Biologie H10 en H11 Flashcards
Actieve plaats
De plaats waar het enzymmolecuul bindt aan het substraatmolecuul
Activeringsenergie
De energie die nodig om de reactie te straten
Additieven
Stoffen die zijn toegevoegd om voedsel aantrekkelijker of langer houdbaar te maken
ADH
Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid van een voedingstof
ADI
Aanvaardbare dagelijkse inname
Alvleessap
Product van alvleesklier bevat de PH verhogende stof HCO3 en enzymen die koolhydraten eiwitten en vetten verteren
Aminozuren
Bouwstenen van eiwitten
Amylase
Enzym dat zetmeel afbreekt
Antiport
Transport waarbij stoffen samen in tegengestelde richting door een membraan bewegen
Apolair
Met een gelijke ladingsverdeling
Appendix
Wormvormig aanhangsel van de blinde darm
Atherosclerose
Dichtslibben van de slagaders door vetophoping
Bilrubine
Afbraakproduct van hemoglobine, afkomstig uit levercellen
Blindedarm
Begin van de dikke darm
Chymolicron
Een blaasje vetten verpakt in een hydrofiele coating
Chymotyptase
Enzym uit de alvleesklier dat eiwitmoleculen en polypetiden afbreekt
Condensatie
Reactie bij de assimilatie van moleculen waarbij water afsplitst
Cotransport
Transport waarbij stoffen samen bewegen samen door een membraan
Darmflora
De verschillende soorten microbiotica in je darmkanaal
Darmplooien
Golfvormige opbouwwand van de dunne darmen waardoor het oppervlak voor de resorptie vergroot
Darmsapklieren
Klieren in de darmwand die darmsap met enzymen afgeven aan de dunne darmen
Denaturen
Verlies van de ruimtelijke structuur van eiwitten waardoor ze ook hun werking verliezen
Diglyceride
Vetachtige stof bestaat uit glycerol en twee vetzuren
Dikke darm
Deel van het verteringskanaal na de dunne darm bevat bacteriën en haal water uit voedsel brij
Dipeptidase
Enzym dat een dipetide splitst in twee aminozuren
Dipetiden
Een molecuul dat bestaat uit twee aminozuren
Disacharide
Twee aan elkaar gekoppelde monosachariden bijvoorbeeld twee moleculen glucose vormen maltose
Eiwitten
Bouwstof
Emulsie
Een mengsel van vloeistoffen die normaal gesproken niet mengen
Endeldarm
Laatste stuk van de dikke darm slaat ontlasting op
Enzymen
Eiwitten die een specifieke reactie opsnellen zonder zelf te veranderen
Enzym-substraatcomplex
Binding van een enzymmolecuul met het bijbehorende substraat molecuul
Gal
Product van lever draagt bij aan vertering van vetten door het oppervlak van vetdruppels te vergroten de galblaas slaat gal tijdelijk op
Gebreksziekte
Ziekte die ontstaan bij een gebrek aan vitamine
HDL
Transportblaasjes in de bloedbaan met veel eiwitten die cholesterol uit de bloedbaan naar de lever transporteren
Hydrofoob
Onoplosbaar in water
Hydrolyse
Splitsen van een macromolecuul met behulp van water
Koolhydraten
Brandstof voor cellen als glucose, bouwstof, reservestof
LDL
Transport blaasjes die cholesterol uit de lever in de bloedbaan afgeven
Lipase
Enzym uit de alvleesklier dat vetmoleculen afbreekt tot glycerol vetzuren en monoglyceriden
Lymfevaten
Transportvaten naast het bloedvatsysteem vervoern het grootste deel van in de darm opgenomen vetachtige stoffen naar de ondersleutelbeenaders
Maag
Kneed het voedsel in de maag verteert eiwitten en doodt bacteriën door maagzuur
Maagportier
Kringspier aan het einde van de maag en voedsel vasthoudt en beetje bij beetje doorgeeft aan de twaalfvormige darm
Maagsapklieren
Klieren die maagsap afgeven
Macromoleculen
Moleculen die zijn opgebouwd uit grote aantallen kleinere moleculen
Mechanische verkleining
Het verkleinen van voedseldeeltjes door te kauwen
Micellen
Kleine vetdruppels in een emulsie
Microbioom
Alle micro-organismensoorten die er in en op je lichaam leven
Microvilli
Membraanuitstulpingen van de dekweefselcellen in de darmwand
Monosacharide
Enkelvoudige suikermoleculen
Nucleasen
