofobnim djelom lipidnog dvosloja. To je uvijek pasivna olakšana difuzija kojom se kreće bilokoja molekula koja je dovoljno mala da prođe kroz kanal. Smjer kretanja određuje elektrokemijski gradijent i brže je nego kod nosača

Proteini nosači vežu na sebe specifične molekule i prolaze kroz reverzibilnu konformacijsku promjenu i tako provode molekule kroz membranu. Mogu sudjelovat u pasivnom i aktivnom transportu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Navedi i objasni načine prijenosa proteazama.

A

Uniport - prenošenje jedne molekule u jednom smjeru - pasivni
Simport - prijenos više molekula u istom smjeru - aktivni
Antiport - simultani prijenos jedne molekule u jednom, a druge molekule u suprotnom smjeru - aktivni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Objasni aktivni transport.

A

Aktivni transport uvijek vrše proteini nosači. Ddijelimo ga na transport uz ATP i transport uz elektrokemijski gradijent.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Objasni Na-K crpku.

A

To je aktivni transport tjeran hidrolizom ATP, natrija je više van stanice, a kalija unutrar. Odvija se antiport putem Na+-K+ATPaze, za svake 3 molekule natrija koje uđu izađu 2 molekuke kalija. To se odvija nasuprot konc. gradijenta.

Postoji i Ca2+ crpka koja izbacuje Ca2+ iz stanice

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Objasni transcelularni transport.

A

To je prolaz neke tvari u i iz neke stanice. Najčešće paralelno s natrijem (simport). Na taj način kroz stanicu prolaze aminokiseline i glukoza.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Objasni razliku između primarnog i sekundarnog transporta.

A

Primarni transport je onaj transport koji koristi samo hidrolizu ATP-a kao izvor energije, a sekundarni je kada se u animalnim stanicama mnoge molekule aktivno transportiraju uz istovremeni ulazak Na+ u stanicu koristeći natrijev elektrokemijski gradijent kao izvor energije.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Objasni prijenos glukoze.

A

Na apikalnoj strani stanice nalaze se simport protein koji u stanicu iz lumena crijeva unosi Na+ i glukozu, dakle aktivno. Taj Na+ zatim na suprotnoj, bazalnoj strani izlazi putem Na+-K+ATPaze. Glukoza iz stanice izlazi na bazalnoj strani olakšanom difuzijom (pasivno) putem neke permeaze (uniport) i tako ulazi u krv

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Nabroji načine regulacije volumena stanice.

A

Na-K crpka (održava osmotsku ravnotežu tako što izbacuje Na+ pa više nije hipertonična u odnosu na okolinu pa voda ne ulazi), osmoza i vodene pore (kanali koji olakšavaju osmotski protok vode, tzv. akvaporini) i antiport sustavi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Navedi primjer antiport sustava koji održava volumen stanice.

A

Limfocit koji je u hipertoničnom mediju gubi vodu i snižava mu se pH. Zahvaljujući 2 antiport sustava , NA+-H+ antiport i anionski izmjenjivač (Cl- -HCO3-) limfocit izbacuje H+ i HCO3- a Na+ i Cl- ulaze u stanicu. Povećanje koncentracije soli u citosolu uzrokuje ulazak vode pa se volumen vraća na početni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Objasni ABC transportere.

A

ABC transporteri su jedna od najvećoh i najstarijih proteinskih superobitelji. Sadrže “kataze” koje vežu ATP. Ovisno o tome jel ATP vezan il ne protein mijenja svoju konformaciju i tako izlažu vezno mjesto za supstrat vanstaničnoj sredini ili prema citosolu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Što je MDR protein?

A

To je multi drug resistance protein. ON je prvi otkriveni eukariotski ABC transporter koji izbacuje hidrofobne lijekove iz stanice. Ekspresija mu je pojačana u tumorskim stanicama koje čini stalno rezistentnim na različite lijekove.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Što je CFTR protein?

