6.1 Ecologische beginselen

Question 1

Wat is ecologie?

Answer 1

De studie van levende organismen, de onderlinge relaties en hun milieu

Question 2

Uit welke bouwstenen bestaat het landschap?

Answer 2

Klimaat
Topografie
Hydrologie
Moedermateriaal
Wortelzone
bodemleven
Vegetatie
Herbivoren
Predatoren
(processen tussen biotisch en a-biotisch)

Question 3

Wat is landschapsecologie?

Answer 3

Bestudeert de samenhang tussen abiotische, biotische en menselijke factoren onderling.

Question 4

Noem een aantal landschaps ecologische processen.

Answer 4

grondwaterstroming, successie, vraat, bemesting, drainage, warmetstroming, wind, migratie van planten, dieren, mensen, stromingen van materie en energie, herbivorie, carnivorie, eutrofiering door landbouw en verkeer.

Question 5

Welke levels zijn er binnen het bioom?

Answer 5

Question 6

Klimaatregio’s?

Answer 6

Question 7

Wat is biogeografie?

Answer 7

Biogeografie: bestudeert de ruimtelijk vespreiding van alle levensvormen

Question 8

Wat is een ecosysteem?

Answer 8

Verschillende soorten levende organismen die in wisselwerking met elkaar en hun abiotische omgeving samenleven.

Question 9

Welke ecologische levels zijn er?

Answer 9

• Individu
• Populatie (zelfde soort)
• Leefgemeenschap (meerdere soorten)
• ecosysteem (leefgemeenschap en biotoop)
• bioom (geografisch gebied)
• biosfeer (het deel van de wereld met de levende organismen)

Question 10

Waaruit bestaat de biosfeer?

Answer 10

Atmosfeer, Lithosfeer, Hydrosfeer

Question 11

Wat is een Biotoop?

Answer 11

De ruimtelijke landschappelijke herkenbare leefomgeving van een levensgemeenschap. het is vaak een uniform landschapstype (zonder specifieke soort)

Question 12

Wat is een ecotoop?

Answer 12

De landschappelijk gezien kleinste homogene eenheid wat betreft de planten, met een duidelijk homogene structuur. Elke ecotoop heeft unieke kenmerken qua geomorfologie, bodem en water

Question 13

Wat is een habitat?

Answer 13

De leefomgeving van een specifieke diersoort waar wordt voldaan aan de eisen die deze soort aan haar omgeving stelt.

Question 14

Wat is een ecologische niche?

Answer 14

De unieke rol of serie rollen van elke soort die er samen voor zorgen dat het ecosysteem en de daarin aanwezige leefgemeenschap functioneert in een relatief stabiele situatie.

Question 15

Wat is een Fysiotoop?

Answer 15

Een deel van het landschap dat homogeen is qua abiotische kenmerken. (ecotoop en fysiotoop vallen vaak samen)

Question 16

Wat is Flora?

Answer 16

De aanwezige soorten planten in een gebied.

Question 17

Wat is vegetatie?

Answer 17

De uiterlijke verschijningsvorm en aanwezige biomassa van gezamenlijk voorkomende planten (spontaan gevestigd)

De ruimtelijke massa van plantenindividuen, in samenhang met de plaats waar zij groeien en de rangschikking die zij uit zichzelf hebben aangenomen.

Planten individuen van een of verschillende soorten die samen zich spontaan vestigen in een ‘zelfgekozen’ rangschikking op en in samenhang met een bepaalde plaats(Westhoff1965)

Question 18

Plantengemeenschap

Answer 18

Een vegetatie die bestaat uit gezamenlijk voorkomende soorten met een relatief stabiele soortensamenstelling, structuur en plaats. (wetenschappelijk: fytocoenon).

Question 19

Fauna

Answer 19

Totaal van aanwezige diersoorten in een gebied

Question 20

Wat is een populatie?

Answer 20

Groepen van individuen van dezelfde soort die zich theoretisch met elkaar kunnen voortplanten. Verspreidingsgebied populatie heeft Areaal

Question 21

Waarvan is de populatieomvang afhankelijk?

Answer 21

geboorte, sterfte, immigratie en emigratie

Question 22

Wat is dispersie?

Answer 22

Proces waarbij individuen binnen een populatie zich ongericht gaan bewegen naar een potentieel nieuw leefgebied.

Question 23

Wat is een standplaats?

Answer 23

De standplaats bepaalt waar plantensoorten of gemeenschappen groeien en bepaalt daarmee het voorkomen van diersoorten en ecosystemen.

Question 24

Welke 4 niveaus van standplaatsfactoren zijn er?

Answer 24

• Operationeel (relatie tussen plant en bodem)
• Conditioneel (eisen van een soort in een ecotoop aan abiotische factoren en tussen elkaar)
• Positioneel (ruimtelijke relatie, geologie en geomorphologie)
• Sequentioneel (relatie met verleden en toekomst omdat standplaatsen veranderen voor natuurlijke processen en menselijk handelen)

Question 25

Ecologische amplitudo

Answer 25

Bandbreedte van milieuomstandigheden waarbinnen een soort kan voorkomen (tolerantiegrens of uiterste waarden).
een brede amplitudo = euryoek
smal=stenoek (kritische soort, zeldzamer)

Question 26

Wat is een trofisch niveau?

Answer 26

Een trofisch niveau is de hiërarchische positie van een organisme in een voedselweb of in een voedselketen.

Question 27

Welke trofische niveaus zijn er?

