Besiyeri (3. Hafta) Flashcards
KÜLTÜR nedir?
Bakterilerin in vitro koşullarda üretilmeleri.
Veya
Besleyici ortamda üretilmiş bakteri.
Besiyeri ortamında bulunması gereken maddeler neler?
- Hidrojen alıcı ve hidrojen verici maddeler
- Karbon kaynağı
- Azot kaynağı
- Mineraller
- Gelişme faktörleri ve Vitaminler
Mikroorganizmalar oksijene olan gereksinimlerine göre ne türelere ayrılır?
Mikroaerofiller:
#Fakültatif aerobik mikroo. Kendilerinde bulunan özel ENZİMATİK yapı nedeniyle hem AEROBİK hem de ANAEROBİK ortamlarda üreyebilirler.
Üremesi için ortamdaki O2’in azaltılması gereklidir. Bu amaçla %10 CO2 kullanılır.
Örn. Brucella abortus
Oksijen olmayan ortamlarda üreyebilirler.
H2O2 ve süperoksit iyonlarını parçalayıcı
enzimleri olmadığından bu iyonların birikimi sonucu hücre ölür.
Mikroorganizmalar üreme sıcaklıklarına göre kaç gruba ayrılır?
3 gruba ayrılır…
1- Psikrofil (-8 C +15 C; Soğuk sever):
Toprakta, suda yaşıyor. Soğuk kanlı hayvanlarda hastalık oluştururlar.
2- Mezofil (+20 +45 C; Ilık sever):
İnsanda patojen olan türler bu grupta yer alır.
3- Termofil (+50 +70 C; Sıcak sever): Pastörizasyon sonrasında canlı kalırlar.
Üremeyi etkileyen faktörler nelerdir?
1) Isı—>
•Psikrofil m.o.’ların çoğu 30-35oC’de,
•Mezofillerin çoğu 65oC’de 20-30 dk.da,
•Termofiller ise 80-90oC’de inaktive olurlar.
•Sporlar, 100-110*C’de,
•Bütün m.o.lar nemli ortamda 121oC’de 15-20 dakikada YOK EDİLİR.
2) Mikroorganizma sayısı—>
arttıkça bunları öldürme süresi de uzar.
3) Ortamın bileşimi—>
içinde yağ, protein, mukoid sıvılar bulunan ortamdaki mikroo. geç yok edilirler.
4) Ortamın pH’sı—>
Mikroorganizmalar optimal pH derecelerinde ısıya karşı dayanıklıdır.
min. ve max. limitlere doğru dirençlerinde azalma görülür.
5) Mikroor. Üreme Durumları—>
•Sıvı kültürlerde üreme döneminde (log fazı) olan mikroorganizmalar—>
durma ve ölüm dönemleri daha duyarlıdır.
6) Rutubet—>
Nemli ısı, kuru ısıdan daha etkilidir.
Otoklav pastör fırınından daha etkilidir
7) Soğuğun etkisi—>
- Mikroor. soğuğa sıcaktan daha fazla dayanırlar. ((-180oC’de ölmez ama durgunlaşır ve sayısı azalabilir))
8) Radyasyonun etkisi—>
-UV ışınlarının dalga boyu en büyüktür (10-380nm).
Bu ışınların bakteri, mantar, virüs, spor ve hücreler üzerine İNAKTİVE EDİCİ etkisi var.
-Güneş ışınları hem ISI, hem de
UV ışınları nedeniyle etkili olurlar.
9) Ultrasonik dalgalar—>
Frekansı arttıkça bakteri duvarını parçalayıcı etkisi artar.
***10) Yüzey Geriliminin Etkisi—>
Sıvı ile bakteri duvarı (yarı geçirgen olan) arasındaki gerilimin dengesi önemlidir.
11) Ozmotik Basınç —>
En iyi üreme ortamı izotonik (متساوي التوتر) ortamdır.
