საქართველო და ილხანატი - თემა 2

Question 1

რა სიტუაციაში მოუხდა დემეტრე თავდადებულს ტახტზე ასვლა?

Answer 1

1270 წელს როდესაც დავით ულუ და მისი უფროსი ვაჟი გიორგი გარდაიცვალნენ ტახტზე ავიდა დავით ულუს ვაჟი დემეტრე,რომლის დროსაც დასავლეთ საქარტველოში ცალკე ერტეული იყო ნარინის მეთურობით,სამცხე ექვემდებარებოდა პირდაპირ ილხანატის ყაენს,ანისი და ყარსი ისევ საქართველოს ექვემდებარებოდა.იგი იყო ჯერ 12 წლის და აღსაზრდელად გადასცეს ტარსაიჭ ორბელს

Question 2

ვინ იყო ილხანატის ყაენი დემეტრე II-ს გამეფების დროს?

Answer 2

მას შემდეგ რაც ილხანთა სახელმწიფოს მმართველი ჰულაგუყაენი გარდაიცვალა 1265 წელს იგი შეცვალა მისმა უფროსმა ვაჟმა აბაღა ყაენმა.

Question 3

ვინ იყო სარდუნ მანკაბერდელი?

Answer 3

იგი იყო საქართველოს მეფის მეურვე რომელიც მონღოლებმა დასვეს საქართველოს საქმეების განსაგებელად. ის იყო გასომხებული ქურთი,რომელმაც ბევრი ენა იცოდა. მან მოიმეგობრა ეკლესია მიწების გაცემით და ასე დააშოშმინა ნიკოლოზ კათალიკოსი.მეფისგან მიირო თელავი,დმანისი და სხვა ადგილები,ხოლო ახალციხელის ასულზე დაქორინებით კი ყარსი,ასევე მოიყვანა დემეტრეს და თამარი ცოლად

Question 4

ვინ გააყოლეს ცოლად დემეტრე თავდადებულს რდესაც იგი 14-15 წლისა იყო?

Answer 4

ბიზანტიელ კომნენოსების საგვარეულოს წევრს,რომლელმაც გააჩინა დავითი.შემდეგ დემეტრეს ასევე ეყოლა ვახტანგი,მანოელი,ლაშა და რუსუდანი.

Question 5

რა მოხდა 1275 წელს და რას მიაწერდა ამ მოვლენას ნიკოლოზ კათალიკოსი?

Answer 5

აღდგომის წინა დღეებში მოხდა მიწისძვრა დაიღუპა ბევრი და დაინგრა აბევრი ციხე,რასაც ნიკოლოზ კათალიკოსი მიაწერდა ღვთის სასჯელს,რადგან ქართველებმა დაიწყეს ერთმანეთის მტროპა,დაივიწყეს სიყვარული და დაიწყეს ბოროტისმყოფელობა.

Question 6

რატომ ჩამოვიდა მონღოლი მაღალჩინოსანი არღუნი საქართველოში და რა უკავშირდება ამ მოვლენებს?

Answer 6

არღუნი ჩამოვიდა საქართველოში აღწერის ჩასატარებლად,სადაც გაირკვა რომ ქვეყნის დიდი ნაწილი მოოხრებული იყო.ამ დროს არღუნმა ცოლად ითხოვა მისი და დავით ულუს ძე თამარი თავისი ვაჟისთვის,რაც დემეტრეს არ სურდა მაგრამ სხვა გზა არ ქონდა და დათანხმდა.არღუნი წავიდა ირანში და მოკვდა შემდეგ მისი ვაჟიც წავიდა ირანში და ამ დროს თამარი გაიქცა ხოლო ბოლოს სარდურმა იყიდა ცოლად თამარი მონღოლისგან.

Question 7

რომელ ბრძოლებში იღებდა მონაწილეობას დემეტრე მონღოლთა რიგებში?

Answer 7

მონღოლები ახლო აღმოსავლეთში ებრძოდნენ ეგვიპტეს სახალიფოს და სწორედ 1281 წელს როდესაც აბაღამ დაიწყო ომი ეგვპტესთან დემეტრეს გაყვა მას 5000 ჯარით ამ დროს მან მიიღო მონაწილეობა დურბაზაკისა და ჰომსის ბრძლებში. ამ ბრძლებში მონღოლებს მეთაურობდა აბაღას ძმა მანგუ დემური,რომელიც გაოცებული იყო დემეტრეს თავდადებით.

