Anatomia Flashcards
Trójkąt podżuchwowy -ograniczenia i zawartość
Ograniczenia:
- przyśrodkowo-brzusiec przedni m.dwubrzuścowego
- od tyłu -brzusiec tylny m. dwubrzuścowego
- bocznie i od góry -trzon żuchwy
- dno -m. żuchwowo-gnykowy i m. gnykowo-językowy
Zawartość:
- ślinianka podżuchwowa
- odcinek szyjny t.twarzowej z odgałęzieniami:
- t.podbródkowa
- t.podniebienna wstępującs
- gałęzie gruczołowe ->do ślinianki podżuchwowej
- gałęzie migdałkowe ->do migdałka podn. - Żyła twarzowa
- Naczynia chłonne i ww chłonne podżuchwowe p,ś i t
- Zwój podżuchwowy
- N.językowy
- N. podjęzykowy
- N. żuchwowo-gnykowy
- Tętnica i żyła językowa
- Gałąź szyi od n.twarzowego wychodząca ze splotu przyuszniczego
Przestrzeń przygardłowa
Parzysta przestrzeń leżąca po obu stronach gardła
Ograniczenia:
- od przodu -m. skrzydłowy przyśrodkowy
- od tyłu -powięź przedkręgowa
- przyśrodkowo -boczna ściana gardła
- bocznie-torebka ślinianki przyusznej
- ku dołowi -przechodzi w trójkąt t. szyjnej
- ku górze -sięga do podstawy czaszki: do okolicy podskroniowej i dołu zażuchwowego
Zawartość:
- mięśnie i więzadła odchodzące od wyr.rylcowatego kości skroniowej (tzw. pęczek Riolana):
- m.rylcowo-gnykowy
- m.rylcowo-gardłowy
- m. rylcowo-językowy
- więzadło rylcowo -gnykowe
- więzadło rylcowo-żuchwowe - T. szyjna wewn.
- T. gardłowa wstępująca
- Ż. szyjna wewn.
- Ww chłonne szyjne głębokie
- Nn czaszkowe:
- n.językowo-gardłowy
- n. błędny
- n. dodatkowy
- n. podjęzykowy - N. krtaniowy górny
- Pień współczulny -odc.szyjny wraz ze zwojem szyjnym górnym
Tętnica szyjna zewnętrzna -odgałęzienia
GAŁĘZIE PRZEDNIE
- T. tarczowa górna
- T. językowa
- T. twarzowa
GAŁĘZIE PRZYŚRODKOWE
4. T. gardłowa wstępująca
GAŁĘZIE TYLNE
- T. potyliczna
- T. uszna tylna
GAŁĘZIE KOŃCOWE
- T. skroniowa powierzchowna
- T. szczękowa
Tętnica twarzowa
Odchodzi z przedniego odcinka t. szyjnej zewn., tuż powyżej t.językowej.
W jej przebiegu wyróżniamy odc. szyjny i twarzowy.
Odcinek szyjny przykryty brzuścem tylnym m. dwubrzuścowego i m. rylcowo-gnykowym, na górnej powierzchni gruczołu podżuchwowego, obejmuje podstawę żuchwy i ukazuje się na twarzy, na przednim brzegu mięśnia żwacza, esowato na twarzy, dochodzi do przyśrodkowego kąta oka, gdzie łączy się z tętnicą grzbietową nosa (jako t.kątowa)
Gałęzie cz. szyjnej:
- tętnica podniebienna wstępująca-gałązki do trąbki słuchowej i migdałka podniebiennego;
- gałąź migdałkowa-do migdałka podniebiennego;
- tętnica podbródkowa-gałąź powierzchowna i głęboka;
- gałęzie gruczołowe-ślinianka podżuchwowa i węzły chłonne i skóra
Gałęzie cz. twarzowej:
- t. wargowa dolna -odchodzi w okolicy kąta ust
- t. wargowa górna -obie tworzą krąg tętniczy szpary ust
- t. kątowa -gał. końcowa, biegnie w przedłużeniu pnia t. twarzowej; biegnie ku górze, wzdłuż bocznego brzegu nosa, w kier. kąta przyśrodkowego oka, gdzie zespala się z t. grzbietową nosa
Tętnica szczękowa
główny pień tętniczy doprowadzający krew do twarzoczaszki. Jest to jedna z gałęzi końcowych t. szyjnej zewnętrznej. Odchodzi od niej w dole zażuchwowym, na poziomie szyjki żuchwy.