Answer 27

• Producenten (maken organische stoffen uit anorganische stoffen mbv zonneenergie)
• Consumenten 1e orde (herbivoren, eten deze planten)
• Consumenten 2e orde (carnivoren)
• Reducenten (zetten gestorven consumenten om in organische stof=saprofyten)

Question 28

Wat is successie?

Answer 28

Het proces als vegetatie zich ontwikkelt van pioniersvegetatie tot climaxvegetatie.
Je hebt progressieve (naar climax, vaak bos) of regressieve successie (bij storm naar pioniersfase)

Question 29

Wat is het Successieproces?

Answer 29

een reeks opeenvolgende plantsoorten en verschillende plantengemeenschappen op een bepaalde plaats gedurende het verstrijken van de tijd.

Question 30

Welke fases zijn er in de successie?

Answer 30

1. Pionierssoorten exponentiele groei (veel dynamiek, vooral 1 jarigen)
2. Daarna logistische groeicurve, rustiger verloop.
3. Stabiele eindsituatie (weinig dynamiek, veel soorten, vooral houtige en overblijvende soorten)

Toenemende stabiliteit gaat samen met toenemende diversiteit en complexiteit. De netto biomassa neemt toe. Successie kan tot 200 jaar duren

Question 31

Wat is ruimtelijke successie?

Answer 31

Bijv op een kwelder: hoe verder van de kust, hoe minder dynamiek, hoe verder de successie kan doorontwikkelen.

Question 32

Welke invloed hebben herbivoren op de vegetatie?

Answer 32

• Vraat
• betreding
• uitscheiding
• zaadverspreiding

Question 33

Verschil tussen graseters en snoeiers?

Answer 33

Graseters hebben grote maag om slecht verteerbare gras te kunnen verteren, zijn vaak groot en hebben groot voedselaanbod, leven in open landschap.
Snoeiers zijn kleiner, hebben kleinere maag en minder maar hoogwaardiger voedselaanbod, leven in dicht landschap.

Question 34

Welke effecten heeft betreding op vegetatie?

Answer 34

• Verdichting bodem
• beschikbaarheid van water
• kiemkansen
  Pedatoren hebben invloed op betreding.

Question 35

Welke effecten hebben uitscheiding van fauna?

Answer 35

• chemische veranderingen
  territoriaal gedrag (biijv bronstkuilen = bioturbatie)

Question 36

Wat is het verschil qua regulatie bij grotere en kleinere prooisoorten van carnivoren?

Answer 36

Grotere prooisoorten zijn meer afhankelijk van voedsel kwaliteit, kleinere soorten van predatiedruk.
Zij passen gedrag aan en zijn veel tijd bezig met vluchten, kunnen ook minder nakoelingen produceren.

Question 37

Wat gebeurt er in de bovenste bodemlaag?

Answer 37

Plantenresten en predatieresten (organische stoffen) worden afgebroken naar anorganisch materiaal door schimmels en bacteriën, mega (wild zwijn, vermenging bodem), macro (regenwormen) en mesofauna (mijten en springstaarten). De snelheid van de afbraak is afhankelijk van de zuurtegraad, vochtgehalte en moedermateriaal.

Question 38

Welke interactievormen tussen organismen zijn er?

Answer 38

Symbiose: 2 organismen leven langdurig samen.
1. Mutualisme
2. commensalisme
3. parasitisme

concurrentie

Question 39

Wat is mutualisme?

Answer 39

Wanneer 2 soorten van elkaar profiteren in een min of meer noodzakelijke afhankelijkheid. (bijv korstmossen = samenleving van schimmel en blauwwier).

Question 40

Commensalisme

Answer 40

de ene soort profiteert van de andere soort, zonder voor of nadeel voor de andere soort (kleine vogels gebruiken nest keizerarend)

Question 41

Parasitisme

Answer 41

voordeel voor parasiet, nadeel voor andere.

Question 42

Wat is de Lotka-Volterra predator-prooivergelijking?

Answer 42

In de tijd bezien volgt de populatieontwikkeling van de carnivoor die van de prooidiersoort.

Question 43

Wat is homeostasis

Answer 43

ecologisch evenwicht: een toenemende interne regulatie en stabiliteit binnen een ecosysteem.
Het maakt dat ecosystemen weerstand en veerkracht hebben tegen externe factoren (dynamiek). Het kan zichtzelf voeden, waardevolle stoffen vasthouden, afvalstoffen verwijderen en ongewenste stoffen tegenhouden, een soort zelfreinigend vermogen.

Question 44

Wat zijn K- en r-strategen?

Answer 44

K-strategen zijn soorten met een langzame reproductie, ze overstijgen de draagkracht niet. Bij voedseltekort sterft het overschot aan nakomelingen. populatie blijft gelijk. (leven lang, weinig nakomelingen, relatief groot, bijv. eik, olifant). Gunstig bij meer concurrentie.

r-strategen soorten met een snellere productie overstijgen de draagkracht (overshoot), de populatie daalt door voedseltekort. (korte levensduur, veel nakomelingen, weinig nazorg, klein formaat, bijv 1-jarige planten, muizen, insecten). Gunstig bij weinig concurrentie en veel dynamiek.

Question 45

Definitie landschap

Answer 45

het dele van het aardoppervlak waarin abiotische elementen en processen en de aanwezige planten en dieren met elkaar in verband staan en ruimtelijk en functioneel een geïntegreerd geheel volgen. (= ecosysteem + ruimte en dimensie??)