Begrippen Flashcards
Soevereiniteit
Je mag je eigen regels bepalen, Nederland mag dat
Positief recht
Alle geldende regels in Nederland. Geen regels die we houden uit geloof of fatsoen, maar regels die verplicht zijn voor iedereen
Wetten
Regels gemaakt op centraal niveau: regering en Staten-Generaal
Verordeningen
Regels gemaakt op decentraal niveau: Provinciale Staten of gemeenteraad
Keuren
Regels vastgesteld door instanties
Wetten in formele zin
Wetten gemaakt op centraal niveau
Wetten in materiële zin
Wetten gemaakt voor een onbepaald aantal en niet voor een individu
Verdrag
Afspraak of overeenkomst, gesloten door 2 of meer staten.
Bilateraal
Verdrag tussen 2 landen
Multilateraal
verdrag tussen meer dan 2 landen
Vonnis
Uitspraak van een rechtbank
Arrest
Uitspraak van een gerechtshof of Hoge Raad bij strafrecht, privaatrecht of ondernemingsrecht (sop)
Materieel recht
Wat je wel en niet mag
Formeel recht
Regels over hoe je moet procederen
Dwingend recht
Regels waar burgers niet van mogen afwijken (MOETEN)
Aanvullend recht
Van recht kun je afwijken als beide partijen akkoord zijn (KUNNEN)
Objectief recht
Alle rechtsregels & normen zoals ze in de wet staan
Subjectief recht
Recht van een concreet persoon
Cautie
Verdachte is niet tot antwoorden verplicht
Verdachte
Iemand waartegen een redelijk vermoeden van schuld bestaat dat hij een strafbaar feit heeft begaan
Vroegverdachte
Er bestaat de verdenking dat iemand is betrokken bij het georganiseerd beramen of plegen van misdrijven, maar tegen wie nog geen redelijk vermoeden van schuld bestaat
opportuniteitsbeginsel
OvJ kan, maar hoeft niet te vervolgen
Sanctienorm
de straf en/of maatregel die de rechter maximaal kan opleggen wanneer voldaan is aan de delictsomschrijving
Bestanddelen
Alle wettelijke voorwaarden waaraan moet zijn voldaan, wil de sanctienorm kunnen toegepast
Legaliteitsbeginsel
Geen feit is strafbaar dan uit kracht van een daaraan voorafgegane wettelijke strafbepaling
Poging tot
Dader had het voornemen en dit heeft zich geopenbaard door het begin van de uitvoering, maar deze uitvoering is niet voltooid door omstandigheden. Onafhankelijk van de wil van de dader.
Voorwaardelijke veroordeling
Hoofdstraf: je bent veroordeeld, maar als je je aan de voorwaarden houdt, krijg je geen straf.
Voegen
Slachtoffer moet zich voegen: zelf om een schadevergoeding vragen bij de dader.
Economisch strafrecht
Het straffen van activiteiten in ondernemingsverband, die bedrijfseconomische voordelen opleverden, vaak ten koste van concurrenten of de maatschappij.
leerstuk van functionele daderschap
Wanneer een leidinggevende gestraft kan worden voor iets strafbaars wat een ondergeschikte heeft gedaan
Criterium van beschikkingsmacht
De leidinggevende had kunnen ingrijpen op het moment dat de strafbare gedraging gepleegd werd
Aanvaardingscriterium
De leidinggevende had aanvaard dat de betreffende handeling door de ondergeschikte verricht werd.
Onderbewindstelling
Alle zaken die gaan over vermogen worden uit handen gegeven aan iemand anders
Recht van enquête
Beleid van een onderneming kan gecorrigeerd worden via de rechter: Ondernemingskamer
(OK)
Waar vinden we de regels van het burgerlijk procesrecht?
In het Wetboek van Burgerlijke Wetsvordering
Unusrechtspraak
Rechter spreekt alleen recht: kantonrechter bijv.
Kanton
Gebied waarbinnen een kantonrechter rechtspreekt
Collegiale rechtspraak
Meerdere rechters beslissen over de uitspraak: vaak bij ingewikkelde zaken of zaken die een grote impact hebben op de maatschappij
Arrest
Uitspraak van een gerechtshof of van de Hoge Raad
Resort
Gebied waarbinnen een gerechtshof rechtsmacht heeft
Attributie
Het schapen van een niet-bestaande bevoegdheid en deze toekennen aan een bestuursorgaan, die daarmee ook de verantwoordelijkheid krijgt.
Delegatie
Het overdragen van een bestaande bevoegdheid van het ene overheidsorgaan naar het andere. Ook hierbij wordt de verantwoordelijkheid overgedragen.
Mandaat
Iemand handelt namens iemand anders. De verantwoordelijkheid ligt ook nog bij de persoon die de bevoegdheid heeft overgedragen.
Recht van initiatief
De regering en de Tweede Kamer mogen een wetsvoorstel doen
Recht van amendement
Recht om wijzigingen aan te brengen bij een wetsvoorstel
CvK
Commissaris van de koning. Gekozen door regering bij Koninklijk besluit. Voorzitter van PS en voorzitter/lid van GS. Wordt benoemd voor een periode van 6 jaar.
Instructienormen verdrag
Richt zich op de overheid en zegt da de inhoud in een bepaalde tijd in de nationale wet moet zijn worden opgenomen.
Self-executing normen verdrag
Richt zich tot burgers en gelden direct. Een burger kan zich op deze normen beroepen.
Verbod van constitutionele toetsing
Rechter mag niet kijken of de wet in formele zin in strijd is met de grondwet. Kamerleden hebben al trouw gezworen aan de Grondwet.
Feitelijke handeling
Handeling zonder dat er een rechtsgevolg gewild is: onderhoud park bijv.
Rechtshandeling
Handeling waarbij een rechtsgevolg gewild is door de partijen
Privaatrechtelijke handeling
De overheid treed op als burger en heeft ook dezelfde rechten als burgers: kopen van een auto of pand.
Publiekrechtelijke handelingen
Handelingen voor het uitvoeren van een publieke taak. Een publieke taak wordt voor het algemene belang uitgevoerd: besluit.
Declaratoire beschikking
Recht vaststellende beschikking. Vaststellen van een verkiezingsuitslag bijv. Er wordt helderheid geschapen.
Constitutieve beschikking
Een rechtscheppende beschikking. Er worden nieuwe rechten of verplichtingen gemaakt.
Discretionaire bevoegdheid
Het betreffende bestuursorgaan mag zelf beschikkingen verstrekken
Plan
Overzicht van toekomstig overheidshandelen. Bestemmingsplan bijv. Beleidsplannen zijn voor een bestuur en normatieve plannen voor burgers.
abbb
Algemene beginselen van behoorlijk bestuur: om te kijken of de besluiten of beschikkingen van een bestuursorgaan wel terecht waren.
Materiële beginselen
Gaan over de inhoud van een beschikking
Formele beginselen
Gaan over de manier waarop een beginsel tot stand is gekomen (zfm)
Besluit
Een schriftelijke beslissing van een bestuursorgaan betreft een publiekrechtelijke rechtshandeling
Belanghebbende
Diegene wiens belang rechtstreeks bij een besluit is betrokken
