5.1 Το γενετικό υλικό οργανώνεται σε χρωμοσώματα Flashcards
Τι είναι τα χρωμοσώματα?
Στα ευκαρυωτικά κύτταρα το γενετικό υλικό εντοπίζεται κυρίως στον πυρήνα και σχηματίζει δομές οι οποίες ονομάζονται χρωμοσώματα. Κάθε χρωμόσωμα δομείται κυρίως από DNA, το οποίο συσπειρώνεται με τη βοήθεια πρωτεϊνών. Ο αριθμός των χρωμοσωμάτων είναι χαρακτηριστικός για κάθε είδος οργανισμού. Στον άνθρωπο κάθε σωματικό κύτταρο έχει 46 χρωμοσώματα, τα οποία είναι ανά δύο όμοια.
Τι είναι τα ομόλογα?
Κάθε ζευγάρι χρωμοσωμάτων που έχουν ίδιο σχήμα και μέγεθος ονομάζονται ομόλογα. Τα ομόλογα χρωμοσώματα περιέχουν (σε αντίστοιχες θέσεις) γενετικές πληροφορίες που αφορούν τις ίδιες ιδιότητες.
Τι είναι τα καρυότυπα?
Για να μελετήσουμε τα ομόλογα, κατασκευάζουμε τον καρυότυπο. Αφού τα φωτογραφίσουμε, τα τοποθετούμε σε ζεύγη. Στη συνέχεια, τα ταξινομούμε από τα μεγαλύτερα σε μέγεθος προς τα μικρότερα. Ο καρυότυπος είναι η απεικόνιση των χρωμοσωμάτων ενός κυττάρου ταξινομημένων σε ζεύγη, κατά ελαττούμενο μέγεθος.
Ποιοι οργανισμοί χαρακτηρίζονται ως διπλοειδείς?
Οι οργανισμοί των οποίων τα κύτταρα περιέχουν ομόλογα χρωμοσώματα χαρακτηρίζονται ως διπλοειδείς (2n) και είναι συνήθως ανώτεροι οργανισμοί. Σε κάθε ζεύγος ομόλογων χρωμοσωμάτων το ένα είναι μητρικής και το άλλο πατρικής προέλευσης. Κάθε άνθρωπος έχει 23 χρωμοσώματα από την μητέρα του και 23 από τον πατέρα του.
Ποιοι οργανισμοί χαρακτηρίζονται ως απλοειδείς?
Σε άλλους οργανισμούς, όπως είναι οι προκαρυωτικοί και οι περισσότεροι μονοκύτταροι ευκαρυωτικοί, τα χρωμοσώματα δεν είναι ανά δύο όμοια και δεν μπορούμε να τα τοποθετήσουμε σε ζεύγη. Οι οργανισμοί αυτοί χαρακτηρίζονται ως απλοειδείς (1n).
Τι είναι τα φυλετικά χρωμοσώματα?
Στον άνθρωπο αλλά και σε ορισμένους άλλους οργανισμούς το φύλο καθορίζεται από ένα ζεύγος χρωμοσωμάτων, τα οποία ονομάζονται φυλετικά.
Τι είναι τα αυτοσωμικά χρωμοσώματα?
Τα υπόλοιπα χρωμοσώματα που δεν σχετίζονται με το φύλο και ονομάζονται αυτοσωματικά (ή αυτοσώματα).
Ποια είναι τα χρωμοσώματα ενός άνδρα και μίας γυναίκας?
Στα κύτταρα ενός άνδρα υπάρχουν 22 ζεύγη αυτοσωμάτων και τα φυλετικά χρωμοσώματα Χ και Υ. Στα κύτταρα μιας γυναίκας, εκτός από τα 22 ζεύγη αυτοσωμάτων, υπάρχει και το φυλετικό χρωμόσωμα Χ δύο φορές. Η παρουσία του χρωμοσώματος Υ είναι αυτή που χαρακτηρίζει το αρσενικό άτομο (ΧΥ), ενώ η απουσία του καθορίζει το θηλυκό (ΧΧ).
