begrippen Hinduisme Flashcards
Advaita
‘Niet-tweeheid’. (filosofisch of klassiek hindoeïsme) de atman en de brahman zijn wezensidentiek
Animisme
Verering van lokale goden in bijvoorbeeld de vorm van heilige bomen, heilige slangen, etc.
Artha
Welvaart, één van de doelen van de mens (volgens klassiek of filosofisch hindoeïsme)
Arya Samaj
‘Genootschap der edelen’, in 1875 gesticht door Sarasvati (1824-1883) en behoorde tot de brahmanen. Hij zag onderdrukking door Brits kolonialisme en pleitte voor terugkeer naar de waarden en normen van de Veda’s en de Oepanisjaden. Tegen bijgeloof, weduweverbranding, kinderhuwelijken en kastensysteem. En tegen chr. zending.
Kenmerken: wekelijkse erediensten in de tempel, brengen thuis vuuroffers, propageren studie van de heilige geschriften.
Asjrama’s
4 fasen die hindoes uit hogere standen doorlopen:
1) leven als leerling
2) leven als getrouwd man
3) leven na pensioen: ascetisch leven
4) leven als onthechte
Atman
Diepste kern of wezen van de mens. Wat overblijft na weghalen van lichaam, emoties, gevoelens, gedachten en wil. Atman is wezenidentiek aan Brahman (volgens klassiek of filosofisch hindoeïsme) Gelovige streeft naar eenheid tussen brahman en atman door onthechting van de wereld en alles wat daarin positief en negatief is
Avatar
- Bekend in het volkshindoeïsme
- Incarnaties van vishnu
- Zijn er om de mensheid op dat moment te redden of te behoeden voor een teloorgang van de beschaving
- Worden ook vereerd
Bhagavadgita
‘lied van de gezegende’: Belangrijkste boek waarin Krisjna een antwoord geeft op ethische vraagstukken. Onderdeel van Mahabharata
Bhakti
Spirituele liefdesdaad of toewijding van de bhakta (of gelovige) aan zijn of haar persoonlijk God. Niet alleen loyaal zijn en dienen, maar ook liefhebben tussen god en mens. Meest voorkomende praktijk.
- Mystiek-geestelijk aspect: emotioneel en niet verstandelijk. De god geeft zegeningen door mystieke ervaringen.
- Extatische ervaringen tijdens zingen. Als het ware bezeten door godheid.
Brahma Samaj
Nieuwe beweging in de 19de eeuw: vereren van één God, afwijzen van godenbeelden en priesters. Beïnvloed door Westers denken
Brahman
De atman is hier een fragmentje van. Ultieme, onderveranderlijke werkelijkheid, die uit het zuiver zijn en bewustzijn bestaat
Brahmanen
Hoogste kaste, namelijk die van de priesters
Dalits
De onraakbaren: zij behoren tot geen enkele kaste
Dharma
- De leer; één van de 4 doelen van de mens (volgens klassiek of filosofisch hindoeïsme) namelijk het leven volgens de eigen kaste of stand
- de eeuwige kracht die de hele schepping bij elkaar houdt en die de gehele mensheid en al het geschapene samenhoudt en voortstuwt naar een hoger bestaansniveau.
- Het geritualiseerde leven volgens normen en regels
o Een wet-religie zonder gecodificeerde wet
o Verschillende dharma’s, gebaseerd op geslacht, leeftijd en oorsprong
o Iedereen die volgens zijn dharma handelt mag uitgaan van een betere reincanatie - Relatieve term dat naar specieke omstandigheden verwijst
Divali
Lichtfeest ter ere van Laksmi, godin van voorspoed en licht. Centraal staat overwinning van het goede op het kwade. Verschillende gebruiken
Gangga nahan
gewijd aan de rivier de Ganges; ritueel bad
Goeroeïsme
Volgelingen van een mens, die hem aanbidden als een incarnatie van God of als iemand waarin God letterlijk woning heeft gemaakt.
Holi/Holi-phagwa
Lentefeest. Symboliseert ook overwinning van goede op kwade. Planten van holika (een plant) als teken van begin lente en einde winter. Tilak of vlek op het voorhoofd, elkaar besprenkelen met parfum, werpen van rode en gele verfpoeder als teken van vriendschap. Carnavalesk feest.
Jnana Marga
de weg van kennis. Vooral binnen klassieke of filosofische hindoeïsme. Mensen geëmaneerd uit god en dus zelf god. Men moet tot dit besef komen.
Kama
Één van de 4 doelen van de mens (volgens klassiek of filosofisch hindoeïsme), namelijk die van het genot
Karma
= Daden en resultaten daarvan, saldo van oorzaak en gevolg.
Bepaalt of je in wat voor situatie je komt in volgend leven.
Ieder mens heeft vrije wil; goed karma kan je zelf opbouwen
Karma Marga
weg van de daden
Krisjna
Incarnatie van visjnoe (avatar). Toont de verschillende wegen tot verlossing
Ksatriya’s
Op één na hoogste kaste, namelijk die van de bestuurders, adel en militairen
Maha Shivratri
‘ter ere van Sjiva’
Mahabharata
Langste dichtwerk van de wereldliteratuur. Bekendste onderdeel is de Bhagavadgita. Opgetekend tussen 200 v.Chr en 200 n. Chr
Gaat over de strijd tussen afstammelingen van koning Bharata om de troon.