W jej przebiegu wyróżniamy 3 odcinki:
a) cz. żuchwową -przebiegaj. w dole zażuchwowym
b) cz. skrzydłową -w dole podskroniowym
c) cz. skrzydłowo-podniebienną -w dole skrzydłowo-podniebiennym
a) część żuchwowa -oddaje 4 gałęzie:
1. t. uszna głęboka
2. t. bębenkowa przednia
3. t. oponowa środkowa
4. t. zębodołowa dolna
b) cz. skrzydłowa -4 gałęzie:
1. t. żwaczowa
2. t. skroniowa
3. gałęzie skrzydłowe
4. t. policzkowa
c) cz. skrzydłowo-podniebienna -5 gałęzi
1. t. zębodołowa górna tylna
2. t. podoczodołowa
3. t. podniebienna zstępująca
4. t. kanału skrzydłowego
5. t. klinowo-podniebienna
T. szczękowa -część żuchwowa
- t. uszna głęboka -unaczynia przewód słuchowy zewn., błonę bębenkową i ssż
- t. bębenkowa przednia -biegnie przez szczelinę skalisto-bębenkową, wnikając do jamy bębenkowej
- t. oponowa środkowa -przez otwór kolcowy wchodzi do dołu środkowego czaszki, gdzie dzieli się na 2 gałęzie końcowe:
- przednią (gałąź czołową) -przechodzi do dołu przedniego czaszki, unaczynia oponę twardą przedniego dołu czaszki i cz. przedniej dołu środkowego
- tylną (gałąź ciemieniową) -przechodzi do dołu tylnego czaszki, unaczynia oponę twardą dołu tylnego i części tylnej dołu środkowego - t. zębodołowa dolna -wchodzi do kanału żuchwy przez otwór żuchwy, oddając przy tym otworze gałąź żuchwowo-gnykową. Jako jedna z końcowych gałęzi oddaje t. bródkową. Opuszcza kanał przez otwór bródkowy i rozgałęzia się w jego okolicy. Na całym przebiegu w kanale kostnym oddaje gałęzie zębowe i dziąsłowe.
T. szczękowa- cz. skrzydłowa
- t. żwaczowa
- t. skroniowa
- gałęzie skrzydłowe
- t. policzkowa
Gałęzie te zaopatrują mm żucia, policzek wraz z mm mimicznymi związanymi ze szparą ust
T. szczękowa -cz. skrzydłowo -podniebienna
- t. zębodołowa górna tylna -unaczynia górne zęby trzonowe i przedtrzonowe wraz z ich dziąsłami
- t. podoczodołowa -wchodzi do oczodołu przez szczelinę oczodołową dolną i biegnie w bruździe, a następnie w kanale podoczodołowym. Oddaje tu gałęzie oczodołowe dla dolnych mm gałki ocznej i gr. łzowego oraz tętnice zębodołowe górne przednie, unaczyniające siekacze, kieł wraz z ich dziąsłami. T. podoczodołowa wychodzi następnie przez otwór podoczodołowy i unaczynia tk. miękkie w jego otoczeniu: policzek, powiekę dolną, nos zewn., wargę górną
- t. podniebienna zstępująca -biegnie w kanale skrzydłowo-podniebiennym. Dzieli się w nim na swoje gałęzie końcowe biegnące w kanałach podniebiennych: t. podniebienne mniejsze i t. podniebienna większa, zaopatrujące podniebienie miękkie i twarde
- t. kanału skrzydłowego -zespala się z gałęzią kanału skrzydłowego od t. szyjnej wewn., a także z t. gardłową wstępującą i t. rylcowo-sutkową. Unaczynia trąbkę słuchową, jamę bębenkową i górną cz. gardła
- t. klinowo-podniebienna -wchodzi do j.nosowej przez otwór klonowo-podniebienny i dzieli się na gałęzie nosowe tylne boczne i gał. nosowe tylne przegrody, unaczyniające tylno-dolną część j.nosowej
Budowa ślinianki podjęzykowej, wszystkie możliwości ujścia przewodu Bartholiniego
jest najmniejszym i parzystym gruczołem wchodzącym w skład dużych gruczołów ślinowych. Jej waga waha się od 3 do 5 gramów. Ma wydłużony kształt w wymiarze przednio-tylnym. Jej długa oś leży równolegle do trzonu żuchwy. Ślinianka podjęzykowa jest gruczołem mieszanym wydzielającym głównie ślinę śluzową i kleistą a w mniejszym stopniu rzadką ślinę surowiczą.
Ślinianka podjęzykowa leży w dnie jamy ustnej na mięśniu żuchwowo-gnykowym, bezpośrednio pod błoną śluzową. Wytwarza tam swój fałd (łac. plica glandulae sublingualis) Nie posiada łącznotkankowej torebki a otoczona jest tylko luźną tkanką łączną. Od przodu przylega do trzonu żuchwy wytwarzając na niej niewielkie zagłębienie dołek podjęzykowy (łac. fovea sublingualis). Część przednia gruczołu to ślinianka podjęzykowa większa (łac. glandula sublingualis major). Stanowi ona zasadniczą część gruczołu. Ponadto w skład ślinianki wchodzą małe, odrębne gruczoły ślinowe w liczbie od 5 do 20: ślinianki podjęzykowe mniejsze (łac. glandulae sublinguales minores). Leżą one ku tyłowi i bocznie od zasadniczej części gruczołu. Mają one swoje przewody wyprowadzające. Wydzielają gęstą śluzową ślinę. Wewnętrzna powierzchnia ślinianki przylega od mięśnia bródkowo-językowego i mięśnia podłużnego dolnego języka. Między tymi mięśniami a gruczołem przebiega przewód Whartona i nerw językowy. Biegun tylny gruczołu styka się i często łączy z wyrostkiem górnym ślinianki podżuchwowej. Biegun przedni ślinianki dochodzi do kolca bródkowego żuchwy, gdzie łączy się z biegunem górnym przeciwległej ślinianki.
