Basale principes Flashcards
Week 1 HC.2, HC.3, HC.4, PD.5 & ZO.1
Uit welke hoofdonderdelen bestaat het CZS? (4)
- Hersenen (ook n. opticus + n. olfactorius + retina)
- Hersenstam
- Cerebellum
- Ruggenmerg
Uit welke twee hoofdonderdelen bestaat het PZS?
- Hersenzenuwen
- Perifere zenuwen
Welke structuren bevinden zich in het telencephalon? (3)
- Cerebrum
- Subcorticale kernen (amygdala & basale ganglia)
- Laterale ventrikels
Welke structuren bevinden zich in het diencephalon? (5)
- Thalamus
- Hypothalamus
- Neurohypofyse
- Subthalame kernen
- Derde ventrikel
Welke structuren bevinden zich in het mesencephalon? (2)
- Midbrein
- Aquaduct
Welke structuren bevinden zich in het mesencephalon? (3)
- Pons
- Cerebellum
- Rostraal (=bovenste) vierde ventrikel
Welke structuren bevinden zich in het myelencephalon? (2)
- Medulla oblongata
- Caudaal vierde ventrikel
Welk onderdeel van het ventrikelsysteem bevindt zich in het ruggenmerg?
Centraal kanaal
Vanuit welke embryologische structuur ontwikkelt het centrale zenuwstelsel?
Neurale buis
Vanuit welke embryologische structuur ontwikkelt het perifere zenuwstelsel?
Neurale lijst
Wat is de volgorde van de onderdelen van het CZS, van rostraal naar caudaal?
- Telencephalon
- Diencephalon
- Mesencephalon
- Metencephalon
- Myelencephalon
- Ruggenmerg
Welke structuren vormen samen de hersenstam? (3)
- Middenhersenen
- Pons
- Medulla oblongata
Welke belangrijke structuren bevinden zich (o.a.) in de middenhersenen?
Superieure/inferieure colliculus (in de vierheuvelplaat)
Vul in: de gyri bestaan aan de buitenkant uit [witte/grijze] stof, en aan de binnenkant uit [witte/grijze] stof
- Grijze stof
- Witte stof
Welke structuren bevinden zich in de witte stof?
Axonen
Welke stof maakt dat de witte stof daadwerkelijk wit is?
Myeline
Door welke structuur worden de linker en rechter hemisfeer van het cerebrum verbonden?
Corpus callosum
Welke 3 structuren vormen tezamen de cerebrale nuclei?
- Basale ganglia
- Amygdala
- Hippocampus
Wat is de functie van het gebied van Broca?
Motorisch spraakcentrum
Wat is de functie van het gebied van Wernicke?
Sensorisch spraakcentrum
Wat is de functie van de fusiforme gyrus?
Herkennen van gezichten
In welke kwab ligt de fusiforme gyrus?
Lobus temporalis
Hoe heten de uitlopers waarmee neuronen input ontvangen?
Dendrieten
(soma is technisch gezien ook receptief oppervlak)
Hoe heten de uitlopers van neuronen waarmee ze informatie doorgeven?
Axonen
Op basis van welke 4 eigenschappen kunnen neuronen worden ingedeeld?
- Structuur
-Projectie: lange afstand/lokaal
-Dendritische structuur: pyramidevormig/stervormig
-Aantal uitsteeksels: gespecialiseerd (1/2 uitsteeksels) of
integrerend (meerdere uitsteeksels) - Verbindingen
-Divergent (één op veel) of focussend (één op weinig)
Hoeveel soorten neurotransmitters kan een zenuwcel afgeven?
Elke zenuwcel kan altijd maar één type neurotransmitter afgeven
Wat is de globale functie van gliacellen?
Controle van het interne milieu
Oligodendrocyten bevinden zich [perifeer/centraal]?
Centraal
Astrocyten bevinden zich [perifeer/centraal]?
Centraal
Satellietcellen bevinden zich [perifeer/centraal]?
Perifeer
Microglia bevinden zich [perifeer/centraal]?
Centraal
Ependymcellen bevinden zich [perifeer/centraal]?
Centraal
Schwanncellen bevinden zich [perifeer/centraal]?
Perifeer
Wat is de functie van oligodendrocyten?
Vormen van de myelineschede in het CZS
Wat is de functie van astrocyten?
O.a. in stand houden van de bloed-hersenbarrière
Wat is de functie van microglia?
Fagocytose & littekenvorming in het CZS
Wat is de functie van ependymcellen?
Liquorproductie
Wat is de functie van Schwanncellen?
