begrippen Boeddhisme

Question 1

4 edele waarheden

Answer 1

1. Het leven bestaat uit lijden. (Dukkha) Dit bestaat uit verlies van personen en zaken, ziekte, maar ook het niet krijgen wat je wilt.
2. De oorzaak van het lijden moet je vinden. = gehecht zijn aan alles in dit leven en de begeerte (Samsara)
3. Besef dat het lijden opgeheven moet worden. Afstand doen van je eigen begeerte. (Samsarische drijfveren)
4. De oplossing is het Achtvoudige Pad, die betrekking heeft op:

Question 2

8-voudig pad

Answer 2

a. Inzicht
b. Denken
c. Spreken
d. Handelen
e. Leven
f. Streven
g. Bewustzijn
h. Mediteren.

Question 3

Asalha Poeja

Answer 3

ter herdenking van de eerste prediking van Boeddha en oprichting van de Sangha

Question 4

Avolokitesjvara

Answer 4

Beschermgod van Tibet

Question 5

boddhisatva

Answer 5

Volgens Mahayana-traditie is dit het hoogste ideaal, waarbij de Karma overdraagbaar wordt.
Volgens Hinayana is het iemand die streeft naar het nirvana.

Question 6

Bodhi-boom

Answer 6

Heilige boom, omdat Gautama Boeddha, onder zo’n boom de bodhi/verlichting bereikte.

Question 7

Bodhi-dag

Answer 7

herdenking verlichting Boeddha.

Question 8

boeddha

Answer 8

= verlichte

Question 9

Boeddhistisch Nieuwjaar

Answer 9

door alle boeddhisten. Datum afhankelijk van kalender.

Question 10

Dalai lama

Answer 10

‘Universele Wijsheid’, reïncarnaties van Avolokitesjvara, alleenheersers van Tibet.

Question 11

Dharani’s

Answer 11

toverformules waardoor men negatieve krachten of ziekten kan uitbannen.

Question 12

Feest van de heilige tand

Answer 12

Sri Lanka, speicale processie van olifanten waarbij de relikwie door de stad wordt gevoerd.

Question 13

Hinayana/theravada boeddhisme

Kleine voertiuig

Answer 13

Ook wel theravadstroming genoemd. Toen Sri Lanka het centrum werd voor Boeddhisme in de 11de eeuw verspreidde het Boeddhisme zich snel naar de rest van Zuid-Oost Azië. Kenmerken van deze vorm:
• Dichtst bij de oorspronkelijke opvattingen van Boedda. Eigen verantwoordelijkheid. Zelfdiscipline en meditatie.
• Sterke nadruk op sangha of monnikengemeenschap. Deze heeft drie regels: geen bezit, niet doden (mens noch dier) en niet trouwen of kindjes maken. Ideaal: verlichting. Monnik is bij uitstek de persoon om dit te bereiken.

Question 14

Jainisme

Answer 14

Aparte godsdienst maar wel raakvlakken met boeddhisme. Stichter Vadhamana was een tijdgenoot van Boeddha. Zijn leer is ook een reactie op Brahmaans hindoeïsme met zijn Veda’s en kastensysteem. Probeerde door strenge ascese de Fverlichting te bereiken. Jaina’s geloven dat alles, zowel wat bezield is als wat onbezield is, levenskracht (jiva) bezit. Door zich te ontdoen en te onthouden van de jiva’s kan men verlossing bereiken. Streng geweldloos en vegetarisch, omdat in dieren jiva zit (daarom mondkapjes tegen vliegen)
Ze vereren de Jina’s (overwinnaars), zij die het moksja hebben bereikt. Gandhi was sterk beïnvloed door het jainisme (geweldloosheid). Altijd een vrij kleine groep gebleven.

Question 15

Jataka soetra

Answer 15

Extra soetra: Geboorteverhalen, vorige levens van Boeddha (voornamelijk binnen Mahayana boeddhisme gebruikt)

Question 16

Kathinka feest

Answer 16

Thailand, lokale bevolking gaat naar klooster om monniken geschenken te geven als dank voor hun werk.