A

Cystic Fibrosis Transmembrane Conductane Regulator. On se ponaša kao kanal zaz ione klora - kloridni ioni izlaze is stanice u okolni sekret te za sobom vuku vodu. Voda izlazi iz stanice i razrjeđuje taj sekret te tako ostvaruje njegovu fluidnost potrebnu za normalnu funkciju. Mutacija gena za CFTR protein uzrokuje cističnu fibrozu (najčešče pogađa bijelce). Ako je protein defektan kloridni ioni ostaju zarobljeni u stanici i voda ulazi u njju a sekret postaje gušći te u plućima uzorkuje otežano disanje, infekcije itd.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Od čega se sastoji eritrocitna membrana?

A

Sastoji se od 52% proteina, 40% lipida, 8% ugljikohidrata.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Što su bijeli duhovi?

A

To je pojava u kojoj ako se eritrocit nađe u otopini niže koncentracije soli nego što je u njegovoj citoplazmi, voda će ulaziti u njega i uzrokovat pucanje membrane. Zbog gubitka hemoglobina stanica više nije crvena nego bijela pa se zove bijeli duh.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Što se dogodi s puknutom membranom eritrocita u otopini bez Mg2+

A

PUknuta membrana će formirat ponovno kontinuiranu membranu obrnute orijentacije. Ako se takva membrana stavi u otopinu koja sadrži Mg2+ ponovo će formirati kontinuiranu membranu orijentiranu kao u eritrocitu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Nabroji proteine membrane eritrocita.

A

Spektrin, band 3, ankirin, glikoforin, band 4.1

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Objasni ulogu spektrina.

A

Spektrin je periferni protein na unutarnjoj strani membrane eritrocita koji joj daje fleksibilnost. Molekule spektrina vezane su međusobno, te na molekule aktina. Protein koji povezuje spektrin i aktin naziva se ADUKTIN.
Konašni oblik je mreža izgrađena od spektrina i aktina koja leži na čitavoj površini unutarnje strane membrane koja omogućuje eritrocitu promjenu oblika pri prolasku kroz najuže kapilare.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Što se dogodi mutacijom gena za spektrin?

A

SFEROCITOZA (hemolitička anemija), koja je dominantna autosomatska bolest koja uzrokuje eritrocite okruglog, a ne bikonkavnog oblika koji nisu elastični.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Objasni ulogu BAND 3 proteina.

A

To je transmembranski protein koji transportira O2 iz pluća u tkiva i CO2 iz tkiva u pluća. (antiport)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Objasni ulogu ankirina.

A

ANKIRIN je periferni protein koji povezuje BAND 3 i SPEKTRIN te tako učvršćuje mrežu citoskeleta. Sprječava difuziju band 3 unutar lipidnog dvosloja

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Objasni ulogu glikoforina.

A

To je transmembranski protein čija je uloga nepoznata. Većinskim djelom smješten je na vanjskom licu membrane gdje ima vezane ugljikohidrate. 90% svih ugljikohidrata erit. membrane su vezani za glikoforin.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

Opiši ulogu BAND 4.1

A

BAND 4.1 povezuje glikoforin s mrežom citoskeleta.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

Distrofin pitaj luku

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

Nabroji međustanične spojeve prema funkciji

A

Nepropusni spojevi (tight junctions), pričvrsni spojevi (anchoring junctions), komunikacijski spojevi.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

Nabroji vrste pričvrsnih spojeva.

A

Adhezijski spojevi, dezmosomi, hemidezmosomi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

Nabroji vrste komunikacijskih spojeva.

A

Tijesni spojevi, kemijske sinapse

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

Opiši nepropusne spojeve.

A

Kod neprepusnih spojeva (thight junctions) dijelovi susjednih staničnih membrana su potpuno stopljeni jedan uz drugi kako bi se spriječio prolaz molekula - npr. kod epitelnih stanica crijeva sprječava se povratak glukoze u crijevo. Sprječavaju premještanje proteina iz apikalnog dijela epitelne stanice u bazalni dio.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

Opiši pričvrsne spojeve (anchoring junctions)

A

Oni povezuju citoskelet jedne stanice s citoskeletom druge te omogućuju prolaz malim molekulama iz stanice u stanicu. Mogu se povezivati i pomoću imunoglobulina.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

Opiši dezmosome.

