AANDOENINGEN ADEMHALINGSSTELSEL Flashcards
Primair pathogene kiemen die bacteriële bronchopneumonie kunnen veroorzaken bij het rund zijn:
- mannheimia haemolytica en verwante kiemen
- mycoplasma bovis
- histophilus somni
- salmonella
Secundair pathogene kiemen die bacteriële bronchopneumonie kunnen veroorzaken bij het rund zijn:
- pasteurella multocida
* trueperella pyogenes
Bronchopneumonie door infectie met mannheimia of pasteurella komt vooral voor bij:
jonge dieren
vaak witvleeskalveren
vooral wnnr men jonge dieren samen brengt
Eigenschappen mannheimia haemolytica:
= pasteurella haemolytica biotype A
* gramnegatief
* polysacharidenkapsel
* onderverdeling in serotypes obv kapselantigenen
=> alle serotypes komen voor bij schapen
=> beperkt aantal serotypes bij runderen
* weinig resistent in omgeving
* makkelijk te kweken op bloedagar
* obligaat symbiotisch
* facultatief pathogeen
* gevoelig aan penicilline
Eigenschappen pasteurella:
- gramnegatief
- polysacharidenkapsel
- onderverdeling in serotypes obv kapselantigenen (er zijn hoog virulente en matig virulente serotypes)
- 4 subspecies
- weinig resistent in omgeving
- makkelijk te kweken op bloedagar
- obligaat symbiotisch
- facultatief pathogeen => kan voorkomen thv tonsillen en bovenste AH wegen bij gezonde kalveren
- gevoelig aan penicilline
Pasteurella wordt obv kapselantigenen onderverdeeld in serotypes => er zijn hoog virulente serotypes & matig virulente. Wat weet je over de hoog virulente serotypes?
- obligaat pathogeen
- veroorzaken hemorragische septicemie
- vooral belangrijk in de tropen, niet in BE
Pasteurella wordt obv kapselantigenen onderverdeeld in serotypes => er zijn hoog virulente serotypes & matig virulente. Wat weet je over de matig virulente serotypes?
- facultatief pathogeen
- ku als secundaire kiem AH stoornissen veroorzaken
- komen voor in BE
AB resistentie: mannheimia bij schapen
Geen resistentie
Tetracyclines gebruiken
AB resistentie: mannheimia bij runderen
Soms resistentie bij vleeskalveren
Af en toe resistentie tegen tetracyclines
Als je een neusswab neemt bij schapen. Vind je dan sowieso mannheimia?
Ja, meestal wel
Als je een neusswab neemt bij runderen. Vind je dan sowieso mannheimia?
Nee
Gezonde kalveren ku wel mannheimia dragen thv tonsillen, maar dan vind je dat niet op nasale swab
Bespreek de pathogenese van een endogene infectie met mannheimia bij runderen.
Gezond kalf draagt mannheimia thv tonsillen => blootstelling aan predisponerende factoren: verminderde afweer vd GH of hoge infectiedruk => nasofarynx en long w gevoelig voor kolonisatie => eerst krijg je toename van mannheimia in bovenste LW => snelle vermeerdering => vorming infectieuze druppels => inhalatie infectieuze druppels
=> dan krijg je mannheimia in diepere LW => uitgebreide kiemvermeerdering (snelle vermeerdering in long) => fibreuze, necrotiserende bronchopneumonie
in zeldzame gevallen kan kiem uitzaaien naar andere organen of weefsels
Kalveren die mannheimia haemolytica uitscheiden zijn infectiebron voor andere dieren. Hoe kunnen die andere dieren exogeen geinfecteerd geraken?
- neus-neus contact tss kalveren
- aerosols over korte afstand
- infectieuze vloeistofdruppels
Welke 3 virulentiefactoren zijn besproken bij mannheimia infectie?
- Leukotoxine (= exotoxine met hoog moleculair gewicht)
- LPS (lipopolysachariden) kapsel
- transferrinebindende eiwitten
Leukotoxine kan geproduceerd worden door mannheimia en is een virulentiefactor. Tot wat gaat het aanleiding geven als het voorkomt in lage dosis?
stimulatie van het oxidatief metabolisme van neutrofielen en macrofagen => O2 radicalen => letsels
Leukotoxine kan geproduceerd worden door mannheimia en is een virulentiefactor. Tot wat gaat het aanleiding geven als het voorkomt in hoge dosis?
