Begrippen arm en rijk Flashcards
Amerikanisering
het verschil dat op steeds meer plaatsen in de wereld uitingen van de Noord-Amerikaanse cultuur te zien zijn
arbeidsmigratie
De situatie waarin mensen hun eigen woongebied verlaten om elders te gaan werken
communicatietechnologie
moderne, digitale technieken die een snelle, goedkope en overal toegankelijke uitwisseling van berichten mogelijk maken
culturele globalisering
proces waarbij er een grotere verwevenheid ontstaat tussen cultuur gebieden. Voor Amerikanisering speelt hier een rol
Cultuur
alles wat je hebt aangeleerd
cultuurgebied
Gebied met overeenkomsten in cultuur
diffusie
de verspreiding en vermenging van vernieuwingen of ideeën over landen en/of bevolkingsgroepen
directe buitenlandse investering (dbi)
investering van een buitenlandse investeerder in een bedrijf
economische globalisering
globalisering waarbij de nadruk ligt op de groeiende internationale handel, de directe buitenlandse investeringen en de toegenomen betekenis van multinationals
global shift
het verschuiven van het economische zwaartepunt op de wereld
globalisering
proces waarbij landen op economisch, cultureel, sociaal en politiek gebied met elkaar verbonden worden
godsdienst
een levensbeschouwing die uitgaat van het bestaan van een of meer goden
identiteit
kenmerken van een persoon of een groep mensen die hen onderscheidt van andere personen of groepen mensen
Internationale arbeidsverdeling
Het verschijnsel dat landen zich toeleggen op de productie van bepaalde goederen of de levering van bepaalde diensten
lingua franca
taal die op grote schaal als voertaal wordt gebruikt door mensen met een verschillende moedertaal
mondiaal netwerk
wereldwijde langdurige en georganiseerde contacten en relaties tussen bedrijven, instellingen en mensen
Nieuwe internationale arbeidsverdeling
De verdeling van het werk over verschillende landen, waarbij het hooggekwalificeerde werk in centrumlanden, maar ook deels in (semi) periferielanden gebeurt
Productieketen
de schakels waaruit het productieproces van goederen bestaat, van grondstof tot eindproduct
pullfactor
reden om naar een gebied te verhuizen
pushfactor
Reden om weg te gaan uit een gebied
relatieve afstand
de afstand in tijd, moeite en kosten
taal
cultuurelement dat een belangrijke middel is in de overdracht van informatie, gevoelens en ideeën
tijd-ruimtecompressie
proces waarbij de relatieve afstand tussen plaatsen kleiner word vanwege de moderne transport- en communicatietechnologie
transporttechnologie
moderne technieken waaronder digitale technologie, die het mogelijk maken goederen sneller, goedkoper en op grotere schaal te vervoeren
triade
de drie westerse landen waartussen grote handelsstromen plaatsvinden
vrijhandel
handel tussen landen die volledig plaatsvindt volgens de wetten van vraag en aanbod.