A

Dezmosomi se sastoje od unutarstanične i izvanstanične domene. Unutarstanična je domena zapravo “pričvrsna ploča” direktno vezana za stanični citoskelet (točnije intermedijarne filamente). Izvanstanični dio dezmosdoma sastoji se od proteina kadherina koji se spaja s kadherinom susjedne stanice mehanizmom ovisnim o Ca2+.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
43
Q

Opiši hemidezmosom.

A

Osiguravaju čvrstu vezu između plazma membrana stanica i bazalnih lamina. Sastoje se od pola dezmosoma.

44
Q

Opiši komunikacijske spojeve.

A

Gap junctions, nexus, omogućavaju malim molekulama da nesmetano prelaze iz stanice u stanicu. Njihova osnovna gradivna jedinca je konekson koji je izgrađen od 6 koneksina koji tvore prsten. Dva takva koneksona jedan nasuprot drugog tvore hidrofilni kanal kojim se izmjenjuju molekule.

45
Q

Od čega se sastoji međustanična tvar.

A

OD glikozaminoglikana i vlaknastih elemenata.

46
Q

Što su glikozaminoglikani (gag)

A

To je heterogena skupina polisaharida koji su često vezani za proteine tvoreći preoteoglikane. Sadrže i do 95% ugljikohidrata. Najjednostavniji primjer je hijaluronska kiselina koje služi kao otpor tlačnim silama u vezivnim tkivima.

47
Q

Kako dijelimo vlaknaste elemente i opiši ih.

A

Strukturni- kolagen i elastin
Adhezivni- fibronektin i laminin

Kolagen je najzastupljeniji protein u ljudskom organizmu. Postoje fibrilarni (tip I, II, III, V, XI), fibrilama-pridruženi (tip IX, XII), te network-forming collagens (tip Iv, VII)

Elastin s mikrofibrilima tvori mrežu elastičnih vlakana koja osigurava elasticitet ekstracelularnog matriksa i tkiva.

Fibronektin je široko rasprostranjen u vezivnom tkivu

Laminin je karakterističan za bazazlne lamine, jedan je od prvihj proteina međustanične tvari koji je sintetiziran tijekom embrionalnog razvoja.

48
Q

Što je citoskelet?

A

To je dinamični unutarstanični kostur koji stanici daje oblik te pomaže gibanja unutar stanice. Sačinjavaju ga 3 vrste proteinskih vlakana: mikrotubuli, mikrofilamenti i intermedijarni filamenti te pomoćni proteini

49
Q

Opiši mikrotubule.

A

Izgrađuje ih specifičan protein nazvan tubulin koji je sastavljen od alfa i beta podjedinice. Svaka podjedinica ima vezno mejsto za 1 molekulu GTP-a čijom se hidrolizom dobiva energija za pokretanje samog mikrotubula. Tubulinske jedinice se slažu linearno jedan na drugu tvoreći protofilament. 13 takvih protofilamenta zatvara cjevčicu mikrotubul. MIkrotubuli su polarne strukture s plus i minus krajem. Plus završava beta podjedinicom i omogućava brzi rast, a minus kraj alfa podjedinicom i može se skraćivati čto je bitno kod st. ciklusa jer se citoplazmatski mikrotubuli moraju razgrađivati, a istovremeno se formira diobeno vreteno.

50
Q

Koja je uloga mikrotubula?

A

Određivanje položaja organela i intracelularni transport, pokretanje kromosoma tijekom mitoze i mejoze, te pokretanje bičeva i trepetljika.

