Almenn hjúkrun 2 Flashcards

1
Q

Hverjir eru aðal stungustaðir fyrir lyfjagjöf í vöðva?

A

Ventrogluteral: utanverð rasskinn

M. vastus letalis: utanvert læri

M. rectus femoris: framanverður lærvöðvi

M. deltoid: öxl

Dorsgluteal: ofanverð rasskinn

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Ventrogluteal svæðið: utanverð rasskinn. Kostir og gallar?

A

Kostir:
Það eru engar stórar taugar eða æðar nálægt stungustað.
Þykkur vöðvi sem samanstendur af gluteus medius og gluteus minimus (medius liggur ofan á minimus)
Stungustaðurinn er afmarkaður með beinum
Inniheldur almennt minni fitu heldur en gluteus maximus.

Gallar:
Óöryggi við að finna réttu staðsetninguna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Dorsogluteal svæði: ofanverð rasskinn. Kostir og gallar?

A

Kostir:
Hægt að nota ef aðrir staðir eru ekki í boði

Gallar:
Stórar æðar og taugar eru nálægt stungustað
Hægt frásog lyfsins
Oft þykkt fitulag ofan á vöðvanum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Hvað má gefa marga ml í ventragluteral svæðið: utanverða rasskinn?

A

Mest 3 ml

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Hvað má gefa marga ml í M. vastus letalis: utanvert læri?

A

Mest 5 ml, valinn hjá börnum yngri en 1 árs

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Hvað má gefa marga ml í M. rectus femoris: framanverður lærvöðvi?

A

Má gefa 5 ml, gott þegar fólk sprautar sig sjálft

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Hvað má gefa marga ml í M. deltoid: öxl?

A

Mest 1 ml.

Stungustaður nálægt radial tauginni og radial slagæðinni. Mikið notað við bólusetningar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Hvað má gefa marga ml í dorsogluteal: ofanverða rasskinn?

A

Mest 4 ml

Stórar æðar og taugar nálægt stungustað, hægt frásog, oft þykkt fitulag ofan á vöðvanum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Hvernig eru vöðvanálar á litinn?

A

Bláar 23g
Svartar 22g
Grænar 21g

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Þegar maður gefur lyf í vöðva þarf alltaf að passa áður en maður sprautar lyfinu inn…

A

Að draga aðeins til baka og ath hvort það komi blóð

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Í hvaða gráðu er sprautað í vöðva?

A

90 gráður í vöðva

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Í hvaða gráðum er sprautað undir húð?

A

45 eða 90 gráðum undir húð

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Í hvaða gráðum er sprautað í húð?

A

15 gráður í húð og BARA 0,1 ml

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Lyf í lyfjaskáp eru flokkuð eftir ATC flokkun, hvað þýða flokkar A, B, C og D?

A

A: Alimentary= meltingarfæra og efnaskiptalyf
B: Blood= blóðlyf
C: Cardiovascular= hjarta og æðalyf
D: Dermatologicals= lyf fyrir húð

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Eftirritunarskyld lyf

A

Ávana og fíknilyf eru eftirritunarskyld, ef þau geta haft í för með sér sérstaka hættu á misnotkun
Það eru ekki mörg svoleiðis lyf til en það eru t.d. mjög sterk verkjalyf eins og morfín, contalgin, petidín, ketogan auk örvandi lyfja eins og amfetamín og rítalín.
Geymd í læstri hirslu og lyfjaskáp
Það þarf að skrá lyfið og telja öll sem eru eftir í hvert skipti sem maður gefur svoleiðis lyf, semsagt telja hvað er mikið eftir í pakkningunni þegar búið er að taka lyfið. Talið er úr pakkningum amk 1x á sólahring

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Hvaða frásog er best?

A

Fituleysanleg afþví vatnsleysanleg skiljast hraðast út.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Lifrin skilar efnum annaðhvort út í……. eða……

A

Blóð eða gallblöðru

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Ofnotkun vs misnotkun

A

Ofnotkun: oft lausasölulyf t.d. hægðalosandi, verkjalyf, kveflyf og fl.
Misnotkun: ávísuð lyf notuð í of miklum mæli eða af annari manneskju. Lögleg eða ólögleg lyf og fíkniefni, oft fráhvörf ef lyfjataka hættir.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Hvenær eru aseptísk vinnubrögð notuð?

A

Aseptísk snertilaus vinnubrögð ANTT eru notuð t.d. þegar lyf eru gefin í æð og við uppsetningu æðaleggja

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Hvað þýðir asepsis?