Enzymen uit het alvleessap en dunnedarmsap die DNA en RNA uit het voedsel afbreken
Olihopeptide
Een macromolecuul van een klein aantal aminozuren
Pepsinogeen
Inactief pro-enzym van de maagsapklieren waaruit in de maag onder invloed van de zoutzuur het actieve peptase
Peptase
Actief enzym in de maag dat eiwitten afbreekt
Peptidase
Enzym dat polypeptiden en olihopeptiden splitst, een exopeptidasen knipt een aminozuur aan het uiteinde af, een endopeptidase knipt middenin een polypeptide
Peptidebinding
Binding tussen een carboxylgroep en een aminogroep van twee aminozuren
Peristaltische beweging
Samentrekking van spieren waardoor de voedselbrij door het darmkanaal gaat
Polair
Met een ongelijke ladingsverdeling
Polypeptide
Een macromolecuul van enkele tientallen aminozuren
Polyacharide
Macromolecuul opgebouwd uit een groot aantal monosachariden
Prebiotica
Onverteerbare plantenresten waar nuttige bacteriën in je darmen van leven
Probiotica
Bacteriën in je voedsel die je gezondheid bevorderen
Resorptie
De opname van voedingsstoffen
Slokdarm
Eerste deel van het verteringsysteem brengt voedsel van mondholte naar maag
Spoorelementen
Mineralen waar je maar weinig van nodig hebt
Substraatmolecuul
Het molecuul of de moleculen waar het enzymmolecuul op inwerkt
Substraatspecifiek
Enzymen katalyseren de reactie van slechts een type substraat
Symport
Transport waarbij stoffen samen in dezelfde richting door een membraan
Tight-junction
Strakke verbindingen tussen twee vellen onder andere in het darmpitheel
Triglyceride
Vetmolecuul bestaat uit glycerol en drie vetzuren
Tryptase
Enzym uit de alvleesklier dat eiwitmoleculen en polypeptiden afbreekt
Twaalfvingerige darm
Begin van de dunne darm waarin alvleessap en gal uitkomen
Verteringsenzymen
Enzymen die samengestelde moleculen in het verteringskanaal afbreken tot voor de darmcellen opneembare moleculen
Vetten
Brandstof voor cellen, bouwstof voor membranen en hormonen, warmte isolatie, reservestof voor mens en dier
Villi
Darmvlokken, uitstulpingen van de wand van de dunnen darm waardoor het oppervlakte voor de resorptie vergroot
Voedingsvezels
Onverteerbare plantaardige koolhdratenmoleculen
Zoutzuur
Zuur uit de maagsapklieren dat bacteriën doodt en bijdraagt aan de eiwitvertering door het pepsinogeen te activeren tot het actieve peptase/maagzuur
Ademcentrum
Groep zenuwcellen in de hersenstam die de ademhaling regelt
Ademfrequentie
Het aantal ademhalingen in een minuut
Ademvolume
De hoeveelheid lucht die je bij een ademhaling ververst
ADH
Hormoon waardoor de nieren extra water terug resorberen uit de voorurine
Alcaholdehyfrogenase
Enzym dat alcahol omzet in ethanol
Aldehydedehydrogenase
Enzym dat ethanol omzet in azijnzuur
Aldosteron
Hormoon van de bijnierschors bevordert in het laatste deel van het nierbuisje de terugresorptie van Na ionen uit de voorurine naar het bloed en in het verzamelbuisje de afgifte
Antiport
Gecombineerd transport van twee stoffen door een membraan die een tegengestelde richting opgaan
Astma
Een ontsteking van de slijmvliezen
Bronchiën
Vertakkingen omgeven door kraakbeenringen
Bronchiolen
Kleine vertakkingen van bronchiën zonder kraakbeenringen
Cholesterol
Nodig voor de stabiliteit van celmembranen en grondstof voor hormonen
Chronisch bronchitus
Chronisch ontstoken luchtwegen
Co2 concentratie
Hoeveelheid Co2 per liter, pCo2
Colloïd osmotische waarde
De osmotische waarde van de eiwitten die in het bloed achterblijven bij de ultrafiltratie
Cotransport
Gecombineerd transport van twee stoffen door een membraan
Cytokine
Eiwit uitgescheiden door een bepaalde witte bloedcellen onder andere bij ontstekingen werkt als boodschapperstof bij celcommunicatie en verhoogt bij een ontsteking de norm van de kerntemperatuur
Deanimering
Het verwijderen van de aminogroep van een aminozuur
Decompressieziekte
