2020 Haustpróf Flashcards
Hver eftirfarandi fullyrðing er rétt?
a) Lögfræði telst til raunvísinda, enda fæst hún við skýringu náttúrulegra fyrirbæra.
b) Réttarreglur eru náttúrulögmál.
c) Lagareglur eru viðmið og eitt einkenna viðmiða er að þau geta verið matskennd eða óræð.
d) Kenningar hugvísinda verða sannaðar með tilraunum
c) Lagareglur eru viðmið og eitt einkenna viðmiða er að þau geta verið matskennd og óræð
Hver eftirfarandi fullyrðinga um réttarríkishugmynd Josephs Raz er rétt?:
a) Spurningin um það hvort meginreglur réttarríkisins séu uppfylltar er svart/hvít í þeim skilningi að þær verða ekki uppfylltar upp að mismiklu marki í ólíkum réttarkerfum.
b) Joseph Raz aðhyllist efnislega og ítarlega réttarríkishugmynd. Hann telur þannig að réttarríkishugmyndin taki til efnis laganna, þ.e. hvort þau séu réttlát eða óréttlát, skynsamleg eða óskynsamleg o.s.frv.
c) Líking Josephs Raz við beittan hníf felur í sér þá hugmynd að ef réttarkerfi uppfyllir ekki meginreglur réttarríkisins þá verður það skaðlegt vopn í höndum valdhafanna.
d) Raz telur að gildi réttarríkisins sé neikvætt, m.a. í þeim skilningi að gallarnir — sem komið er í veg fyrir með fylgispekt við meginreglur réttarríkisins — stafi frá lögunum sjálfum.
d) Raz telur að gildi réttarríkis sé neikvætt, m.a. í þeim skilningi að gallarnir- sem komið er í veg fyrir með fylgispekt við meginreglur réttarríkisins- stafi frá lögunum sjálfum
Til settra laga í þrengri merkingu teljast…
a) Stjórnarskráin, almenn lög, bráðabirgðalög og stjórnvaldsfyrirmæli.
b) Aðeins þau ákvæði stjórnarskrárinnar er lúta 1. mgr. 79. gr. hennar um breytingar.
c) Meðal annars fjárlög og bráðabirgðalög.
d) Lög eldri en frá 1874, reglugerðir ráðherra og almenn lög.
c) Meðal annars fjárlög og bráðabirgðalög.
Hvenær voru goðorð aflögð í íslenskri stjórnskipan?
a) Á 12. öld.
b) Á 13. öld.
c) Á 14. öld.
d) Á 15. öld.
b) Á 13. öld
Í réttarsögulegri umfjöllun getur hugtakið skjal þýtt…
a) Ritað sönnunargagn.
b) Sönnun eða vitnisburður í víðri merkingu, ekki nauðsynlega á rituðu formi.
c) Bréf eða ritaður texti sem hefur réttargildi.
d) Allt ofangreint.
d) allt ofangreint
Staðbundið venjuréttarfar á meginlandinu á miðöldum sem mótað var af Rómarrétti er kallað:
a) Rómverskur alþýðuréttur.
b) Germanskur venjuréttur.
c) Ius generalis.
d) Ekkert ― venjuréttur og Rómarréttur voru algjörlega aðskilin svið.
a) Rómverskur alþýðuréttur
. Hvaða ár var Kópavogsfundur haldinn?
a) 1262.
b) 1462.
c) 1562.
d) 1662.
d) 1662
Hvert eftirfarandi atriða er ekki á meðal þess sem Hæstiréttur vísar til í rökstuðningi sínum í Hrd. 1990, bls. 2 (Aðskilnaðardómur III)?
a) Í stjórnarskrá lýðveldisins sé byggt á þeirri meginreglu, að ríkisvaldið sé þríþætt og að sérstakir dómarar fari með dómsvaldið.
b) Alþingi hafi lögfest mannréttindasáttmála Evrópu og þannig skuldbundið íslensk stjórnvöld til að virða hann.
c) Sögulegar og landfræðilegar aðstæður hafi minni þýðingu en áður, m.a. vegna greiðari samgangna.
d) Mannréttindanefnd Evrópu hafi einróma ályktað að málsmeðferðin í máli Jóns Kristinssonar, sbr. Hrd. 1985, bls. 1290, hefði ekki verið í samræmi við 1.mgr. 6. gr. mannréttindasáttmála Evrópu
b) Alþingi hafi lögfest mannréttindasáttmála Evrópu og þannig skuldbundið íslensk stjórnvöld til að virða hann.