A

Asepsis þýðir hjarvera sjúkdómsvaldandi örvera

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Hvað fá margir spítalasýkingar?

A

1 af hverju 10/20

Hægt er að fyrirbyggja amk helming þeirra

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Hverjar eru algengustu spítalasýkingarnar og í hvaða röð?

A
  1. Þvagfærasýking
  2. Skurðsára
  3. Blóðsýkingar
  4. Lungnabólga
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Hvenær skal nota dauðhreinsaða hanska?

A

Við næringarblöndun og krabbameinslyfjablöndun

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

5 ábendingar um handhreinsun frá WHO

A
Fyrir snertingu við sjúklinga
Fyrir verk sem krefst hreinna eða aseptískra vinnubragða
Eftir mögulega líkamsvessamengun
Eftir snertingu við sjúklinga
Eftir snertingu við umhverfið
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Frumgræðsla..

A

sár saumað eða límt saman, lágmarks vefjatap, lágmarksörmyndun

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Síðgræðsla..

A

sár látið gróa upp frá botni, umtalsverð örmyndun og tekur lengri tíma

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Seinkuð frumgræðsla..

A

sár látið vera opið í ákveðinn tíma og síðan lokað með saumum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Bólgufasi..

A

3-6 dagar í bráðasárum, lengi lengi í langvinnum sárum

Það sem er að gerast í þessum fasa er svörun æðakerfisins, storknun, bólgusvörun, niðurbrot/hreinsun

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Frumfjölgunarfasi..

A

3-21 dagur lengur í stórum langvinnum sárum.

Viðgerð á sér stað og það sem er að gerast er nýmyndun bandvefs, ör, og samdráttur í sári

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Þroskafasi..

A

Varir allt að 2 ár.

Það sem er að gerast er þekjun og styrking örvefjar. Örið verður rautt og hvíttnar með tímanum.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

TIME aðferðin

A

Tissue management: fjarlægja dauðan vef
Inflamammation and infection control: bólgusvörun og sýking
Moisturbalance: tempra raka í sárabeðum
Edge: verja og viðhalda heillri húð

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Skurðsár..

A

Flest skurðsár eru saumuð eða heftuð þá er frumgræðsla sársins.
Eðlilegt er að það blæði í umbúðir skurðsárs en ef það blæðir í gegnum þær eða undan þeim er það óeðlilega mikið.
Mesta hættan er fyrstu 5 dagana eftir aðgerð að sárið gliðni
Ef umbúðir skurðsársins eru hreinar og þurrar og engin merki um vandamál eru umbáðir látnar kyrrar í allt að 7 daga
Sárasogsumbúðir má nota og oft notuð á opin skurðsár

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Dren eru tvennskonar..

A

Penrosdren: leiðir vessa í umbúðir

Lokað dren: getur verið með eða án sogs leiðir vessa í poka eða krukku

34
Q

Hvenær notuð við hrein vinnubrögð?

A
Flest langvinn sár
Fótasár
Óhrein sár t.d. ákverkasár
Skurðsár eftir fyrstu 48 klst
Þrýstingssár
35
Q

Hvenær notum við steril vinnubrögð?

A

Skurðsár fyrstu 48 klst
Skurðsár með dreni
Skurðsár sem hugsanlega eru opin niður í dýpri vefjalög
Flest sár sem eru opin að sinum, liðum og beinum
Sár hjá einstaklingum sem eru með skertar varnir

36
Q

Bakteríur í sárum..

A

Fyrstu 4 vikurnar oft staphylokokkar og streptokokkar

Eftir 4 vikur staphylokokkar, streptokokkar, colibakteríur, pseudomonas, anaerobar.

37
Q

Við hvernig aðstæður gróa sár best?

A

Við rakar aðstæður!

Sárið á að vera rakt en ekki löðrandi í sáravessa. Húðing í kring á að vera þurr.

38
Q

Eitt af einkennum hjá sjúklingum með langvinna lungnateppu og eitt af einkennum bráðraröndunarbilunar?

A

Mæði!

39
Q

Mat á mæði er skali…

A

frá 0 upp í 10.
0=engin
1= mjög lítil
10= óbærileg

40
Q

Mikilvægur þáttur í mati á starfsemi hjarta og öndunar

A

Súrefnismettun

41
Q

Súrefnismettun hjá heilbrigðum

A

er 94-100% hjá heilbrigðum

42
Q

Súrefnismettun hjá COPD sjúklingum

A

88-92%

43
Q

Einkenni súrefnisskorts..