51
Q

Opiši intracelularni transport

A

Pokretanja unutar stanice ostvaruje vrsta proteina vezana na mikrotubule, tzv. motorni proteini koji hidrolizom ATP-a dobivaju energiju za takvu vrstu transporta. Sadrže globularni dio građen od teškiih lanaca koji predstavlja ATP-azu i rep građen od lakih lanaca na koji se veže stanična komponenta koja se prenosi. KINEZINI se kreću prema + kraju mikrotubula i transportiraju organele sinaptičkih vezikula duž aksona, mitoza i mejoza.
DINEINI- kreću se prema - kraju mikrotubula; transport organela, mitoza.

52
Q

Opiši formiranje diobenog vretena.

A

Kada započne mitoza oko svakog centrosoma se organizira poseban raspored mikrotubula koji se zbog zvjezdolikog oblika naziva aster. Dva astera oko centrosoma postavljaju se jedan nasuprot drugoga i iz nnjih se radijalno širi velik broj mikrotubula. Razlikujemo 3 vrste mikrotubula diobenog vretena; polarne, kinetohorne i astralne mikrotubule.

53
Q

Opiši polarne mikrotubule.

A

Oni polaze sa svakog pola i preklapaju se u ekvatorijalnoj ravnini i odgovorni su za guranje polova diobenog vretena prema polovima stanice tijekom anafaze.

54
Q

Opiši kinetohorne mikrotubule.

A

Oni su vezani na kinetohoru (na centromeri kromosoma) i pokreću kromosome prema polovima diobenog vretena.

55
Q

Opiši astralne mikrotubule.

A

Oni se šire u svim smjerovima od centrosoma. NJihovu ulogu potpomažu dineini. Oni imaju svoje lake lance vezane na st. membranu, a globularni dio vezan za mikrotubule. POkušavaju se kretati prema cenntrosomu, ali pošto su povezani na membranu to rezultira povlačenjem centrosoma prema membrani čime se pomaže citokinezi.

56
Q

Što je aksonema?

A

AKsonema je gradivna jedinica trepetljika i bičeva. Građena je od 9 dvostrukih mikrotubula koji zatvaraju krug u čijem su središtu 2 odvojena mikrotubula. SLika str 14

57
Q

Od čega su građene trepetljike i bičevi i opiši to.

A

Građeni su od aksoneme. to je tvorevina u njihovoj unutrašnjosti izgrađena od 9 dvostrukih mikrotubula koji zatvaraju krug u čijem su središtu 2 odvojena mikrotubula.

58
Q

Što je kartagenerov sindrom?

A

To je bolest nepokretnih bičeva ili trepetljika što uzrokuje respiratorne infekcije i sterilnost muškaraca zbog nepokretljivosti spermija.

59
Q

Što izgrađuje mikrofilamente?

A

2 različita i nejednako zastupljena proteina: aktin i miozin.

60
Q

Opiši aktinske filamente.

A

Aktinske filamente izgrađuje G aktin. G aktinski monomeri naslagani čine dugi linearni polimer- filament. Protein koji inhibira polimerizaciju je timozin, a pospješuje ju profilin. Imaju polarnu strukturu, slabo rastući minus kraj i brzo rastući plus kraj.

61
Q

Opiši miozin.

A

Miozin je motorni protein koji hidrolizom ATP-a daje energiju za pokretanje. U mišićnim stanicama najzastupljeniji je miozin II koji je izgrađen od dvije glave i jednog dugog repa. GLave imaju ATP-aznu i motornu aktivnost, a rep omogućuje polimerizaciju u bipolarni filament. U nemišićnim stanicama nalazi se miozin I koji ima jednu glavu i jedan rep.

62
Q

Objasni ulogu mikrofilamenata u oplodnji.

A

Monomeri aktina smješteni su u akrosomskom nastavku spermija te prilikom oplodnje počinje njihova masovna polimerizacija kako bi nastali interfilamenti koji spermiju omogućuju pokretanje i probijanje debelog viskoznog omotača do membrane jajne stanice.

63
Q

Što su mikrovili?

A

To su izbočine membrane epitelnih stanica crijeva. MIkrovili su u svojoj unutračnjosti ispunjeni aktinskim filamentima. NJih za membranu pričvršćuje miozin I, a međusobno su povezani raznim proteinima od kojihj je najčešći vilin.