Vormen van de myelineschede in het PZS
Autonome zenuwen lopen niet in het ruggenmerg. Welke structuur is verantwoordelijk voor de autonome innervatie van het lichaam?
Sympathische grensstreng
De sensibiliteit ligt in het ruggenmerg [dorsaal/ventraal]?
Dorsaal
De motoriek ligt in het ruggenmerg [dorsaal/ventraal]?
Ventraal
De cellichamen van sensorische neuronen liggen [wel/niet] in het ruggenmerg?
Niet -> deze liggen in de dorsale ganglia
De cellichamen van motorische neuronen liggen [wel/niet] in het ruggenmerg?
Wel
Door welke structuren passeert een zenuwvezel om vanuit het ruggenmerg in een perifere zenuw te belanden?
- Radix = wortel
- Spinale zenuw (bundeling van motorische/sensorische zenuwen)
- Ramus = tak (dorsaal/ventraal)
- Plexus (herschikking spinale zenuwen tot perifere zenuwen)
- Perifere zenuw
Grofweg welke kant van het lichaam wordt geïnnerveerd door de dorsale rami?
Achterzijde nek, rug & bekken
Grofweg welke kant van het lichaam wordt geïnnerveerd door de ventrale rami?
Voorzijde nek, buik, extremiteiten
Hoeveel zenuwwortels treden er uit per onderdeel van het ruggenmerg?
Cervicaal = 8 (!)
Thoracaal = 12
Lumbaal = 5
Sacraal = 5
Wat is een zenuwplexus?
Herschikking van spinale zenuwen -> vezels uit meerdere dermatomen gaan samen lopen
Welke uitval treedt er op bij een beschadiging van een plexus?
Uitval van alle dermatomen in het innervatiegebied van de plexus
Welke uitval treedt op bij beschadiging van een perifere zenuw?
Uitval van (delen van) het dermatoom (afhankelijk van of dit dermatoom ook door een andere perifere zenuw wordt geïnnerveerd)
Welke structuur is aangedaan bij uitval van één dermatoom?
Spinale zenuw (vóór herschikking in plexus)
Welke structuur is aangedaan wanneer delen van meerdere dermatomen uitvallen?
Perifere zenuw
Wat is de naam van hersenzenuw I, is deze sensorisch of motorisch en wat is de primaire functie?
N. olfactorius
Sensorisch
Primaire functie: reuk
Wat is de naam van hersenzenuw II, is deze sensorisch of motorisch en wat is de primaire functie?
N. opticus
Sensorisch
Primaire functie: zicht
Wat is de naam van hersenzenuw III, is deze sensorisch of motorisch en wat is de primaire functie?
N. oculomotorius
Motorisch
Primaire functie: innervatie oogspieren + pupil
Wat is de naam van hersenzenuw IV, is deze sensorisch of motorisch en wat is de primaire functie?
N. trochlearis
Motorisch
Primaire functie: innervatie m. obliquus superior (oogspier)
Wat is de naam van hersenzenuw V, is deze sensorisch of motorisch en wat is de primaire functie?
N. trigeminus
Sensorisch + motorisch
Primaire functie: motoriek kauwspieren + sensibiliteit aangezicht & tong
Wat is de naam van hersenzenuw VI, is deze sensorisch of motorisch en wat is de primaire functie?
N. abducens
Motorisch
Primaire functie: innervatie m. rectus lateralis (oogspier)
Wat is de naam van hersenzenuw VII, is deze sensorisch of motorisch en wat is de primaire functie?
N. facialis
Sensorisch + motorisch
Primaire functie: motoriek mimische spieren & speekselkieren + smaaksensatie tong
Wat is de naam van hersenzenuw VIII, is deze sensorisch of motorisch en wat is de primaire functie?
N. vestibulocochlearis
Sensorisch
Primaire functie: gehoor + evenwicht
Wat is de naam van hersenzenuw IX, is deze sensorisch of motorisch en wat is de primaire functie?
N. glossopharyngeus
Sensorisch + motorisch
Primaire functie: motoriek & sensibiliteit pharynx + tong + bloeddruk + speeksel
Wat is de naam van hersenzenuw X, is deze sensorisch of motorisch en wat is de primaire functie?
N. vagus
Sensorisch + motorisch
Primaire functie: innervatie farynx + parasympathische regulatie lichaam
Wat is de naam van hersenzenuw XI, is deze sensorisch of motorisch en wat is de primaire functie?
N. accesorius
Motorisch
Primaire functie: spieren nek (m. sternocleidomastoideus + m. trapezius)
Wat is de naam van hersenzenuw XII, is deze sensorisch of motorisch en wat is de primaire functie?