12) Hidrostatik Basıncın Etkisi —>
Mikroo. hücre duvarının sert ve dayanıklı olması nedeniyle mekanik ve hidrostatik basınca karşı direnç gösterirler. Okyanuslarda yaşayan bakteriler 100 libre/inç2 lik basınca dayanırlar
13) Kurumanın Etkisi —>
Çoğu mikroo. suyun azalması halinde gıda alışverişinde bozukluk meydana gelir.
Sporlar ve liyofilize mikroo. kuruluğa dirençlidir.
14) Çalkalamanın Etkisi—>
Üreme sırasında kültürlerin çalkalanması, içeri gerekli 02’in girmesi, besin maddelerinin dağılması bakımından önemlidir.
15) Elektriğin Etkisi—>
Sıvı kültürden direkt veya alternatif elektrik akımı geçirilirse
16) Popülasyonun Etkisi—>
mikroorganizma sayısı arttıkça beslenme alanı daralacağından mikroorganizma üremesi azalır.
Mikroorganizma Türleri nelerdir?
•Kaapsüllü ve sporlu olan formlar—>
(Anthrax sporları:: yüksek sıcakta ölür ancak, 40-50 sene dayanabilir)
•Vejetatif formlar—>
(çabuk ölürler)
önemli
Canlı besiyeri olarak neler kullanılabilirler?
- Embriyonlu yumurta
- Doku kültürü
- Deney hayvanları
(in vitro) ne demek?
Cansız besiyeri canlı hücre dışında üretim.
mikrobiyolojik incelemelrde kullanılır.
Turşu gibi yiyecekler neden uzun süre bozulmaz?
Osmotik basıncı yüksek olduğundan hücreler, su kaybeder ve büzülür.
Veya
Hipertonik Ortam olduğu için ((Yoğunluğu hücre yoğunluğundan az olan ortam))
“Faydalı mantarlar ürebilir ama bakteri ve patojen asla üremez”
Çünkü Patojenler Ozmotik basıncına dayanıksız
önemli Protoplast nedir?
Hücre duvarı olmayan sitoplazma zarı ile kalan şekil.
Nükleik asit ve enzim içeren bir bölümdür.
İzotonik veya hipotonik çözeltilerde çabuk erir.
Hipertonik çözeltide bozulmadan kalabilir.
İnvolüsyon şekilleri (L formları)
ne demektir?
Uygun olmayan ortamlarda kalan bakterilerin zarlarının selektif geçirgenliği bozulur, ve Proteolitik enzimlerin etkileriyle hücre yeni oluşan biçimlerdir.
Basil flaman şeklinde uzar, çeperleri kaybolur.
“Proteolitik-> الانزيمات المحللة للبروتين”
Hücre duvarı nasıl parçalanır?
Ve bu parçalamanın sonucu nedir?
- Prokaryotik hücre, (hücre duvarındaki peptidoglikana etkili lizozim gibi) bir enzimle muamele edilince hücre duvarı parçalanır.
- Protoplast denen şekil oluşur
Sferoplast yapı nedir?
Gr (-) bakteri hücre duvarı sadece zarar görmüş yani tamamen bozulmamış olması yapıdır.
önemli L formuna dönüşen bakteriler…?
Vucutta saklanarak kronik enfeksiyona neden olabilir.
L formların özellikleri neler?
- Olumsuz etki ortadan kalktığında normal hale dönebilir
- Birçok L formları stabildir
- Bazı bakteriler spontan olarak L formuna dönüşebilir
- Bazı antibiyotiklere dirençlidir
Koloni tipleri nelerdir?
S (smooth) koloni: Küçük, yuvarlak, üzerleri düzgün kolonilerdir.
R (rough) koloni: Pürüzlü, çentikli kenarlı, mat kolonilerdir.
M (mukoid) koloni: Özeyi dokundurunca uzayan, mukoid yapıdaki kolonilerdir.