64
Q

Što su citostatici?

A

To su lijekovi koji onemogućuju polimerizaciju ili depolimerizaciju mikrofilamenata i mikrotubula te na taj način sprječavaju nastajanje diobenog vretena, a time i diobu stanice.

65
Q

Opiši strukturnu skeletnog mišića.

A

Skeletni mišić građen je od dugih cilindričnih stanica s velikim brojem jezgara (mišićna vlakna), mišićno vlakno je zapravo snop vlakanaca miofibrila. MIofibrili su izgrađeni od malih jedinica sarkomera nanizanih jedna do druge. skeletni mišić>mišićno vlakno>miofibril>sarkomera

66
Q

Kako se odvija kontrakcija mišića?

A

Akcijski potencijal uzrokuje otpuštanje iona iz sarkoplazmatskog retikuluma, koji se zatim veže na molekulu troponima. Oslobađa se tropomiozin koji klizne između aktinskog filamenta i miozinske glave i blokira njihovu interakciju. Veza se kida i aktinski filamenti slobofno klizmu među miozinske.

67
Q

Što je sarkoplazmatski retikulum?

A

To je mreža cisterni koja obavija svaki miofibril i služi kao skladište iona kalcija za mišić. Kada se alcijski potencijal proširi sarkolemom kalcij se naglo otpušta iz Sr u sarkoplazmu. TO omogućuje brz transport iona kalcija do miš. vlakana što je bitno pri trenutnoj kontrakciji mišića.

68
Q

Što su intermedijarni filamenti?

A

To su čvrsta proteinska vlakna promjera negdje između tankih aktinskih i debelih miozinskih vlakana.

69
Q

Koje su razlike intermedijarnih filamenata od mikrofilamenata i mikrotubula?

A

RAzliak u veličini, stabilniji su, za formiranje nije potreban ATP i GTP, nistu polarne strukture.

70
Q

Kako su građeni intermedijarni filamenti.

A

Građeni su od monomera koji se slažu u tetramere tako da dva i dva monomera stoje antiparalelno.

71
Q

Opiši keratinske filamente.

A

Građeni su od keratina, prvenstveno u epitelnim stanicama.

72
Q

Što je Epidermolzsis bulllosa?

A

To je bolest uzrokovana mutacijom keratinskog gena koji se kod zdravih osoba eksprimira u koži i uzrokuje pojavu brojnih mjehura i drugih mehaničkih oštećenja.

73
Q

Što je vimentin?

A

To je najrašireniji intermedijarni filament koji sudjeluje u održavanju oblika stanične membrane.

74
Q

Što je dezmin?

A

To je vimentinski protein koji povezuje susjedne miofibrile glatkog mišića.

75
Q

Što su neurofilamenti?

A

Oni se protežu duž aksona i sačinjavaju citoskelet živčane stanice te određuju debljinu i promjer aksona.

76
Q

Što su lamini?

A

Oni IF koji se nalaze na unutarnjoj strani jezgrine ovojnice te su jedini IF koji se ne nalaze u citoplazmi. Postoje A,B,C lamini. B je vezan na specifilne proteine unutarnje strane jezgrine membrane, a A i C su s jedne strane vezani na lamin B, a s druge na kromatin.

77
Q

Što je endoplazmatski retikulum?

A

To je mreža savijenih membrana koja se proteže od jezgre do stanične membrane, a izgrađena je od brojnih cjevčica i plosnatih cisterni. Može bit hrapav ako nosi ribosobe i glatki ako nema ribosome

78
Q

Opiši hrapavi ER.

A

On je direktan nastavak vanjske jezgrine membrane koja i sama nosi određenu količinu ribosoma na površini. ULoga mu je sinteza proteina koji mogu biti topljivi u vodi i transmembranski.

79
Q

Kako protein ulazi u lumen ER?

A
80
Q

Opiši glikolizaciju proteina.