N. hypoglossus
Motorisch
Primaire functie: innervatie spieren tong
Wat is somatotopie?
Het overeenstemmen van bepaalde hersengebieden met bepaalde gebieden in het lichaam
Welke twee groepen sensorische informatie zijn er?
- Vitale informatie
- Gnostische informatie
Welke informatiestroom is sneller, gnostische of vitale sensibiliteit?
Vitale sensibiliteit
Welke sensorische informatie komt binnen via het gnostische systeem?
Trilling, positie & aanraking
Welke sensorische informatie komt binnen via het vitale systeem?
Pijn & temperatuur
Vitale informatie gaat via de [ipsilaterale/contralaterale] baan omhoog
Contralaterale
Vitale informatie kruist [wel/niet] in het ruggenmerg
Wel
Gnostische informatie gaat via de [ipsilaterale/contralaterale] baan omhoog
Ipsilaterale
Gnostische informatie kruist [wel/niet] in het ruggenmerg
Niet
Waar zitten de synapsen van gnostische sensibiliteit? (3)
- Hersenstam
- Thalamus
- Somato-sensibele schors
Waar zitten de synapsen van vitale sensibiliteit (3)
- Ruggenmerg
- Thalamus
- Somato-sensibele schors
Via welke baan in het ruggenmerg loopt vitale informatie?
Antero-laterale baan (aan contralaterale zijde)
Via welke baan in het ruggenmerg loopt gnostische informatie?
Dorsale baan (aan ipsilaterale zijde)
Waar zijn motorneuronen gelegen?
Ventrale hoorn & hersenstam
Uit welke onderdelen bestaat een motorunit?
Motorneuron + spiervezels
Beschrijf een monosynaptische reflexboog
Spierspoeltje van sensorisch neuron -> synaps in ruggenmerg naar motorneuron -> motorneuron activeert spier
Beschrijf een polysynaptische reflexboog
Spierspoeltje van sensorisch neuron -> synaps in ruggenmerg naar interneuron -> synaps in ruggenmerg naar motorneuron -> inhibitie motorneuron
Zijn interneuronen remmend of activerend?
Remmend
Polysynaptische reflexen zijn [activerend/inhiberend]
Inhiberend
Ruggenmergreflexen blijven [wel/niet] intact bij dwarslaesie/centraal defect
Wel
Waar kruist de pyramidebaan
Medulla
Een fijne beweging heeft [meer/minder] spiervezels per motorneuron
Minder
Wat zijn de extra-pyramidale systemen? (2)
- Cerebellum
- Basale ganglia
Wat is de functie van het cerebellum (binnen de motoriek)?
Coördinatie van beweging
Wat is de functie van de basale ganglia (binnen de motoriek)?
O.b.v. alle inputs bepalen of een beweging ‘handig’ is om te maken
Welke effecten treden er op in kracht, reflexen, tonus en coördinatie bij een perifere laesie (=motorunits)?
Kracht: paralyse/parese
Reflexen: afwezig
Tonus: afwezig
Coördinatie: geen verandering
Welke effecten treden er op in kracht, reflexen, tonus en coördinatie bij een centrale laesie (=pyramidaal)?
Kracht: paralyse/parese
Reflexen: verhoogd
Tonus: verhoogd (spastisch)
Coördinatie: geen verandering
Welke effecten treden er op in kracht, reflexen, tonus en coördinatie bij een laesie van de basale ganglia?
Kracht: geen verandering
Reflexen: geen verandering
Tonus: rigiditeit
Coördinatie: hyper- of hypokinaesie
Welke effecten treden er op in kracht, reflexen, tonus en coördinatie bij laesie van het cerebellum?
Kracht: geen verandering
Reflexen: geen verandering
Tonus: geen verandering
Coördinatie: ataxie
Hoeveel synapsen kent het parasympatisch systeem voordat het een doelwitcel bereikt, en waar bevinden deze synapsen zich?
2 synapsen:
1. Perifeer ganglion, waar het preganglionaire neuron een synaps heeft met het postganglionaire neuron
2. Synaps van postganglionair neuron naar doelwitcel
Wat is een nucleus?
Kern; groep van neuronale cellichamen met bekende functie
Wat is een ganglion?
Cellichaam van een neuron, gelegen buiten het CZS
Wat is een tractus (binnen de neurologie)?
Vezelbundel met eenzelfde soort informatie
Wat is een circuit (binnen de neurologie)?
Verbindingen tussen neuronen/nuclei
Wat is een systeem (binnen de neurologie)?