Maakt neutrofielen en macrofagen kapot => afweer/immuniteit benadeeld
Waarom zijn transferrinebindende eiwitten een virulentiefactor van mannheimia?
Manneheimia heeft ijzer nodig als essentiele metaboliet, maar ih lichaam van de GH zit weinig vrij ijzer, zit allemaal gevonden aan eiwitten zoals transferrine => mannheimia gaat ijzer onttrekken aan transferrine
Bespreek de immuniteitsopbouw bij mannheimia/pasteurella infectie bij het rund.
vooral HUMORALE IMMUNITEIT is belangrijk => dieren die klinische infectie hebben doorgemaakt he antistoffen opgebouwd tov versch bacteriele antigenen
=> As tov leukotoxine
=> As tov oppervlakte antigenen
Welk vaccin gebruikt men tegen mannheimia?
Bacterin (= geinactiveerde kiem)
Kiem wordt gegroeid in ijzerarm milieu => deactivering => antistofproductie tegen transferrinebindende eiwitten => kiem kan geen ijzer meer bekomen => geen vermeerdering meer mogelijk
Welke klinische tekenen zie je bij mannheimia/pasteurella infectie bij het rund?
Algemeen ziek zijn => koorts & anorexie
AH problemen => dyspnee, hoest, snot, reutels bij ausculteren, etter in neus
Welk staal ga je nemen van een gestorven rund om pasteurella infectie te diagnosticeren?
Longstaal
binnen de 24u naar labo, gekoeld bij 4°C
Welk staal ga je nemen van een levend rund om pasteurella infectie te diagnosticeren?
Neusswab
Bronchiaal spoelsel
Neusswab moeilijker te interpreteren want pasteurella komt ook voor bij gezonde kalveren => enkel als pasteurella overvloedig aanwezig is kan dat indicatie zijn voor diagnose
Welk staal ga je nemen van een gestorven rund om mannheimia infectie te diagnosticeren?
Longstaal
In geval van septicemie staal van organen
Belangrijk dat je snel staal neemt want mannheimia is niet zo weerstandig in omgeving => staal snel koelen bij 4°C en binnen de 24u aan labo bezorgen
Welk staal ga je nemen van een levend rund om mannheimia infectie te diagnosticeren?
Neusswab (van diep id neus)
Bronchiaal spoelsel
Bronchiaal spoelsel makkelijker interpreteerbaar
Stalen meteen koelen bij 4°C en binnen 24u aan labo bezorgen voor onderzoek
Voor de diagnose van pasteurella/mannheimia infectie ga je staalname doen. Is het voldoende als je van 1 dier een staal neemt?
Neen, sowieso stalen nemen bij meerdere kalveren want het gaat over een groepsgebonden probleem
Hoe ga je bacteriele bronchopneumonie veroorzaakt door pasteurella/mannheimia infectie behandelen?
- AB geven gedurende 4-7d
(Antibiogram laten aanleggen want resistentie kan, zeker bij vleeskalveren want vaak verworven resistentie) - NSAIDs (ontstekingsremmers)
Sowieso heel de groep behandelen want het gaat over een groepsgebonden probleem
Vroegtijdig behandelen = noodzaak
Hoe kan je bacteriele bronchopneumonie veroorzaakt door pasteurella/mannheimia vermijden?
- structurele preventie => aankopen limiteren
- hypoventilatie vermijden, optimaal stalklimaat voorzien
- geen te hoge hokbezetting
- vaccinatie tegen mannheimia (bacterin)
Mycoplasma bovis veroorzaakt… bij …
AH stoornissen, kan ook uier en gewrichten infecteren, kan ook intra-uterien infecteren
bij jonge dieren
Trueperella pyogenes kan als secundair pathogene kiem bacteriele broncho pneumonie veroorzaken. Welke letsels zie je id long en wat is het gevolg daar van ivm AB?
veroorzaakt abcessen & necrose id long
moeilijk te behandelen met penicilline alhoewel trueperella wel gevoelig is aan penicilline => penicilline kan niet goed doordringen id etter
Bij welke leeftijd komt necrobacillose van de muil, keel, neus en larynx bij het rund het vaakst voor?
