5.Өсімдіктер. Өсімдік жасушасы Flashcards
Цитология
жасушаны зерттейтін ғылым
Жасушаның ашылуы
жасушаның ашылуы оптикалық құралдармен тығыз байланысты
Ең алғашқы микроскопты кімдер құрастырды дәне қай жылы?
Әкелі-балалы Янсендер 1590 ж. ең алғашқы құрастырды
Жасушаға “жасуша” деп ат берген кім
1665ж. Роберт Гук микроскоппен кішкентай ұяшықтарды байқап жасуша деп ат берді
Алғашқы рет микроорганизмдерді көрген кім және қай жылы?
Левенгук 1674 ж. алғашқы рет микроорганизмдеоді көрді
Жасуша теориясының негізін қалаушылар
1838-39 ж. Шванн мен Шлейден “жасуша теориясының” негізін қалады
Жасуша теориясының негізгі ережелері
1.Жасуша- барлық тірі организмдердің құрылымдық және қызыметтік бірлігі
2.Барлық жасушаларда мембрана,цитоплазма,ядро болады
3.Жаңа жасушалар тек қана бөліну арқылы түзіледі
Жарық микроскобы қана есе ұлғайтып көрсетеді
100-2000 есе үлкейтіп көрсетеді
Жарық микроскобының негізгі бөлімдері
1.Окуляр - 2 линзасы бар
2.Объектив - бірнеше линзасы бар
3.Көру түтігі(тубус)
Жарық микроскобының басқа бөлімдері
Заттық үстелше
Айна
Тұтқа
Табан
Бұранда
Микропрепарат жасауға қажетті құралдар
1.Заттық әйнек
2.Су
3.Тамызғы(пипетка)
4.Сапты ине
5.Жабын әйнек
Ұлғайтқыш әйнек түрлері
Қол әйнек(лупа)- 3-5 есе үлкейтеді
Тұтқалы әйнек- 10-25есе ұлғайтады
өсімдік жасушасының жасуша қабықшасы
1.Тығыз
2.Қалың
3.Қатты
4.Басқа қосылыстарда ерімейді
5.Плазмалық мембрананың сыртын қаптап тұрады
6.Жасұнық немесе целлюлозадан тұрады
Өсімдік жасушасының жасуша қабықшасының қызметі
1.Жасушаға пішін береді
2.Қорғайды
3.Кеуіп кетуден сақтайды
Өсімдік жасушасының жасуша қабықшасының саңылауы
1)қабықшаның жұқарған жері
2)Су,газ,зат алмасу жүреді
3)Көрші жасуша цитоплазмасымен байланысады
Жасуша қабықшалары
1)Өсімдікте-целлюлоза
2)Саңырауқұлақта-хитин
3)Бактерияда-муреин
4)Жануарларда-жасуша қабықшасы болмайды
Цитоплазма құрлысы
Мөлдір
Созылмалы
Жасуша ішін толтырып тұратын сұйықтық
Барлық органоидтар цитоплазмада орналасқан
Жасушаның барлық тіршілік әрекетін және зат алмасуға қатысады
Үздіксіз баяу қозғалыста болады
Ядро құрылысы
Сыртында екі қабат қабықшасы бар
Цитоплазмамен байланысатын саңылаулары көп
Ішкі ядро шырыны кариоплазмамен толтырылған
Кариоплазмады ядрошық мен хроматин бар
ядро көбеюге қатысады
өсімдік жасушасының ядросын Браун Ашты
Пластидтер
тек қана өсімдік жасушасына тән
Бактерия саңырауқұлақ жануарларда болмайды
Пластидтер қаншаға бөлінеді
Хлоропласт
Лейкопласт
Хромопласт
Хлоропласт
Өсімдікке жасыл түс береді
Жасыл пигмент хлорофилл
Фотосинтез процесі жүреді
Лейкопласт
Өсімдік тұқымында
Тамырында
Түйнегінде кездесетін түссіз,ұсақ денешіктер
Қор заты ретінде крахмал жинайды
Хромопласт
Гүл күлтелерінде
Күзгі жапырақтарда
Піскен жемістерде
Жемтамырларға қызыл,сары түс береді
Пигменті картоноид
Вакуоль
Тек өсімдіктер мен саңырауқұлақтарда болады
Сыртында қабықшасы бар, тонопласт деп аталады
Іші шырынды
Вакуольдің шырынының құрамы
органикалыұ қышқыл
тұз
витамин
Вакуольдің қызметі
жасушаның қысымын реттейді
улы заттарды ыдыратады
су алмасуы мен тугар қысымын реттейді
Ядроның ішкі шырыны не леп аталады
кариоплазма