A

To je dodavanje ugljikohidrata na protein. Događa se pri ulasku proteina u lumen ER. tamo se nalazi enzim koji dodaje oligosaharidnu jedinicu na protein i to uvijek na aminokiselinu u asparagin. Enzim se naziva oligosaharil transferaza. Oligosaharidi se uvijek nalaze u lumenu vezani na membranski protein dolihol i čekaju da u lumen uđe polipeptidni lanac koji sadrži asparagin te se na njega prebace. Konačna glikolizacija odvija se u golgijevom aparatu.

81
Q

Opiši uloge glatkog er

A

Njegove uloge su sinteza lipida (događa se samo na citoplazmatskom licu membrane i te lipide iz vanjskog u unutarnji monosloj rješavaju enzimi flipaze), skladištenje Ca2+ (sarkoplazmatski retikulum) i detoksifikacija (stanice jetre obiluju glatkim er jer imaju citokrom p450 koji izbacuje ljekove i štetne metabolite iz tijela tako da ih učini topljivima pa ih izbacimo urinom).

82
Q

Opiši golgijev aparat.

A

Sastoji se od 3-8 diktiosoma. Unutar svakof se nalaze Golgijeve cisterne koje su omeđene membranom. Ima 3 funkcionalne regije: cis/ulazno, središnji dio i trans/izlazno lice. On je spoj endoplazmatskog retikuluma i plazma membrane. Proteini i lipidi iz ER-a se od cis dijela do trans dijela i ostatka stanice prenose vezikulama.

83
Q

Navedi uloge golgijevog tijela.

A

Završetak glikolizacije proteina, sinteza ugljikohidrata, sortiranje produkata pristiglih iz ER (pakiranje i preusmjeravanje čestica po stanici), obrada lizosomalnih proteina (to su jedini proteini koji nemaju signalnu sekvencu)

84
Q

Objasni mehanizam vezikularnog transporta.

A
  1. vezikule obložene klatrinom- takve vezikule osim klatrina sadrže i protein adaptin koji veže klatrin za lipidni dvosloj i membranske receptore na koje je vezan protein koji se prenosi. Treći protein je dinamin koji prilikom rasta mjehurića stvara prsten oko njejgovog vrata kako bi se on konačno odvojio od membrane. Nakon toga se i klatrin odvaja
  2. vezikule obložene coatomerom- postoje 2 vrste ovakvih vezikula COPI i COPII. COPII transportira proteine od ER do Golgija. COPI transportira proteine unutar samog golgija, od golgija do membrane i od cis lica od er.
85
Q

Opiši lizosome.

A

To su “probavne” organele stanice okrižene lipidnim dvoslojem koje u unutrapnjosti imaju hidrolitičke enzime. Materijal ulazi u lizosome biosintetski i endocitozom.

86
Q

Što je endocitoza?

A

To je oblik aktivnog transporta kojim u stanicu ulazi tekućina, makromolekule ili manje čestice. Stanična membrana domaćina se uvrne, a čestice se obaviju fagocitoznim mjehurićem.

87
Q

Što je pinocitoza?

A

To je unošenje izvanstanične tekućine u stanicu pomoću vezikula. S tekućinom ulaze i u njoj otopljene molekule.

88
Q

Što je fagocitoza?

A

To je proces unošenja krupnijih čestica- dijelova st. ili cijelih stanica. Gotovo sve stanice obavljaju fagocitoze, a stanice specijalizirane za fagocitozu se nazivaju fagociti (neutrofili, monociti, makrofagi…)

89
Q

Što je primarni lizosom?

A

To je lizosom koji je tek odvojen od golgija, ispunjen je kiselim hidrolazama. Sadrži proteine koji su izrazito glikolizitani kako bi se zaštitili od razgradnje vlastitim enzimima.

90
Q

Što je sekundarni lizosom?

A

To je primarni lizosom koji se spojio sa endosomom (vezikulom koji je ušo u stanicu)

91
Q

Kakvi mogu biti lizosomi ovisno o vrsti supstrata?

A

Heterofagosomi (rezultat fagocitoze i pinocitoze) i autofagosomi (rezultat autofagije-probava vlastitih nefunkcionalnih organela stanice)

92
Q

Što je obiteljska hiperkolesterolemija?