kalveren jonger dan 1md
minder bij oudere kalveren, maar als het zo is zijn het dikbilkalveren
Eigenschappen fusobacterium necrophorum:
- gramNEGATIEF
- obligaat anaeroob
- facultatief pathogeen => Komt voor in SVS van herkauwers en varken
- produceert toxines => necrose
- gevoelig aan penicilline
Eigenschappen trueperella pyogenes:
- grampositief
- facultatief anaeroob
- facultatief pathogeen => Komt voor op versch mucosae bij herkauwers en varken
Bespreek de synergistische relatie van fusobacterium necrophorum en trueperella pyogenes.
Trueperella is facultatief anaeroob => gaat O2 opgebruiken zodat er anaeroob milieu ontstaat voor obligaat anaerobe fusobacterium
Bespreek de pathogenese van necrobacillose van de muil, keel, neus en larynx bij het rund.
Fusobacterium/Trueperella bacteriën w opgenomen per os of via inhalatie => kan problemen geven als er defecten zijn thv muilmucosae of larynx (bvb kleine letsels thv larynx door bronchopneumonie omdat dieren dan meer gaan hoesten en slikken waardoor microtrauma’s ku ontstaan)
=> thv defecten gaan fusobacterium/trueperella vermeerderen => toxineproductie => lokaal necrose
=> toxines ku geresorbeerd w => algemeen ziek zijn => koorts
Kiem kan uitzaaien naar long, CZS of gewrichten
Welke ziektetekens zie je bij necrobacillose van de muil, keel, neus en larynx bij kalveren jonger dan 1md?
Vaak aantasting thv wangslijmvlies Soms aantasting thv long Ev tekenen van algemeen ziek zijn Minder vaak aantasting van larynx of neusgaten Minder sprake van uitzaaiingen
Welke ziektetekens zie je bij necrobacillose van de muil, keel, neus en larynx bij oudere dikbilkalveren?
Aantasting vd larynx want die is vernauwd
Ev uitzaaiingen, maar niet zo vaak
Hoe ga je necrobacillose van de wang-muil behandelen?
Algemeen behandelen met AB => penicilline of sulfonamiden
Lokaal behandelen => necrose verwijderen en ev ontsmetten met povidone jood
(AB lokaal aanbrengen w snel weggespoeld via speeksel dus niet zo efficient)
Hoe ga je necrobacillose van de larynx behandelen?
In acuut stadium ga je 14d AB geven + NSAIDs gedurende 1-2dg => als dieren na 2dg niet beter zijn is het probleem chronisch => operatief behandelen
Welk ziektebeeld zie je bij mannheimia haemolytica infectie bij schapen?
Pneumonie!
Ziektebeeld vaak beperkt door longklachten
Kan eventueel mastitis of septicemie veroorzaken bij lammetjes => hoe jonger het schaap, hoe meer associatie met septicemie (bij heel jonge lammetjes kan het hyperacuut verlopen met heel snelle sterfte)
Hoe ga je een mannheimia haemolytica infectie bij schapen behandelen?
Systemisch behandelen met AB (langdurig) => tetracyclines zeer werkzaam tegen meeste mannheimia’s
Geen vaccins beschikbaar!
Mycoplasmen ku chronische AH klachten veroorzaken bij schapen => chronische pleuropneumoniën. Welke ziektetekenen zie je?
AH problemen => dyspnee, neusvloei (mucopurulent), hoesten => verergerd na opjagen van dieren
Mycoplasma tast vooral middelste longkwabben aan
Mycoplasmen ku chronische AH klachten veroorzaken bij schapen => chronische pleuropneumoniën. Is dit een groepsprobleem?
JA, geassocieerd met groot aantal schapen in kleine ruimte
Mycoplasmen ku chronische AH klachten veroorzaken bij schapen => chronische pleuropneumoniën. Hoe ga je dit diagnosticeren?
Bronchiaal spoelsel nemen => opsturen voor bacterio
Chronische problemen met keratoconjunctivitis in kuddes schapen kunnen te wijten zijn aan welke 2 bacteriën?