Hierin toont Krisjna de verschillende wegen tot de verlossing
Moksja
Één van de vier doelen van de mens (volgens klassiek of filosofische hindoeïsme) en tevens het uiteindelijke doel van ieder mens, namelijk verlossing uit de kringloop van hergeboorten en dan voorgoed opgaan in Brahman. De Jnana marga, karma marga en bhakti marga zijn de drie wegen waarop je moksja bereikt. Deze wegen vullen elkaar aan.
Monisme
Filosofische school opgericht in de 9de eeuw door Sjankara
Navratri
negen nachten waarop men negen gestalten van Durga vereert
Nirguna bhakti
Liefhebben van God omdat hij God is
Nirguna Brahman
God als onpersoonlijke, kosmische kracht (volgens klassiek of filosofisch hindoeïsme)
Oepanisjaden
Oepanisjad : neerzitten bij iemand
Boek met verschillende basisprincipes van hindoeïsme, zoals het brahman atman, karma en reïncarnatie
Ohm
De heilige oerklank, heiligste van alle mantra’s, wordt gebruikt aan het begin en het einde van alle gebeden.
Pandits
de geestelijke die de families hielpen de godsdienstige rituelen uit te voeren. Brahmanen kregen centrale positie.
Pitripaksh
periode van vasten en bidden
Rakshabandhan
pandit gaat langs de huizen als huispriester
Ramakrisjna
Neo-hindoeïstische stroming : Ramakrisjna (1836-1886) had mystieke ervaringen, ook over Jezus en Mohammed. Alle godsdiensten leiden tot hetzelfde doel, maar hindoeïsme is superieure weg.
Ramayana
Populair verhaal over Rama. Het is geen religieus werk, maar bevat vele ethische lessen over hoe een hindoe volgens het dharma (plicht) behoort te leven.
Ramnavmi
de geboortedag van Rama
Rishnajanmastami
geboortedag van Krisjna
Sagoena bhakti
Liefhebben van God om jezelf
Samsara
Kringloop van hergeboorte
Samskara’s
ceremoniën op scharniermomenten in het leven
• Zijn bedoeld om veilig van de ene in de andere fase te komen.
• Officieel zijn er 16
• Altijd: geboorte, huwelijk en dood (crematie).
Sanatana Dharma
Eeuwige waarheid of traditie. Zo noemen hindoes hun religie, dat hun sociale, filosofische en godsdienstige denken bepaald
Shivaratri
een nacht van waken voor god Shiva
Sikhs
Gesticht door goeroe Nanak (1469-1539). Hij leerde monotheïsme en dat er geen onderscheid is tussen hindoes en moslims. Ze vormen een reactiebeweging tegen kastesysteem, ritualisme, ascetisme van de brahmaanse godsdienst in die dagen. Ze werden noch door hindoes noch moslims geaccepteerd. Varkensvlees mag gegeten worden, haren niet afknippen. Sikhs wonen voornamelijk tussen India en Pakistan. De tempel van de goeroe heet de Amritsar.
Sjaktisme
Verering van vrouwelijke goden
Sjiwaïsme
Volgen van de god Sjiwa. Is één van de 4 grote tradities
Sjoedra’s
Laagste klasse, namelijk die van de arbeiders, boeren, bedienden, laaggeschoolden, en hen die onrein werk verrichten
Sjroeti
‘het horen’: oudste boeken van legendarische wijzen uit oertijd (Veda’s, Brahmana’s, Aranjaka’s en oudste Oepanisjaden
Smirti
Religieuze boeken : ‘het gedenken’ : uit latere tijden, ook wel latere Oepanisjaden
Tantrisme
Vanaf 500 : mantra’s, ascese en meditatie
Trimoerti
Triade van de Visjnoe (onderhouder), Sjiva (vernietiger of rechter) of Brahma (Schepper). Ze hebben allen verschillende attributes
Vaisya’s
Op één na laagste klasse, namelijk die van de handelaren en kooplieden)
Varna’s
Sub kaste:
- Bepaald aanzien en sociale functie
- Worden gezien als origine van het kastensysteem
- Het is het interpreteren van de realiteit tot een bepaald doel
Veda
Veda = weten. Verzamelingen hymnen, spreuken en strofen die gebruikt worden bij offerrituelen. Ontstaan voor 1000 v. Chr., opgeschreven na 800 v. Chr. Mondeling doorgegeven, Vier verzamelingen. Verschaffen informatie over godsdienst van oude Ariërs, verschillende goden, en vooral over rol van priesters en rituelen in offerdienst. Uitgewerkt en verklaard in latere Brahmana’s.
Vier verzamelingen:
- Rig-Veda: lofzangen en hymnen op en gebeden aan de goden + beschrijvingen offers
- Sama-veda: liederen en spreuken bij offers
- Yajoer-veda: offerformules
- Atharva-veda: spreuken en bezweringen voor ziekte of onheil
Visjnoeïsme
Neo-hindoeïstische stroming : volgers van Visjnoe
Swastika
representeert Vishna, wordt geschilderd op huizen om boze geesten af te schrikken
linga
mannelijk geslachtsorgaan, oorsprong van de schepping, symbool van Sjiva
lotusbloem
symbool van schoonheid, geluk, eeuwigdurende voorspoed, attribuut van Surya, Vishnu en Lakshmi
slang
symbool van onsterfelijkheid
trishula
‘drietand’, symbool voor drie aspecten van de godheid, schepper, behoeder, vernietiger.