Til hvaða sígildu meginreglu vísar latneska setningin nulla poena sine lege?
a) Engin refsing án laga.
b) Samninga skal halda.
c) Venja er besti túlkandi laga.
d) Hjúskapur skal vera frjáls.
a) Engin refsing án laga
Hver eftirfarandi fullyrðinga er rétt?:
a) Stjórnsýsluvenjur eru þær venjur sem dómstólar móta með ítrekuðum fordæmum sínum.
b) Í Hrd. 1999, bls. 1916 (Hnefaleikar) voru fjórir menn ákærðir fyrir að hafa brotið lög nr. 92/1956 um bann við hnefaleikum. Hæstiréttur féllst á það með ákærðu að lögin hefðu vanist úr lögum þar sem þeim hafði ekki verið beitt um langa hríð og iðkun íþróttarinnar látin afskiptalaus um árabil.
c) Í Hrd. nr. 113/2001 (Hæfi ráðherra) var ekki fallist á að fyrir hendi væri sú stjórnsýsluvenja að starfsmenn gætu ritað undir bréf ráðuneytis fyrir hönd ráðherra (f.h.r.). Var umhverfisráðherra því ekki talinn hafa látið í ljós álit sitt á niðurstöðu málsins á meðan það var til meðferðar á lægra stjórnsýslustigi.
d) Hrd. nr. 535/2011 (Skil á lóð til Reykjavíkurborgar) er til marks um þá reglu að sá sem ber fyrir sig venju verði að leiða tilvist og efni hennar í ljós. Í dóminum var ekki talið sýnt fram á að það hefði verið venjuhelguð framkvæmd hjá Reykjavíkurborg að veita viðtöku atvinnuhúsalóðum sem lóðarhafar vildu skila gegn endurgreiðslu lóðagjalda án þess að sérstök atvik kæmu til.
d) Hrd. nr. 535/2011 (Skil á lóð til Reykjavíkurborgar) er til marks um þá reglu að sá sem ber fyrir sig venju verði að leiða tilvist og efni hennar í ljós. Í dóminum var ekki talið sýnt fram á að það hefði verið venjuhelguð framkvæmd hjá Reykjavíkurborg að veita viðtöku atvinnuhúsalóðum sem lóðarhafar vildu skila gegn endurgreiðslu lóðagjalda án þess að sérstök atvik kæmu til.
Hver eftirfarandi fullyrðinga um mannréttindasáttmála Evrópu er röng?
a) Samkvæmt viðurkenndum sjónarmiðum í íslenskum rétti um tvíeðli landsréttar og þjóðaréttar hafði MSE ekki beint lagagildi hér á landi fyrr en hann var lögfestur með lögum nr. 62/1994 um mannréttindasáttmála Evrópu.
b) Eftir lögfestingu sáttmálans hefur mannréttindasáttmálinn formlega stöðu almennra laga í réttarheimildafræðilegum skilningi.
c) Mannréttindasáttmáli Evrópu er fjölþjóðlegur samningur. Eftir að Ísland gekkst undir sáttmálann varð það skuldbundið að þjóðarétti til að tryggja þau réttindi sem mælt er fyrir um í sáttmálanum.
d) Eftir lögfestingu sáttmálans árið 1994 hefur hann stöðu stjórnarskipunarlaga, eins og Hæstiréttur lagði til grundvallar í dómi sínum Hrd. 2002, bls. 3686 í máli nr. 167/2002 (ASÍ-dómur).
d) Eftir lögfestingu sáttmálans árið 1994 hefur hann stöðu stjórnarskipunarlaga, eins og Hæstiréttur lagði til grundvallar í dómi sínum Hrd. 2002, bls. 3686 í máli nr. 167/2002 (ASÍ-dómur).