A

blámi, hraður hjartsláttur, lækkuð mettun, hröð og grunn öndun, andþyngsli, óróleiki, svimi, slappleiki, nasavængjablakt, notkun hjálparvöðva.

44
Q

Þeir sem fá súrefni

A

einungis sjúklingar með súrefnisskort en líka fárveikum

45
Q

Ef sjúklingur er með meira en 4L af súrefni eða er búinn að vera með súrefni í mjög langan tíma..

A

þá er raki gefinn

46
Q

Súrefnisgleraugu..

A

Algengasta leið til að gefa sjúklingum súrefni og er lágflæðisgjafi
Sjúklingur nýtir ekki súrefni hærra en 6L (45%) með súrefnisgleraugum
Krókarnir eiga að snúa niður í nefið ekki upp

47
Q

High flow súrefnisgleraugu..

A

Gefa súrefnisstyrk 39-98%, það er súrefnisgjöf frá 6-15 L á mín
Þessi súrefnisgjafaleið getur dregið úr þörf fyrir að nota súrefnismaska
Líta út eins og súrefnisgleraugun nema með grænni slöngu sem tengist við gleraugun

48
Q

Rakamaski/rakatjald..

A

Hægt er að gefa 4-8 L(30-50%) súrefni

Nýtist vel hjá þeim sjúklingum sem anda meira með munninum

49
Q

Súrefnismaski - einfaldur

A

Gefur allt að 40-60% súrefnisstyrk, 5-8 L á mín.
Lágmarksflæði er 5 L á mín
Ætlaður sjúklingum sem ekki geta notað súrefnisgleraugu eða þurfa nákvæmari súrefnisstyrk. Gæta þess að súrefnismaskinn sitji þétt á andliti sjúklings

50
Q

Sarpmaski, nonrebreather maski..

A

Er notaður fyrir háflæðissúrefnisgjöf þar sem hann gefur allt að 10-15 L á mín 80-100% súrefni
Gæta þarf að sarpur/poki sem tengist súrefnismaska sé vel útfylltur, oftast notað í bráðaaðstæðum

51
Q

Loftúði, friðarpípa..

A

Tekur ca 10 min, stilla vél á 6-8.
Aukaverkanir af berkjuvíkkandi lyfjum er hraður hjartsláttur, skjálfti, munnþurrkur.
Muna að skola munn ef innöndunarlyfið inniheldur stera

52
Q

Viðmiðanir fyrir hemóglóbín
KVK
KK
Börn

A

KVK: 118-152 g/l
KK: 134-171 g/l
Börn: 105-133 g/l

53
Q

Hækkun á hvítum blóðkornum táknar..

A

Sýkingu

lækkun á þeim getur verið merki um beinmergsbilun, alvarlegrar sýkingar eða sjálfsofnæmi

54
Q

Lágt gildi rauðra blóðkorna táknar..

A

Blóðleysi

hátt getur þýtt ofþornun eða hjartasjúkdómur

55
Q

Hækkun hemóglóbín getur þýtt..

A

Ofþornun, lungnasjúkdóm eða hjartabilun

lækkun getur þýtt blóðleysi, krabbamein, nýrnabilun.

56
Q

Rauð blóðkorn, hematókrít segir til um..

A

Seigju blóðs

38% blóðrúmmáls kvk
45% blóðrúmmáls kk

Hátt: vökvaskortur
Lágt: blóðleysi

57
Q

Hjartaensím..

A

er ensím sem losna frá skemmdum hjartavöðva, hækkun segir til um stærð skemmdar.
Þarf að skoða með öðrum rannsóknum eins og ECG
BNP segir til um hjartabilun
TNT hækkar fyrst
CK-MB losnar frá hjarta og beinagrindavöðva

58
Q

Nýrnapróf..

Krea og Urea, hækkun og lækkun

A

Krea og Urea hækka: skerðing er á starfsemi nýrna

Krea og Urea lækka: fólk með vannæringu

59
Q

Lifrarpróf

A

Bílirúbín er niðurbrotsefni rauðra blóðkorna
Gula er klínískt einkenni hækkunar bílirúbíns
Hækkun bílirúbíns er merki um lifrarsjúkdóma
ALAT og ASAT hækkun endurspeglar skemmdir í lifur
ALP alkalískur fosfatasi, hækkun bendir til lifrarsjúkdóma eða gallstíflu
Gamma GT: kemur að mestu frá lifur

60
Q

Hækkun á Amýlasa eða lípasa bendir til..