Spor oluşumu hangi ailelerin önemli bir özelliğidir
Bacillaceae ve Clostridiaceae ailesi
Basillerde Sporlar nerede bulunur?
“Spor basilin farklı yerlerinde bulunabilir”
- Santral: Bacillus anthracis
- Terminal: Clostridium tetani
- Subterminal: Clostridium botulinum
Sporların özel boyası nedir?
Raketta boyama yöntemi ile boyanırlar.
Pembe basillerin içinde YEŞİL sporlar görülür
Sporlar hangi durumlarda oluşurlar? (2)
- Ortamdaki gıda maddelerinin azalması.
2. Çevre koşullarının değişmesi.
Sporun oluşması için bulunması şart olan neler?
- Enerji
- Ca
- Mn
Sporlarda ne bulunur?
**** •Su %5-20 •Ca %1-3 •Dipikoloinik asit (DPA) %5-15 **** ((DPA->Spor direncinin oluşmasında rol oynar))
**Çevre koşulları besin, nem, sıcaklık UYGUN olduğunda bir spordan bir vegetatif bakteri hücresi meydana gelir…
Buna ne denir?
Germinasyon
(Karşıtı Sporulasyon)
DNA, RNA, eriyebilir protein, enzim, karbohidrat, lipit, fosfat, organik ve inorganik maddeler nerede bulunur?
Sporun sitoplazmasında
Doku kültürlerin grupları neler
3 gruptur…
Primer, diploid ve devamlı hücre kültürler.
GENEL ÜRETİM cansız BESİYERLERİ (in vivo) nelerdir?
1. Temel (basit) BY. •sıvı (Buyyon) •katı (jeloz) Pepton + Et suyu + Su + Tuz (katı ise +agar)
- Zenginleştirilmiş BY.
Temel BY. + Kan, Serum, Glikoz - Özel BY.
•Özgül
•Seçici
•Ayrıtıcı
Özel —> Özgül besiyerine örneği..?
- Löwenstein jensen
* TB
Ekim işleminden sonra kültür nerede üretilir?
Etüv’de
Katı BY—> koloni
Sıvı BY—> bulanıklık
önemli Atmosferdeki oksijenin giderilmesi nasıl yapılır?
•Biyolojik
-aerobik bak. ilave
•Kimyasal**
-Pirogallik asit ve NaOH kullanılır (kimyasal)
•Mekanik
- Özel kavanoz anaerobik Jar yöntemlerle—>
- Besiyerine ekim yapılır—>dar tüplere çekilir—> iki ucu ALEV ile kapatılır
*****Ökaryotik canlılar tek başlarına bir hücre ile işlev göremezlerken,
her bir bakteri hücresi bağımsız olarak bölünüp çoğalabilir
Mikroorganizmalar gelişmeleri için neye gereksinim duyarlar?
belirli besin maddelerine,
ortam sıcaklığına,
suya
Bunların dışında ortamın asitliği ve oksijen oranı da önemli*
**Bakteri kolonilerin rengi, şekli ve kokusu gibi özellikler nerde kullanılır?
Makroskobik tanımlamada kullanılır
**Koloni dedir?
Tek bir hücreden milyonlarcası çoğalarak ve gözle görülebilen yapılar oluşturur.
“Tek koloni tek bir bakteriden oluşmuş saf bir kültürdür”
***Bakteriler nasıl çoğalır?
İkiyee bölünerek (binarifüzyon)
Diğer canlılar gibi eşeyli ve eşeysiz üremezler bitkiler ve hayvanlara göre çok HIZLI şekilde ve 2 ‘ye bölünerek (binarifüzyon) çoğalır
İdentifikasyon (تحديد الهوية) için hangi özellikler incelenir?
(5)
tek koloni—> • Biyokimyasal aktiviteleri • Hücre dışı salgıları • Morfolojik yapıları • Hareket yeteneği • Kapsül yapısı gibi özellikler
Boyama yöntemleri nelerdir?
