53.1 Flashcards
Samstæðir litningar
eru eins hvað varðar - lengd, staðsetningu þráðhafts og bera gen fyrir sömu einkenni í sömu röð
Samsæt gen
•Gen sem skrá fyrir sama einkenni á samstæðum litningum kallast genasamsætur (allele) eða samsæt gen • Samsæt gen hafa þannig áhrif á sama eða sömu eiginleika eða hæfileika lífverunnar • Samsæt gen eru alltaf í sama sæti /stað (locus) á samstæðum litningum
Lögmál Mendels um aðskilnað:
• Sérhver (2n) einstaklingur hefur tvo þætti
(gen) f
yrir hvert einkenni
• Þættirnir (genin) aðskiljast við myndun kynfrumna (n)
• Kynfrumur hafa aðeins annan þáttinn (gen)
úr hverju þáttapari (samstæðum litningi) (eru n)
• Frjóvgun leiðir til þess að okfruman (2n)
og nýr einstaklingur (2n) hefur tvo þætti
(gen) fyrir hvert einkenni
Arfgerð
Arfgerð er genagerð
einstaklings
– Safn allra gena
Svipgerð
Svipgerð eru þeir eiginleikar sem eru sýnilegir – Mótast af erfðum og umhverfi
Arfblendinn
Arfblendinn einstaklingur hefur mismunandi samsæt gen – A/a
Arfhreinn
Arfhreinn einstaklingur hefur bæði samsætu genin eins – A/A eða a/a
Litblinda
• 8% hvítra manna hafa rauð-græna litblindu
• Flestir sjá: ljósgrænt – sólbrúnka
ólívugrænt – brúnt
rautt – rauðbrúnt
• Sumir greina ekki milli rauðs og græns litar
og sjá aðeins gulan, bláan, svartan, hvítan
og gráan lit.
Brotgjarnt X-litningsheilkenni
• Algengasta orsök erfðafræðilegrar
greindarskerðingar
• Þessi erfðagalli er algengari meðal karla
en kvenna (yfirleitt mildari einkenni hjá
konum)
• Orsök ákveðinnar gerðar af einhverfu
• Ákv. útlitseinkenni fylgja þessu heilkenni,
langleitt andlit, áberandi kjálkar, stór eyru
Gregor Mendel
1822-1884)
Austurískur bóndasonur, munkur og
stærðfræðingur er talinn vera frumkvöðull
erfðarannsókna
• Mendel setti fram kenningar um erfðir sem
byggðu á rannsóknum hans á
baunaplöntum