A

bráðrar brisbólgu

61
Q

Storkuþættir eru..

A
Fibrogen
Prothrombin factor
Tissue factor
Kalsíum
Factor
62
Q

Því hærra sem HDL kólesteról er…

A

því minni hætta á hjarta og æðasjúkdómum

63
Q

Því hærra sem LDL er..

A

því meiri líkur eru á hjartaáfalli og heilablóðfalli

64
Q

Þríglýseríða hefur öðruvísi eðli en kólesteról, hátt magn í blóði er talið auka líkur á..

A

hjarta og æðasjúkdómum

65
Q

Lyfjamælingar eru notaðar þegar..

A

ath hvort séu hæfilegir lækningaskammtar og til að greina lyfeitranir

66
Q

Saursýni

A

Hægðir í bekken, ekki blandað þvagi - losa þvag fyrst
Sýni send a 3 mismunandi staði eftir hvað á að skoða:
Vökvarannsóknir td hvort blóð sé í hægðum
Sýklarannsókn td ef verið er að meta hvort Clostridium difficile sé í hægðum
Veirurannsóknir td ef verið er að meta hvort Nóró sé í hægðum

67
Q

Þvagsýni

A

Sýni send á 5 mismunandi staði eftir hvað á að skoða, algengast er:

  • Almenn þvagskoðun og smásjáskoðun: til að fá fram lífefnafræðilegar uppl. Og skoða hvort blóð, bakteríur eða nnað óeðlilegt sé í þvagi.
  • Ræktun, næmni og talning (RNT): til að athuga hvort sýking sé til staðar í þvagi og hvaða tegund baktería og hvaða sýklalyf hún er næm fyrir.
  • Þvagsöfnun: stundum framkvæmd en þá er þvagi frá sjúkl safnað í 1 sólarhring til að fá uppl. Um útskilnað ákveðinna efna í þvagi.
68
Q

Hrákasýni

A

Sýni frá lungum, berkjum og barka. – Ekki munnvatn.
Sjúklingur losar hráka með hósta.
Best á morgnanna.
Sent á RNT, ræktun, næmni, talning.

69
Q

Hálsstrok og nefstrok

A

Bakteríu og veiruleit.

Rennir sýnapinna í góm, yfir hárskirtla og svæðum í koki sem eru rauð.

70
Q

Berkjuspeglun

A

Stærri loftvegir skoðaðir að innan, mögulega sýnataka.

Undirbúningur felst í að fasta frá miðnætti kvöldinu áður, taka morgunlyf og innöndunarlyf.

71
Q

Magaspeglun

A

Skoðun á slímhúð eftir hluta maga.
Staðdeyfing í kok og róandi lyf.
Undirbúningur felst í föstu í ákveðinn tíma.

72
Q

Ristilspeglun

A

Skoðun á slímhúð ristils, mögulega sýnataka

Undirbúningur - úthreinsun

73
Q

Fasta fyrir skurðaðgerðir

A

Ekki má borða síðustu 6 klst fyrir komu á spítalann

Óhætt að drekka tæra drykki þar til 2 klst eru í komu á spítalann

74
Q

Hjúkrunargreining..

A

einkenni sjúklings eru rök fyrir því vali á þeirri hjúkrunargreiningu sem er sett framm

75
Q

Hjúkrunarmeðferð..

A

áætlun um meðferð sjúklings sem byggir á hjúkrunargreiningu

76
Q

Hjúkrunarferlið..

A

felst í því að safna upplýsingum, greina þær, greina vandamál, setja fram meðferðir, veita meðferðir og meta árangur

77
Q

Upplýsingasöfnun er safnað..

A

á kerfisbundin hátt og er byggð á heilsufarslíkingum

78
Q

Hvað er mikilvægt við skráningu?

A

Tryggja áreiðanleika, réttmæti og nákvæmni við skráningu

79
Q

Til að styðja við klínískar ákvarðanir er mikilvægt að nýta sér..

A
Gagnreynda þekkingu
Klínískar leiðbeiningar
Staðlaðar hjúkrunaráætlanir
Verklagsreglur-vinnuleiðbeiningar
Gæðaskjöl
80
Q

Hvað á að skipta oft um nál á æðalegg?

A

á 72 klst fresti

81
Q

Hvað skal hafa meðferðis við uppsetningu á vöðva?

A

Hanska, spritt, vökvann, elektrólýtaþykkni, sprautur, uppdráttarnálar og merkimiða