wereldstad
miljoenenstad die op mondiale schaal een rol van betekenis speelt op het gebied van de economie, de cultuur en de politiek
afzetmarkt
het aantal klanten dat producten wil kopen
analfabetisme
het percentage van de bevolking ouder dan 15 jaar dat niet kan lezen of schrijven
bevolkingsdiagram
staafdiagram over de leeftijdsopbouw van de bevolking
bevolkingsdichtheid
het gemiddelde aantal inwoners per vierkante kilometer
bevolkingsgroei
toename of afname van de bevolking door geboorte, sterfte, emigratie en immigratie
bevolkingsspreiding
de verdeling van mensen over een land of gebied
bruto binnenlands product (bbp)
de totale geldwaarde van alle goederen en diensten die binnen de staatsgrenzen van een land in een jaar worden geproduceerd
bruto nationaal product (bnp)
de totale geldwaarde van alle goederen en diensten die alle staatsburgers van een land in een jaar produceren
bruto regionaal product (brp)
de totale geldwaarde van alle producten en diensten die een regio in een jaar produceert
centrum
hoog ontwikkeld, rijk land of gebied met veel economische en politieke macht
de-industralisatie
afname van de productie en de werkgelegenheden in de industrie
dekolonistatie
het politiek onafhankelijk worden van een voormalige kolonie
demografische druk
de verhouding tussen de productieve leeftijdsgroep (20-65) en de niet-productieve groepen (0-20 en 65+)
demografische transitie
model dat de overgang laat zien van hoge geboorte en sterftecijfers naar lage
exploitatiekolonie
een overzees gebiedsdeel dat dient als leverancier van goedkope grondstoffen en arbeidskrachten voor het moederland en als afzetgebied van de producten uit het moederland
gemiddeld inkomen
het bbp van een land gedeeld door het aantal inwoners van dat land
grijze druk
de verhouding tussen de groep 65+ en het aantal 20-65
groene druk
de verhouding tussen de groep 0-20 en het aantal 20-65
human development index (hdi)
cijfer dat aangeeft hoe hoog een land scoort op het bnp per inwoner, de levensverwachting en het analfabetisme
industrialisatie
periode waarin een samenleving voor zijn inkomen steeds sterker afhankelijk wordt van industrie inplaats van landbouw
informele sector
ongeschoold, slechtbetaald werk in de dienstensector dat niet officeel wordt geregistreerd
koopkracht
het aantal goederen of diensten dat iemand van zijn geld kan kopen
leeftijdsopbouw
de verdeling van de bevolking over verschillende leeftijdsklassen, vaak weergeven in een bevolkingsdiagram
metropool
heel grote stad die op mondiale schaal een rol van betekenis speelt op het gebied van economie, cultuur en politiek. ook wel global city of wereldstad
multiculturele samenleving
samenleving van mensen uit verschillende culturen
multinational (mno)
onderneming met vestigingen in tenminste twee landen
ontwikkelingskenmerk
kenmerk waarmee je de armoede of rijkdom kunt meten in een gebied
opkomend land
land dat nog niet echt ontwikkeld is, maar dat wel een snelle economische groei doormaakt, heet ook groeiland
periferie
minder ontwikkeld land of gebied dat wordt gekenmerkt door afhankelijkheid, nadelige handelsrelaties, gebrekkige technologie en een lage productie
regionale ongelijkheid
situatie waarin er sociaal-economische ongelijkheid bestaat tussen regio’s
ruilvoet
verhouding tussen het prijspeil van de exportproducten en van de importproducten
samenstelling van de beroepsbevolking
procentuele verdeling van de werkende bevolking over de 3 sectoren
semiperiferie
gebied dat een tussenpositie inneemt, zijn vaak de opkomende landen door de groei van de industrie
sociale ongelijkheid
situatie waarin er verschillen in welvaart en ontwikkelingskansen zijn tussen groepen mensen in een gebied
speciale economische zone (sez)
gebied waar buitenlandse ondernemingen zich vrij mogen vestigen en weinig belasting betalen
vergrijzing
toename van de aandeel ouderen (65+) in de totale bevolking
vergroening
toename van de aandeel jongeren (onder 20) in de totale bevolking
verstedelijking
toename van het percentage mensen dat in de steden woont. heet ook urbanisatie
vestigingskolonie
een overzees gebiedsdeel waar kolonisten zich blijvend vestigen
vrijemarkteconomie
economisch systeem waarin bedrijven eigendom zijn van personen en de ondernemers zelf bepalen wat ze maken of welke diensten ze aanbieden
wereldsysteem
indeling van de wereld volgens een bepaald model om de economische en politieke machtsverhoudingen uit te drukken
zakelijke en financiële dienstverlening
bedrijfstak die zich bezighoudt met het leveren van financiële en andere diensten aan bedrijven of de overheid
zware industrie
bedrijven die veel (ruwe) grondstoffen gebruiken, zoals steenkool, ijzererts of ruwe olie
