Bacteriën 🦠 Flashcards
Wat zijn bacteriën?
eencellige organismen met een celwand
Hoe vermenigvuldigen bacteriën zich?
vermenigvuldigen via delingsproces –> exponentieel
Waardoor overleven bacteriën?
Voedingsstoffen + zuurstof
Waar zitten onder normale omstandigheden in het lichaam geen bacteriën?
- Weefsel
- Bloed
- Urine
Waar in het lichaam zijn wel voortdurend bacteriën aanwezig? (4)
- Mond
- Darmen
- In vagina
- Op de huid
Wanneer zijn bacteriën wel ziekteverwekkend ?
Als het in bloed of andere organen komt (na een operatie bijv)
Hoe noem je ziekteverwekkende bacteriën ?
Pathogenen
Op welke 2 manieren zijn bacteriën schadelijk?
- Toxine = giftig afvalstoffen
2. Pyrogenen = koortverwekkende afvalstof
Wat kunnen toxinen veroorzaken?
- Koorts
- Koude rillingen
Wat voor soort afvalstoffen zijn Pyrogenen?
Koorts verwekkende afvalstoffen
Wat zijn de 3 groepen bacteriën?
- Kokken = bolvormig
- Bacillen = Staafvormig
- Spirocheten = Spiraalvormig
Wat is voor de arts van belang bij keuze van het middel ( bioloog gram tactiek)
Of MO kleurstof in celwand opneemt = gram positief
Wat zijn antibacteriële middelen?
Middelen die werkzaam zijn tegen infectieziekte veroorzaakt door bacteriën
Wat voor soort werkingsmechanisme hebben antibacteriële middelen? (2)
- Bacteriostatisch = bacteriegroeiremmend
2. Batericide = bacteriedodend
Wat voor soort stoffen zitten er bijna altijd in antibacteriële middelen ?
Stoffen gemaakt door andere organisme = meestal schimmels > chemisch bewerkt zodat beter werkzame middelen worden geproduceerd
Hoe moet antibiotica toegepast worden bij ernstige infecties?
Parenteraal
Waar kan antibiotca lokaal worden toegepast? (3)
- Op de huid
- Oor
- Oog
Waarom worden aantal antibiotica parenteraal toegediend ? En waar word dat vaak gebruikt ?
Maagsap maakt antibioticum onwerkzaam > word veel gebruikt in ziekenhuis
Noem de 2 soorten werkingsgebieden op
- Smalspectrum = middelen die tegen beperkt aantal soorten bacteriën werkzaan zijn
- Breedspectrum = werkzaam tegen veel soorten bacteriën
Wat is een bijwerking van breedspectrum antibiotica en waarom?
Diarree, breedspectrum antibiotica doodt ook de goede bacteriën > prikkelt de darmflora waardoor diarree ontstaat
Wat voor soorten resistenties zijn er? (2) en hoe kan dat komen?
- natuurlijke resistentie = bacterie is vanaf begin ongevoelig voor antibioticum
- Gewenning resistentie = door laag doseren of kuur niet afmaken
Wanneer is er sprake van resistentie? (2)
- Middel is te laag gedosseerd
2. Wordt niet lang genoeg gebruikt/kuur wordt niet afgemaakt
Wat is belangrijk om resistentie te voorkomen?
Middel voldoende hoog doseren + kuur afmaken
Wat is kruisresistentie?
Als bacterie ongevoelig is voor een bepaald antibiotica > meestal dan ook voor alle andere middelen uit dezelfde antibacteriële groep
Wat zijn de meeste bijwerkingen bij antibiotica? (2)
- Overgevoeligheid
2. Diarree
Ben je van nature gevoelig voor antibioticum? En hoe noem je dat?
Nee, maar je kunt het wel worden = sensibilisatie
Kan ook ontstaan met kleine hoeveelheid antibioticum
- Bij welke toedieningswegen “kan” sensibilisatie optreden?
- En waar het meest
- Oraal en parenterale gebruik
2. Bij lokaal gebruik > uitwendig gebruik die je ook inwendig kan gebruiken word sterk afgeraden
Wat betekent kruisresistentie
Als bacterie ongevoelig is voor bepaalde antibiotica is hij dat vaak ook voor alle andere middelen uit dezelfde chemische groep
Ik het lichaam zijn MO aanwezig die ongevoelig zijn voor breedspectrum werking > wat doen ze?
- Natuurlijke evenwicht verstoren
- Ongevoelige MO (schimmel/gisten) gaan groeien, omdat normale concurentie weg valt
- Schimmelinfectie ontstaat = superinfectie
Wat moet je als apothekersassistente mondeling behandelen bij het afleveren? (3)
- Gebruik
- Wijze van inname
- Gebruik van 1e dag van kuur
Wat zijn de 2 algemene richtlijnen bij gebruikadvies van antibiotica ?