Question 17

Koan

Answer 17

Meditatie-oefening: Raadsel of kort verhaal waarbij men de toehoorder zo in verwarring brengt dat hij in een flits de verlichting bereikt

Question 18

Korf van Abhidharma/ Abhidharma Pitaka

Answer 18

‘bijzondere leer’: verzameling geschriften met samenvattingen en weergaven

Question 19

Korf van Soetra/ Soetra Pitaka

Answer 19

‘leidraad’: woorden van Boeddha zelf. Er zijn nog meer soetra’s in omloop zoals de lotus soetra of de Jataka soetra

Question 20

Korf van Vinaya/ Vinaya Pitaka

Answer 20

‘discipline, tucht’: aantal geschriften met regels voor monniken en ook uitleg van deze regels

Question 21

Loi Kratong

Answer 21

Thailand, lampionnen van bladeren met lichtjes in het water zouden het ongeluk met zich meenemen.

Question 22

Lotus soetra

Answer 22

Extra soetra: Boeddha als bovenmenselijk wezen (binnen Mahayana boeddhisme)

Question 23

Magha Poeja

Answer 23

Herdenking van de Sangha

Question 24

Mahayana

Answer 24

Leer van de ‘drie lichamen van Boeddha’:

• historisch lichaam: hij verkondigde zijn leer, men onderscheidt in de geschiedenis meerdere Boeddha’s.
• verheerlijkt/kosmisch lichaam: niet aan tijd en ruimte gebonden. Vereerd als persoon en als god.
• Dharma lichaam: de natuur/aard van boeddha. D.i. het diepste principe van alles. Als iemand verlicht wordt, krijgt hij deel aan de natuur van Boeddha. Gevolg: steeds meer boeddha’s en bodhisattva’s werden als god beschouwd

Question 25

Mahayana boeddhisme

Grote voertuig

Answer 25

Ontwikkelde zich in het Noorden (China, Japan, Zuidoost-Azië) kenmerken:
• Meer nadruk op het medelijden van de Boeddha met degenen die het nirvana nog niet hebben bereikt.
• Concept van de bodhisattva’s: mensen die bewust afzien van einddoel (nirvana) en zo anderen hebben dit te bereiken.
• Vermenging met plaatselijke godsdienst (taoïsme en confucianisme).
• Dit leidde tot nieuwe godenwereld waarbinnen niet alleen bodhisattva’s maar ook andere Boeddha’s een plaats hebben. Er worden meerdere Boeddha’s vereerd, ook vrouwen.

Question 26

Mandala’s

Answer 26

geschilderde, mystieke afbeeldingen die worden gebruikt als hulpmiddel bij het mediteren en bij het één worden met de godheid.

Question 27

Mantra’s

Answer 27

mystieke formules waardoor men in trance raakt en zo één wordt met de godheid

Question 28

Moedra’s

Answer 28

Rituele handgebaren

Question 29

Nirvana

Answer 29

Bereiken van Nirvana is het eindddoel van de verlossing. Samsara stopt als iemand deze toestand heeft bereikt. De mens is dan als het ware geheel opgelost en in een totale leegt opgegaan. Er is dan geen lijden meer

Question 30

Sangha

Answer 30

Monnikengemeenschap

Question 31

Siddharta

Answer 31

‘hij die zijn doel heeft bereikt’, naam van Gautama Boeddha

Question 32

Skanda’s

Answer 32

Hetzelfde als ‘dharma’ in boeddhisme, waarbinnen het de betekenis heeft van een groot aantal ondeelbare elementen. Mens heeft 5 skanda’s:
a. Het lichaam (waarneembaar en tastbaar)
b. Zintuigen
c. Kennis van abstracties
d. Bewustzijn
e. Wil
Doel is loskomen van deze 5 skanda’s

Question 33

Stoepa

Answer 33

Grafmonumenten waarin relikwieën van Boeddha of van zijn volgelingen worden bewaard. Hier worden bloemoffers gebracht of zonden opgebiecht.