A

Autosomalna dominantna bolest LDL receptora. Zbog njihove nefunkcionalnosti kolesterol zaostaje u krvotoku i uzrokuje aterosklerozu i srčani infarkt. Lijeko vi su statini.

93
Q

Što je Tay-Sachsov sindrom?

A

Nedostatak lizosomskih enzima, smrt do 3-4 god života.

94
Q

Giht, reumatoidni artritis_

A

Povećano otpuštanje lizosomskih enzima iz makrofaga što uzrokuje povećanu sintezu kolagena.

95
Q

Što je Gaucherova bolest?

A

To je nakupljenje glukocerebrozida unutar lizosoma makrofaga i monocita. Nedostaje enzima za razgradnju glukocerebrozida. Povećana jetra, slezena, zaostajanje u rastu i bolesti kostiju.

96
Q

Što su peroksisomi?

A

To su organele okružene membranom inspunnjene kao i lizosom enzimima, međutim lipidi i priteini koji izgrađuju peroksisom dolaze iz citosola, mehanizmom sekvence i receptora u membrani peroksisoma. Sadrže enzime za beta-oksidaciju masnih kiselina (nastaje acetil-Coa -to se događa u mitohondriju), oksidaciju aminokiselina itd.

97
Q

Kako se stanica bori sa vodikovim peroksidom.

A

Katalaza iskorištava peroksid u drugim reakcijama oksidacije npr. u jetri i bubrezima pri detoksikaciji toksičnih molekula. tako 25% alkohola postaje acetaldehidi. Ako je peroksida previše pretvara se u vodu i kisik ili se skladišti.

98
Q

Što je Zellwergerov sindrom?

A

Poremećena funkcija ulaska proteina u peroksisome koja uzrokuje abnormalnosti mozga, jetre, bubrega.

99
Q

Opiši mitohondrij.

A

To je organela okružena dvjema membranama koje definiraju dva odvojena odjeljka, matriks i intermembranski prostor.

100
Q

Opiši vanjsku membranu mitohondrija.

A

Ona sadrži velike količine fosfolipida kardiolipina što ju čini nepermeabilnom za ione. Sadrži veliku količinu proteina (76%) koji ju čine selektivno permeabilnom za molekule metabolizma. Tvori brojne nabore (kriste) koje joj povećavaju površinu kako bi mogla sadržavati što više proteina uključenih u proces staničnog disanja.

101
Q

Opiši matriks mitohondrija.

A

Matrik sadržava brojne enzime koji obavljaju metabolizam piruvata (do acetil-COA), beta oksidaciju masnih kiselina i ciklus limunske kiseline (oksidacija acetil CoA)

102
Q

Kakav sedimentacijski koeficijent imaju ribosomi mitohondrija?

A

70s kao prokarioti.

103
Q

Što je adipozno tkivo i glikogen?

A

To je tkivo građeno od adipocita u kojima je pohranjena većina masti te se po potrebi otpušta u krvotok. U glikogenu je pohranjena glukoza koja se po potrewbi otpušta u krvotok

104
Q

Opiši smeđe masno tkivo.

A

Ono sadrži velik broj mitohondrija koji imaju poseban enzim termogenin koji energiju protoka protona koristi za stvaranje topline umjesto za stvaranje ATP-a. Nalazimo ga u životinja koje hiberniraju i novorođenčadi.

105
Q

Što su slobodni radikali?

A

To su sve molekule koje su izgubile jedan ili više elektrona u vanjskoj ljusci. Takve molekule su nestabilne i opasne. Nastaju zbog 2-4% elektrona koji se izgube prilikom prolaska respiracijskim lancem. Uzrokuju oštećenja DNA, proteina, lipida i ugljikohidrata.

106
Q

Što je oksidativni stres?

A

To je slučaj kada je aktivnost i količina oksidansa povećana, a antioksidansa smanjena. Vanjski izvori su Uv zračenmje, ionizirajuće zračenje, teški metali