Hver af eftirtöldum fullyrðingum er röng?:
a) Eðli máls sem réttarheimild vísar almennt til siðferðilegs mats á því hvernig fara skuli um tilvik.
b) Réttarheimspekingurinn Ronald Dworkin notaði meginreglur laga til að sýna fram á galla í kenningum vildarréttarmanna.
c) Eðli máls er í dómum oftar beitt sem sjálfstæðri réttarheimild heldur en sem lögskýringarsjónarmiði.
d) Eðli máls er talin ein af réttarheimildum íslensks réttar og hefur verið beitt sem slíkri af Hæstarétti Íslands.
c) Eðli máls er í dómum oftar beitt sem sjálfstæðri réttarheimild heldur en sem lögskýringarsjónarmiði.
Lög um jólahald, nr. 101/2020, voru samþykkt á Alþingi 10. desember 2020 og staðfest af forseta Íslands sama dag. Samkvæmt lögunum öðlast þau þegar gildi. Lögin voru birt í Stjórnartíðindum 14. desember 2020. Frá hvaða degi höfðu lögin bindandi réttaráhrif?
a) Lögin bundu alla frá og með 10. desember 2020 enda er setning laga löggjafarvaldsathöfn en ekki framkvæmdarvaldsathöfn.
b) Lögin bundu alla frá og með 15. desember, daginn eftir birtingu þeirra í Stjórnartíðindum.
c) Lögin bundu stjórnvöld frá 10. desember 2020, en borgara frá birtingu þeirra í Stjórnartíðindum 14. desember 2020.
d) Lögin bundu stjórnvöld frá gildistöku þeirra en borgara frá 15. desember 2020, daginn eftir birtingu þeirra í Stjórnartíðindum.
d) Lögin bundu stjórnvöld frá gildistöku þeirra en borgara frá 15. desember 2020, daginn eftir birtingu þeirra í Stjórnartíðindum.
Hvaða fullyrðing um birtingu milliríkjasamninga er röng?
a) Við birtingu laga í A-deild Stjórnartíðinda, sem sett eru til að lögleiða samninga við önnur ríki og breytingar á þeim er jafnan heimilt að vísa til birtingar í C-deild Stjórnartíðinda.
b) Birting ákvarðana sameiginlegu EES-nefndarinnar og þeirra gerða, sem þar er vísað til, í EES-viðbæti við Stjórnartíðindi Evrópusambandsins telst jafngild birting og birting í C-deild Stjórnartíðinda.
c) Heimilt er að birta eingöngu erlendan frumtexta milliríkjasamnings í B-deild Stjórnartíðinda ef samningurinn varðar afmarkaðan hóp manna sem með sanngirni má ætlast til að skilji hið erlenda mál vegna menntunar sinnar eða annarrar sérhæfingar.
d) Með innleiðingu milliríkjasamnings með tilvísun er átt við að samningi sé veitt gildi með því að í lögum eða stjórnvaldsfyrirmælum er mælt fyrir um að hann öðlist gildi án þess að ákvæði hans séu sérstaklega tekin upp í lög eða stjórnvaldsfyrirmæli með umritun.
c) Heimilt er að birta eingöngu erlendan frumtexta milliríkjasamnings í B-deild Stjórnartíðinda ef samningurinn varðar afmarkaðan hóp manna sem með sanngirni má ætlast til að skilji hið erlenda mál vegna menntunar sinnar eða annarrar sérhæfingar.
Þegar talað er um óbeina afturvirkni laga er átt við:
a) Að lög eru að formi til framvirk en ná einnig til þess sem stofnað var til í tíð eldri laga og varir enn þegar ný lög taka gildi.
b) Að lögin gilda um öll lögskipti sem áttu sér stað í gildistíð eldri laga.
c) Að nýtt lagaákvæði taki berum orðum til þess sem gerst hefur og lokið var áður en ákvæðið gekk í gildi.
d) Að ívilnandi lög megi að jafnaði hafa afturvirk áhrif enda sé gætt jafnræðis og annarra málefnalegra sjónarmiða.
a) Að lög eru að formi til framvirk en ná einnig til þess sem stofnað var til í tíð eldri laga og varir enn þegar ný lög taka gildi.