Question 34

Tibetaanse/Vairayana boeddhisme of lamaïsme

diamanten voertuig

Answer 34

Regio Tibet, Nepal, Bhutan
Kenmerkend is de combinatie van Mahayanaboeddhisme en het tantrisme. Dit laatste is de methode om m.b.v. magische krachten en speciale praktijken het nirvana te bereiken. Zoals: mantra’s, dharani’s, moedra’s en mandala’s
Ander kenmerk: geheel nieuwe tantristische godenwereld met goden en hogere wezens. Ook vrouwelijke goden: verschijningsvormen van goddelijke energie of sjakti Samen worden ze dan beschouwd als het hoogste absolute (vaira). Door meditatie worden godin en god één. Conclusie: staat ver van oorspronkelijke leer.

Question 35

Triatna

Answer 35

‘Drie juwelen’, eerste Boeddhistische geloofsbelijdenis: ‘Ik zoek toevlucht in de Boeddha; ik zoek toevlucht in de Leer (Dharma); ik zoek toevlucht in de Orde (Sangha of kloosterorde).

Question 36

Tripitaka

Answer 36

‘Drie Korven’, voornaamste verzamelingen geschriften van het Theravada-boeddhisme

• Korf van Soetra
• Korf van Vinaya
• Korf van abhidharma

Question 37

Vesaka Poeja/Vesakfeest

Answer 37

Ter herdenking van de geboorte, verlichting en dood van Boeddha. Vrolijk feest.

Question 38

Volk van Kalmyken

Answer 38

enige boeddhistische volk in Europa en verwant aan Mongolen

Question 39

Zazen

Answer 39

Meditatie-oefening: zittende meditatie, lotushouding om antwoord op koan te vinden).

Question 40

Zen

Answer 40

meditatie

Question 41

Upasaka (Upasika)

Answer 41

Lekenvolgelin(e) van het boeddhisme

Question 42

Karuna

Answer 42

Compassie, heel belangrijk voor de bodhisvatta van het Mahayana

Question 43

Anatman

Answer 43

‘niet zelf’: boeddhistische leer die de theorie van een bestaan van een innerlijk, onveranderlijk wezen (atman) verwerpt

Question 44

Anitya

Answer 44

‘tijdelijkheid’: boeddhistische leer die zegt dat alle fenomenen vergankelijk zijn.
Met anatman en duhkha vormt het de ‘drie elementen van het bestaan’.

Question 45

Duhka

Answer 45

= lijden, ontevredenheid dat volgens de eerste edele waarheid het voorwaardelijk bestaan kenmerkt.

Question 46

Aviya

Answer 46

‘onwetendheid van de ware aard of werkelijkheid

Question 47

Bhikkhu

Answer 47

Boeddhistische monnik die zich moet houden aan de regel van de Vinaya Pitaka

Question 48

Bhikshuni

Answer 48

Boeddhistische non

Question 49

Sutra

Answer 49

Dialoog die wordt toegeschreven aan de Boeddha of zijn volgelingen

Question 50

Vihara

Answer 50

Klooster

Question 51

kanjoer

Answer 51

‘woord van de meester’. Eigen canon binnen Tibetaans hinduisme

Question 52

tanjoer

Answer 52

Tibetaanse ommentaren op de kanjoer

Question 53

Het zen-boeddhisme

Answer 53

Deze vorm van boeddhisme is in de westerse wereld populair geworden. Er wordt geloofd dat het nirvana ook in dit leven bereikt kan worden, zelfs in een flits. Verlichting kan niet bereikt worden door redeneren of logisch denken, maar door meditatie. Hiervoor worden twee meditatie-middelen gebruikt. De eerste is de koan, dit houdt in dat men door een raadsel zo in verwarring wordt gebracht dat verlichting bereikt wordt. De tweede is de zazen, dit is een vorm van zittende meditatie waar in lotushouding wordt gemediteerd om een antwoord op de koan te vinden.

Question 54

rishi

Answer 54

ziener, deze kan bepalen wat kennis is en wat niet