Combinatie van meerdere circuits
Waar kruisen motorneuronen in de pyramidebaan richting de zijde van het lichaam die zij aansturen?
Medulla oblongata
Welke neurotransmitter wordt gebruikt bij de neuromusculaire overgang?
Acetylcholine
Wat gebeurt er met atrofie, tonus, reflexen en de voetzoolreflex bij een centrale verlamming?
Atrofie: geen
Tonus: verhoogd
Reflexen: verhoogd
Voetzoolreflex: extensie grote teen = Babinski
Wat gebeurt er met atrofie, tonus, reflexen en de voetzoolreflex bij een perifere verlamming?
Atrofie: aanwezig
Tonus: verlaagd
Reflexen: verlaagd
Voetzoolreflex: flexie grote teen = normaal
Hoe kun je atrofie van spieren vaststellen?
Inspectie & evt. palpatie
Wat is de definitie van spiertonus?
Spierspanning in rust
Hoe kun je de spiertonus testen?
Passief bewegen van ledematen patiënt
Bij sommige laesies van het zenuwstelsel treedt een duidelijke sensibele grens op, waarboven patiënten nog wel gevoel hebben, maar waaronder niet meer. Voor een laesie van welk onderdeel van het zenuwstelsel is dit kenmerkend?
Ruggenmerg
Plasklachten plassen bij een laesie van welk deel van het zenuwstelsel?
Ruggenmerg
Een laesie van de linker hemisfeer zal leiden tot uitval van:
Rechter lichaamshelft
Een laesie van het ruggenmerg (dwarslaesie) op niveau Th12 zal leiden tot uitval van:
Bilaterale uitval onder niveau Th12
Is de cauda equina onderdeel van het centraal of perifeer zenuwstelsel?
Perifeer zenuwstelsel
Uitval van welk gebied treedt op bij een caudasyndroom?
Rijbroekgebied
Wat is de correcte benaming voor uitval van motorische en sensibele functie van één perifere zenuw?
Mononeuropathie
Wat is de correcte benaming voor uitval van motorische en sensibele functie van meerdere perifere zenuwen?
Polyneuropathie
Een facialisparese waarbij zowel de ogen als de mond meedoen is [centraal/perifeer]?
Centraal
Een facialisparese waarbij alleen de mond meedoet is [centraal/perifeer]?
Perifeer
Welke schaal wordt gebruikt om spierzwakte uit te drukken?
MRC-schaal
Welke gradaties kent de MRC-schaal?
0-5
Waarvoor staan de gradaties van de MRC-schaal?
0 = geen beweging/contractie
1 = wel contractie, geen beweging
2 = wel beweging, niet tegen zwaartekracht in
3 = wel beweging tegen zwaartekracht, niet tegen weerstand
4 = beweging tegen weerstand, maar verzwakt
5 = normale kracht
Van welke waarde tot welke waarde loopt de schaal die wordt gebruikt om reflexen te graderen?
-4 tot +4
Waarvoor staan de gradaties van de schaal voor reflexen?
-4 = afwezig
-3 = alleen voelbaar
-2 = sterk verlaagd
-1 = verlaagd
0 = normaal
1 = levendig
2 = zeer levendig
3 = subclonisch
4 = clonisch
Hoe heet een niet-aangeboren taalstoornis?
Afasie
Welk gebied is aangedaan wanneer iemand taal wel begrijpt en ook weet wat hij/zij wil zeggen, maar het niet lukt om daadwerkelijk te spreken?
Gebied van Broca
Wat is het verschil tussen dysartrie en afasie?
Dysartrie = verlaagde coördinatie van bij spraak betrokken structuren -> spraak onduidelijk
Afasie = taalstoornis -> begrip of productie van taal gestoord
Bevindt homonieme hemianopsie zich ipsilateraal of contralateraal van de laesie?
Contralateraal
Bevindt een blikverlamming zich ipsilateraal of contralateraal van de laesie?
Contralateraal
Bevindt een parese van de gelaatsspieren zich ipsilateraal of contralateraal van de laesie?
Ipsilateraal
Bevindt ataxie van extremiteiten zich ipsilateraal of contralateraal van de laesie?
Ipsilateraal
Bevindt een stoornis in de vitale sensibiliteit zich ipsilateraal of contralateraal van de laesie?
Contralateraal
Bevindt een stoornis van de gnostische sensibiliteit zich ipsilateraal of contralateraal van de laesie?
Kan beide
Wat is hemianopsie?
Het niet zien van een helft van het gezichtsveld