Przewody ślinianki podjęzykowej
Ślinianki podjęzykowe mniejsze jak wspomniano posiadają własne przewody wyprowadzające zwane przewodami wyprowadzającymi mniejszymi Riviniego (łac. ductus sublinguales minores Rivini). Ślinianka podjęzykowa większa posiada swój własny przewód przewód podjęzykowy większy Bartholina (łac. ductus sublingualis major Bartholini), który często w połączeniu z przewodem Whartona uchodzi w dnie jamy ustnej na mięsku podjęzykowym.
Oczodół
-kształt czworościennej piramidy otwartej ku przodowi, wierzchołkiem skier. do kanału wzrokowego
-wyróżniamy ściany: górną, dolną, boczną, przyśrodkową
ściana górna:
1. cz. oczodołowa k. czołowej
2. skrzydło mniejsze k. klinowej
ściana dolna:
- pow. oczodołowa trzonu szczęki
- część pow. oczodołowej k. jarzmowej
- wyr. oczodołowy k. podniebiennej
ściana boczna:
- pow. oczodołowa k. jarzmowej
- pow. oczodołowa skrzydła większego k. klinowej
ściana przyśrodkowa:
- tylny odc. wyr. czołowego szczęki
- k. łzowa
- blaszka oczodołowa błędnika sitowego k. sitowej
- pow. boczna trzonu k. klinowej
Szczelina oczodołowa górna
Komunikacja oczodołu z dołem środkowym czaszki: żyła oczna górna, gałąź górna żyły ocznej dolnej, gałąź oczodołowa tętnicy oponowej środkowej, nerw oczny, nerw okoruchowy, nerw bloczkowy, nerw odwodzący, włókna współczulne ze splotu jamistego.
Wyrostki kości jarzmowej
- skroniowy-wraz z wyr. jarzmowym k.skroniowej tworzy łuk jarzmowy
- czołowy -oddziela oczodół od dołu skroniowego
Ślinianka przyuszna
- największa, ale produkuje tylko 25% dobowej obj. śliny
- leży do przodu i poniżej dolnej połowy ucha
- rozciąga się aż do dolnego brzegu trzonu żuchwy (wchodzi do trójkąta podżuchwowego), a ku górze do łuku jarzmowego
- ku tyłowi pokrywa przednią pow. m. mso, a do przodu leży na m. żwaczu
- u 21% obecna jest ślinianka przyuszna dodatkowa, zlok. powyżej przewodu Stensena
- ok. 75% gruczołu pokrywa m. żwacz (płat powierzchowny), pozostała część spoczywa w dole zażuchwowym (płat głęboki), n. twarzowy rozdziela te płaty. Płat głęboki sąsiaduje bezpośrednio z przestrzenią przygardłową
- ślinianka przyuszna w całości pokryta jest powięzią łącznotkankową, która tworzy jej torebkę. Od torebki do wnętrza gruczołu wnikają liczne beleczki łącznotkankowe, dzieląc go na zraziki. Powięź ta przedłuża się ku przodowi, pokrywając mięsień żwacz (powięź przyuszniczo-żwaczowa).
W miąższu ślinianki przyusznej biegną ważne struktury anatomiczne. Do najważniejszych z nich należą:
nerw twarzowy- biegnie najbardziej powierzchownie. Dzieli on gruczoł na część powierzchowną i głęboką. Wewnątrz ślinianki nerw twarzowy rozkrzewia się na liczne gałęzie, tworząc splot wewnątrzprzyuszniczy
żyła zażuchwowa- biegnie prawie pionowo z góry na dół przyśrodkowo od nerwu twarzowego. Uchodzi do żyły twarzowej.
tętnica szyjna zewnętrzna biegnie najgłębiej wewnątrz gruczołu. Wewnątrz przyusznicy oddaje ona następujące gałęzie:
tętnica uszna tylna
tętnica poprzeczna twarzy
A następnie, także wewnątrz przyusznicy, dzieli się na gałęzie końcowe:
tętnica skroniowa powierzchowna
tętnica szczękowa
węzły chłonne przyusznicze (powierzchowne i głębokie). Zbierają one chłonkę z jamy nosowej, częściowo z oczodołu i bocznej powierzchni oka, powiek, przewodu słuchowego zewnętrznego oraz z bocznej powierzchni małżowiny usznej. Węzły te drenują chłonkę do węzłów chłonnych szyjnych, zarówno powierzchownych jak i głębokich.
Przewód Stensena:
- wychodzi z przedniego brzegu gruczołu m/w w połowie długości linii łączącej łuk jarzmowy z kątem ust
- biegnie niemal poziomo i po przekroczeniu brzegu przedniego m.żwacza przebija m.policzkowy
- uchodzi na bł. śluzowej policzka na wysokości 2.trzonowca