1. Basit boyama Tek boya kullanılır. Morfolojik yapı (büyüklük+şekil) Yönünden İncelenir. Bakteriler boyanın renginde boyanır
- Birden fazla boya kullanmak
a. Diferensiyel boyama —>
•Amaç: Bakterileri ayırmak
•Gram ve ARB yöntemleridir
b. Strüktürel boyama —>
•Amaç: Bakterilerin iç ve dış yapıları hakkında bilgi edinmek
•spor ve kapsül boyama yöntemleridir 
Hastalıkların bulaşma yolları nelerdir? (4)
- Hava ile
- Su ile
- Doğrudan
- Cinsel yol ile (CYBH)
**Hava ve tozda en sık rastlanılan türler neler?
Bacillus ve Micrococcus türleridir
Hava ve tozda Mayalar arasında en yaygın olan tür nedir?
Torulopsis cinsidir.
Boyaların bünyelerindeki molekülünün elektrik yüküne göre kaç gruba ayrılır?
- Asidik Boyalar (-)
Ör. Asit fuksin, Safranin, Eozin - Bazik Boyalar (+)
Ör. Metilen Mavisi, Bazik Fuksin, Kristal Viyole. - Nötr Boyalar (Uygun oranda As. + Ba. )
Ör. Giemsa, Wright
Su ve besinlerle bulaşan hastalıklar nasıl bulaşır?
Etken hasta kişilerin dışkı ve idrarı ile kontamine olan su ve besinlerin ağız yoluyla alınmasıyla oluşur.
***Su ve gıda yoluyla bulaşan En sık görülen hastalıklar (en önemli)
- Viral Hepatitis A, E **
* Poliomyelitis (poliovirus) فيروس شلل الأطفال
En sık görülen hastalıklar neyin yoluyla bulaşırlar?
•Hava yoluyla
Detaylar…
~ mevsimsel özellik gösterirler.
~ organizma direncinin düştüğünde daha kolay bulaşır.
~ küflerin birçoğu hava ve tozda mevcuttur.
önemli Üst solunum yolu Viral ve Bakteriyel enfeksiyon etkenleri nelerdir?
#Viral Enfeksiyon Etkenleri: Kızamık, Kızamıkçık, Suçiçeği, Kabakulak İnfluensa v.b.
#Bakteriyel enfeksiyon etkenleri: Tüberküloz, Boğmaca, Difteri, Legionella, Meningokok.
* önemli* Bulaşıcı hastalık çıkmadan önce alınaca önlemler arasında ve alınması gereken önlemler nelerdir?
•Alınacak önlemler arasında olan önlemler:
- Sağlık eğitimi
- Bireysel temizlik
- Konut ve çevre temizliği
•Alınması gereken önlemler ise:
-ÇEVRE’ye yönelik koruyucu önlemler alınmalıdır.
Toplumun bireylerine yönelik koruyucu önlemler DEĞİLdir.
(S.81)
**SU ile bağlantılı bulaşıcı hastalıklar bulaşma yolları neler?
- Su içilmesi ve temas ile***
tifo, kolera ve viral hepatitdir (A,E), gastroenterit; Dizanteri (Shigella, amip), Salmonella, Rota virus ((s.82)) - Su yokluğundan kaynaklanan hastalıklar.
- Suda yaşayanlar ile bulaşan hastalıklar.
- Bulaşık su aeroselleriyle bulaşma.
** Doğrudan temasla bulaşan İnfeksiyonlar neler? (en önemli)
Dermatofitozlar;
- Mikrosporum grubu (saç ve deriyi)
- Epidermofiton grubu (deri ve tırnağı)
- Trikofiton grubu (saç, deri ve tırnağı)
CYBH etkenleri neler?
5 grupta toplanabilir…
- Bakteriler
- Viruslar
- Mantarlar
- Protozoonlar
- Ektoparazitler
