2.1 Dosbarthiad a bioamrywiaeth Flashcards

1
Q

Sut ydym yn penderfynnu i ba grwp mae organebau yn perthyn?

A

Nodweddion morffolegol, nodweddion ymddygiadol, patrwm DNA

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Enghraifft o nodwedd morffolegol

A

Clustiau mawr, 4 coes, lliw ffur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Enghraifft o nodwedd ymddygiadol

A

Gaeafgysgu, mudo yn y gaeaf, deffro yn y nos

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Enghraifft o organeb procaryotig (dim cnewyllyn)

A

Bacteria

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Enghraifft o organebau ewcaryotig (efo cnewyllyn)

A

Anifeiliaid, fungi, planhigion, protoctista

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Trefn y System Finomaidd

A

Teyrnas, ffylwm, dosbarth, urdd, teulu, genws, rhywogaeth

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Pam defnyddio enwau gwyddonol?

A

Osgoi dryswch wrth cyfarthrebu’n rhyngwladol

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Pa iaith yw enwau gwyddonol mewn?

A

Lladin

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Sut ydych yn ysgrifennu enw gwyddonol anifail?

A

Genws (Capital letter) rhywogaeth (small letter)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Y mwyaf tebyg yw’r DNA =

A

Y mwyaf agos maent yn perthyn

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Beth mae coeden ffylogenetig yn ddangos?

A

Hynafiad cyffredin (common ansestor) organebau

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Enwch y dechneg sy’n cael ei ddefnyddio i dadansoddi samplau DNA

A

Proffilio genetig

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Pam ydy planhigion angen golau’r haul?

A
  • Ffotosynthesis (cynhyrchu glwcos)
  • H20+CO2= glwcos + O2
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Pam ydy organebau angen bwyd?

A
  • Glwcos ar gyfer resbiradaeth
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Pam ydy organebau angen dwr?

A
  • Cynnal meinweioedd
  • Cludo e.e. mwynau
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Pam ydy organebau angen ocsigen?

A
  • Ar gyfer resbiradaeth aerobig
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Pam ydy organebau angen carbon deuocsid?

A
  • Ar gyfer ffotosynthesis
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Pam ydy organebau angen mwynau?

A
  • Cynnal iechyd
  • Planhigion angen NPK
19
Q

Pa ffactorau sy’n effeithio ar maint poblogaeth anifail?

A
  • Cystadleaeth am fwyd a dwr
  • Nifer y ysglyfaethwr
  • Clefyd
  • Llygredd
20
Q

Pa ffactorau sy’n effeithio ar maint poblogaeth planhigyn?

A
  • Cystadleaeth am olau, dwr, neu fwynau
  • Nifer y llysysyddion
  • Clefyd
  • Llygredd
21
Q

Pam mae bioamrywiaeth yn bwysig?

A

Tyfu bwyd, casglu deunyddiau diwydiannol, creu meddyginiaeth newydd, ar gyfer lles dynol

22
Q

Beth sy’n lleihau bioamrywiaeth?

A

Tir yn cael ei defnyddio i adeiladu, chwarelu, dympio sbwriel, ffermio, datgoedwigo, cynhesu bydeang, newid hinsawdd

23
Q

Pam ydy colled bioamrywiaeth yn broblem?

A

Creu ecosystemau llai sefydlog

24
Q

Dulliau cadwraeth

A

Gwarchodfeudd naturiol, CITIES, SSSI, rhaglenni bridio, banciau sberm a storfeudd hadau, rhaglenni ail-gyflwyno, lleihau llygredd

25
Q

Manteision o ddefnyddio organeb arall i ladd plau

A

Dim yn defnyddio cemegion, targedu un rhywogaeth yn unig

26
Q

Beth yw anfanteision defnyddio organeb arall i ladd plau?

A

Anodd ddefnyddio yn yr awyr agored, ddim yn dileu plau yn gyfan gwbl, fwy cymhleth na cemegolion, mae’n ddrud

27
Q

Problemau mae rhywogaethau estron yn gallu achosi?

A

Poblogaeth yn tyfu’n afreuolus, na fydd rhywogaeth brodorol yn gallu cystadlu, cludo clefydau

28
Q

Pam yw hi ddim yn ymarferol i gyfri pob organeb mewn poblogaeth?

A

Gallu mudo mewn/allan, marw neu geni, anodd dod o hyd i’r anifail

29
Q

Mwy o samplau =

A

Mwy dilys yw’r canlyniadau

30
Q

Camau i defnyddio cwadrat

A
  1. Mesur ardal i samplu gan ddefnyddio tap mesur (20mx20m)
  2. Taflu dis 20 ochr
  3. Rhif cyntaf = echelin X
  4. Ail rhif = echelin Y
  5. Rhoi cornel gwaelod chwith y grid ar y cyfesyrun
  6. Cyfri nifer yn y cwadrat
  7. Ailadrodd
31
Q

Hafaliad i gyfrifo maint poblogaeth mewn ardal penodol

A

Cyfanswm nifer y … x (cyfanswm arwynebedd cyfan yr ardal (m2) / cyfanswm yr arwynebedd samplu (m2))

32
Q

Beth yw ystyr perygl mewn asesiad risg?

A

Beth sy’n peryglus a pham?

33
Q

Beth yw ystyr risg mewn asesiad risg?

A

Beth all mynd o’i le a phryd?

34
Q

Beth yw ystyr mesur rheoli mewn asesiad risg?

A

Sut allech chi osgoi hyn rhag digwydd?

35
Q

Pam oes angen samplu ar hap wrth defnyddio cwadrat?

A

Osgoi tuedd

36
Q

Pam defnyddio’r dull cwadrat?

A

Er mwyn gyfrifo maint poblogaeth mewn ardal penodol

37
Q

Pam defnyddio dull trawslunio?

A

Er mwyn cyfrifo amlder a dosbarthiad rhywogaethau

38
Q

Camau i wneud trawslunio

A
  1. Gosod tap mesur ar y llawr (llinell y trawslun)
  2. Gosod cwadratau yn rheolaidd ar hyd llinell y drawslun
  3. Cyfri sawl o’r rhywogaeth sydd yn y cwadrat
39
Q

Pam defnyddio dull dal ac ail-dal?

A

I wneud amcangyfrif poblogaeth sy’n symud (anifail)

40
Q

Camau i wneud y ddul dal ac ail-dal

A
  1. Dal nifer o unigolion o rhywogaeth benodol
  2. Marcio’r anifeiliaid
  3. Rhyddhau’r anifail nol i’r amgylchedd
  4. Ar ol peth amser, ail ddaliwch sampl arall
41
Q

Hafaliad i amcangyfrif poblogath symud

A

Amcangyfrif o gyfanswm maint y poblogaeth= (tro 1af x 2il dro) / nifer y cafodd ei aildal

42
Q

Pa amodau sydd angen i dal ail-dal weithio?

A
  • Digon o amser i’r rhywogaeth cymysgu efo eraill
  • Dechneg farcio effeithiol (ddim yn effeithio ar ei siawns o oroesi)
  • Dim marwolaethau neu genedigaethau
43
Q

Pwy ddatblygodd y system finomaidd?

A

Carl Linnaeus