- Kuur afmaken -
2. Goede bloedspiegel
Nadat klachten weg zijn, hoelang moet je nog antibiotica gebruiken? En waarom
3-5 dagen, omdat antibiotica eerst zwakke bacteriën aanpakt en dan sterkste
Anders kunnen bacteriën opnieuw vermenigvuldigen > infectie in ernstiger vorm terug + resistentie voorkomen
Wat is belangrijk bij het doseren van antibioticum bij kinderen
Dat de kinderdosering altijd nagerekend moet worden > vooral of de dosering niet te laag is
Hoe bereik je een goede bloedspiegel?
Door antibiotica bijvoorbeeld om de 8 u in te nemen zodat concentratie in het bloed optimaal blijft
Waarom moeten sommige antibioticum op lege maag innemen? (2)
- Anders wordt het aangetast door maagzuur
2. complexe vorming met voedsel > werkzaamheid minder
Wat zijn de 4 antibioticums
- Penicilline
- Tetracycline
- Macroliden
- Chinolonen
Wat voor werking hebben Penicillines? En wat voor spectrum? En wat verminderen zij?
Bactericide werking
Smal + breedspectrum
verminderen stevigheid celmembraan / lysis/celdood
Hebben Penicillines bijwerkingen? Wat voor bijwerking komen er voor?
Nauwelijks
- Allergische huidreacties komen wel eens voor (of benauwdheid) kan overgevoeligheid zijn
- diarree bij hoge dosering > stopt na kuur
Bij gebruik pil sneller uit lichaam
Noem 3 soorten smalspectrumpenicilline
Feneticilline
Fenoxymethylpenicilline
Flucloxacilline
Wat is de meest voorgeschreven penicilline ?
Amoxicilline
Waarom wordt Clavulaanzuur gecombineerd met Amoxicilline?
Remt afbraak van Amoxicilline
Waar wordt Flucloxacilline (smalspectrumopenicilline) bij toegepast ? En wag voor bacterie is dat en wat veroorzaken ze?
Bij infectie door stafylokokken > veroorzaken huidinfecties en steenpuisten
Wat voor werking hebben Tetracyclines en wat voor spectrum vallen ze onder?
Bacteriostatische werking
Breedspectrum
Wat zijn de bijwerkingen van Tetracyclines? En aan wie mag je ze niet geven?
- Maagdarmstoornis (misselijk&diarree)
- Overgevoeligheid zonlicht
- Blijvende tandverkleuring
niet geven aan kinderen onder 8 jaar of borstvoedende vrouwen
Wat voor antibiotica uit de groel tetracyclines worden veel gebruikt ?
Doxycycline
Wat is nadeel van Doxycycline ?
Tijdens de kuur en 2 weken daarna niet onder felle zon of zonnebank gaan liggen
Noem een paar medicaties uit de groep Tetracyclines (3)
- Tetracyclines
- Doxycycline
- Minocycline
Allemaal breedspectrum
Wat voor werking hebben Macroliden? En wat remmen ze?
Bacteriostatische werking - remmen aanmaak van bacterieel eiwitsynthese
Macroliden werkingspectrum is vergelijkbaar met?
Smalspectrumpenicilline
Waarom hebben Macroliden voordeel boven Penicilline?
kortdurend gebruik 1x per dag en behandelingsduur = 1-3 dagen
Wat is een interactie bij Macroliden
Vitamine K > effect wordt versterkt
Wat zijn bijwerkingen van Macroliden? (5)
- misselijk
- hoofdpijn
- buikpijn
- duizeligheid
- smaakverlies
Wat is een breedspectrumpenicillines
Amoxicilline
Met wat voor middel hebben Tetracyclines interacties ? (4)
Calcium
Magnesium
Aluminium
Ijzer tabletten
Tegen welke bacterie zijn Macroliden ook werkzaam tegen?
Helicobacter pylori Bacterie > veroorzaakt ook maagzweer
Wat is naast kortdurend gebruik en behandelingsduur nog een voordeel van Macroliden boven penicilline
Werken tegen groep bacteriën die resistent zijn geworden voor penicilline en overgevoeligheid voor Penicilline
Wat voor werking hebben Chinolen? En wat remmen ze
Bactericide werking - remt DNA replicatie
Wat zijn breedspectrum Chinolen? (2)
Ciprofloxacine
Norfloxacine
Bij welke bacteriën zijn Chinolen vooral effectief bij?
Gramnegatieve bacterie
Waar hebben Chinolen net als Tetracyclines interacties mee?
Antacida
Kalktablet
Melkproducten
Kan opname verminderen
2 u voor of 4 u na bovenstaande innemen
Wat zijn de meest voorgeschreven Macroliden? (4)
- erytromycine
- azitromycine
- claritromycine
- roxitromycine
Zijn macroliden duurder dan Penicillines?
Ja
Waar zijn Chinolen werkzaam tegen?
- wondinfecties
- gecompliceerde urineweginfectie
Tegen welke aandoening worden Macroliden voor voorgeschreven ?
- luchtwegaandoening
- geslachtsziekte
Wat is het belangrijk om doxycycline in te nemen met veel water of bij het eten?
Dat je Rechtop Zittend of staand innemen anders irritatie aan slokdarm