Een ziekte die ontstaat wanneer een duiker te snel stijgt
Diffusiesnelheid
Het aantal deeltjes dat per seconde passeert
Dode ruimte
De ruimte in de luchtwegen waar geen uitwisseling van gassen plaatst vind
Dynamisch evenwicht
Evenwicht dat varieert tussen een ingestelde minimum en maximum waarde
Eerste gekronkelde nierbuisje
Eerste deel van nierbuisje
Effector
Een klier of spier aangestuurd door een regelcentrum in het centraal zenuwstelsel
Essentiële aminozuren
Aminozuren die je alleen maar door voedsel krijgt
Essentiële vetzuren
Vetzuren die je alleen van voedsel krijgt
Ferritine
Eiwit dat ijzer bindt voor opslag in de lever en in het rode beenmerg
Galbuis
Afvoer van gal naar lever
Galkleurstof
Afvalstof die in de lever ontstaat bij de afbraak van hemoglobine
Galzouten
Zouten die ontstaan bij de afbraak van cholesterol
Glomerulus
Kluwen van speciale haarvaten in het kapsel van Bowman
Glucagon
Hormoon uit de alvleesklier stimuleert de lever in de omzetting van glycogeen naar glucose en de afgifte daarvan in het bloed
Gluconeogenese
Het maken van nieuwe glucose uit aminozuren en vetten
Glycogeen
Polysacharide een reservestof in lever en spieren
Glycogenese
De omzetting van glucose in de polysacharide glycogeen
Homeostase
Het in stand houden van een dynamisch evenwicht rond een bepaalde norm
Hoofdbronchiën
Aftakkingen van de luchtpijp omgeven door kraakbeenringen
Hypothalamus
Hersendeel met receptoren voor de kerntempratuur
Insuline
Hormoon uit de alvleesklier stimuleert de opname van glucose in cellen en omzetting naar glycogeen
Intern milieu
Delen van het lichaam die geen contact hebben met de buitenwereld
Interpleurale ruimte
Ruimte tussen longvlies en borstvlies met dun laag vloeistof
Kapsel van Bowman
Bolvormig beginstuk van een nefron
Kerntempratuur
De tempratuur bij de vitale organen
Kleine borstspier
Ademhalingsspier
Lipoproteïnen
Vetachtige stof met hydrofiele laag
Lis van Henle
Dalen en stijgend deel van een nierbuisje
Longemfyseem
Een aandoening waarbij veel longblaasjes kapot zijn
Nefron
Filtert het bloed en maakt urine in de nieren
Negatieve terugkoppeling
Proces dat de afwijking van de norm tegengaat
Niermerg
Diepere laag van de nieren
Pneumomthorax
Longvlies en borstvlies laten los van elkaar waardoor de long inklapt
Regelkring
Voorkomt grote afwijkingen
Renine
Hormoon van de nieren dat in het bloed leidt tot de omzetting van angiotensinoigeen uit de lever tot angiotensine
Restvolume
Lucht die achterblijft bij een diepe ademhaling
Schiltempratuur
Tempratuur in de buitenste lagen buiten de vitale organen
Sinusoïden
Bloedruimtes in de lever waar bloed uit de leverslagader en poortader samenkomen
Sinusoïden
Bloedruimtes in de lever waar bloed uit de leverslagader en poortader samenkomen
Symport
Gecombineerd transport van twee stoffen door een membraan in dezelfde richting
Tegenstroomprincipe
Twee vloeistoffen die tegengesteld aan elkaar stromen bijdragen aan een constante concentratiegradiënt
Terugresorptie
Het terughalen van bruikbare stoffen uit de voorurine
Tracheeën
Systeem voor gaswisseling bij insecten
Transanimering
Het ombouwen van aminozuren in andere aminozuren
Ultrafiltratie
Vorming van voorurine uit het bloedplasma in de glomerus
Wet van Fick
Benoemt factoren die een rol spelen bij de gaswisseling
Waarvoor is een goede darmflora belangrijk?
Een goede vertering, stimuleert ontlasting en speelt een rol bij afweer
Water
Bouwstof, transportmiddel en warmtebuffer
Waar vindt de opname van voedingsstoffen plaats?
In de dunne darm, veel darmcellen staan in verbinding met de darminhoud en kunnen zo voedingsstoffen innemen
Hoe helpen enzymen bij het afbreken van macromoleculen?
Ze werken als katalysator door de benodigde activeringsenergie naar beneden te brengen
Wanneer denatureren enzymen?
Bij een tempratuur verhoging