- chlamydia
* mycoplasma
Welke bacterien zijn vooral van belang bij aandoeningen van de bovenste luchtwegen (etterige neusvloei, rhinitis) bij paarden?
streptococcsus equi subspecies zooepidemicus
streptococcsus equi subspecies equi
Wat is het verschil tussen … en …?
streptococcsus equi subspecies zooepidemicus
streptococcsus equi subspecies equi
Subspecies zooepidemicus =
- facultatief pathogeen => komt voor bij veel gezonde EQ
- infectie bijna altijd secundair
- sporadische infecties
Subspecies equi =
- obligaat pathigeen => droes
- zeer besmettelijk
Hoe ga je aandoeningen van de bovenste luchtwegen (etterige neusvloei, rhinitis) bij paarden diagnosticeren?
eerst swab nemen van etter => In bewaarmedium, gekoeld en snel opsturen naar labo
Cytologie aangevuld met bacteriologisch onderzoek van de etterige neusvloei + antibiogram
Hoe ga je aandoeningen van de bovenste luchtwegen (etterige neusvloei, rhinitis) bij paarden behandelen?
RUST
De meeste bacteriële problemen vd diepe luchtwegen bij paarden zijn secundair. Secundair aan wat?
- virale infecties
- chronische luchtwegproblemen => RAO: Recurrent Airway Obstruction
- droes
- verslikkingspneumonie
- mycoplasmen
- bordetella bronchiseptica
Welke bacteriën zijn van belang bij problemen met de diepe luchtwegen bij EQ?
Streptococcen
Paard met bacteriële problemen thv de diepe luchtwegen => Wanneer ga je AB gebruiken?
bij duidelijke bacteriele bronchopneumonie
In elk geval waarbij bacteriën pneumonie he gecompliceerd
Paard met bacteriële problemen thv de diepe luchtwegen => Wanneer ga je geen AB gebruiken?
chronische luchtwegproblemen
Paard met bacteriële problemen thv de diepe luchtwegen => Hoe ga je behandelen?
- primaire aandoeningen vinden en elimineren
- rust gedurende 3wk
- stof beperken => bvb door voeder te bevochtigen
Bronchopneumonie bij oudere veulens wordt veroorzaakt door rhodococcus equi. Wat weet je hierover?
- grampositief
- enkel bij veulens tot 6md
- celwand zeer resistent aan antibacterieel effect van ontstekingscellen (vetwand rond bacterie) => macrofagen ku rhodococcus equi moeilijk opeten
- groeit makkelijk in cultuur
- facultatief symbiotisch
- facultatief intracellulair
- niet alle rhodococcus stammen veroorzaken ziekte => enkel die met bepaald virulentieplasmide
- kan problemen veroorzaken bij mensen, maar is zeldzaam
Rhodococcus equi kan problemen veroorzaken bij mensen met gestoorde immuniteit. Welke problemen?
=> chronische, granulomateuze processen
Als je rhodococcus equi isoleert uit bronchiaal spoelsel van volwassen paard, heeft dat dan betekenis voor de diagnose van bronchopneumonie door rhodococcus?
Ja
maar is zeldzaam
Wanneer geeft rhodococcus equi problemen?
Bij HOGE INFECTIEDRUK
rhodococcus equi is vaak aanwezig bij EQ en hoeft niet per se problemen te geven, maar bij hoge infectiedruk en dus veel bacteriën ku die bacteriën ingeademd w door veulens (<6md) => geeft problemen
Rhodococcus equi is facultatief symbiotisch => overleeft en vermeerderd goed in omgeving, maar kan ook in SVS van paarden voorkomen en vermeerderen (vermeerderen in SVS enkel bij veulens, bij volwassen EQ kan de bacterie aanwezig zijn in SVS, maar gaat niet vermeerderen). Bespreek rhodococcus in de omgeving; wat is de ideale omgeving voor vermeerdering?
Weide die niet goed onderhouden w => mest iet opgeruimd => ideale omgeving voor vermeerdering van rhodococcus => vooral problemen in zomer wnnr weides opdrogen = veel stof => paarden lopen rond op weide => stofwolkjes met op stofdeeltjes rhodococcus => veulens ademen continu rhodococcus in => ziekte