Question 8

ვინ შეცვალა აბაღა ყენი მისი სიკვდილის შემდგომ?

Answer 8

1282 წელს გარდაიცვალა ჯერ აბაღას ძმა მანგე დემური და შემდგომ თვითონ აბაგა,რის შემდეგაც ტახტზე ავიდა აბაღას უმცროსი ძმა აჰმადი.

Question 9

ვინ იყო ამირ ბუღა ვისაც ცოლად გაყვა დემეტრეს ქალიშვილი რუსუდანი?

Answer 9

აბაღა ყაენის ვაზირი,რომელიც აუჯანყდა კიდეც არღუნ ყაენს(მისი მთავარვეზირი იყო)

Question 10

რა დები ეწია აბაღა ყაენის შემდგომ ტახტზე ასულ აჰმად ყაენს?

Answer 10

მისი გამოვლენილი უნიჭობის გამო 1284 წელს განუდგნენ დიდებულები და ტახტზე აიყვანეს აბაღა ყაენის ძე არღუნი.ამისშემდგომ აჰმადმა შეკრიბა ლაშქარი დაიბარა დემეტრე და სცადა ტახტის დაბრუნება სცადა მაგრამ საბოლოოდ დამარცხდა,ხოლო დემეტრე არღუნს დამორჩილდა(აქ მის მხარეს იყო მთავარ ვეზირი ბუღა)

Question 11

ვინ მიიღო ათაბაგობა სარდუნ მანკაბერდელის გარდაცვალების შემდგომ?

Answer 11

დემეტრეს ამღზრდელმა ტარსაიჭ ორბელმა და არ არა სარდუნის ძე ხუტლუბულამ.მას დემეტრეს მისცა მამამისის მიწები და ამირსპასალარობა.

Question 12

რატომ გადადგა ნიკოლოზ კათალიკოსი?

Answer 12

რადგან დემეტრეს სამი ცოლი ყავდა და მისი არავის ესმოდა ამიტომ გადადგა და თვითონვე აკურთხა ახალი კათალიკოსი აბრაჰამი,რმელიც ასევე მეფის ჯვრისმტვირთელი იყო.

Question 13

რატომ ჩაბარდა დემეტრე თავდადებული მონღოლებს,რომლებმაც მოკლეს იგი?

Answer 13

1288 წელს გამჟღავნდა ბუღას შეთანხმება,რის შემდეგაც ყველა მასთან დაახლოებული მოკლეს ამას გადაურჩა რუსუდანი და შემდგომ არღუნ ყაენი მიადგა დემეტრეს,რომელმაც არჩია ჩაბარება მონღოლთა მიერ საქართველოს აოხრებას.

Question 14

რა ბედი ეწია 1289 წელს მონღოლებს ჩაბარებულ დემეტრეს?

Answer 14

იგი 1289 წლის 12 მარტს მოკლეს ხოლო მისი შვილი დავითი მოსე მღვდელის წყალობით შეწყალებულ იქნა,რაც შეეხება დემეტრეს გვამი იგი ჩუმად მოიპარეს და ვაჭრების მიერ ჩამოასვენეს საქართველოში.

Question 15

ვინ გამეფდა საქართველოში დემეტრე მეორეს გარდაცვალების შემდგომ?

Answer 15

სარდუნის ძე ხუტლუბუნამ არღუნს შესთავაზა ჩამოეყვანათ დასავლეთ საქართველოშ გამგებელი დავით ნარინის ძე ვახტანგი და დაესვათ ორივე ნაწილის მეფედ,ასეც მოხდა.

Question 16

კომნენოსის ასულის მიერ გაჩენილი შილების გარდა ყავდა თუ არა დემეტრეს სხვა შვილები?

Answer 16

მას მეორე მონღოლი ცოლისგან ყავდა 2 ვაჟ და 1 ქალიშვილი,ხოლო მესამე ბექა ჯაყელის ქალიშვილი ნათელასგან ყავდა გიორგი V

Question 17

რა წინააღმდეგობის წინაშე დადგა ვახტანგ დავით ნარინის ძე,მისი მეფობის პერიოდში?

Answer 17

როდესაც ხუტლუბულამ გააცნობიერა,რომ ის მას ვერ მართავდა გადაწყვიტა ტახტზე პატარა დემეტრეს ძე დავითი აეყვანა,მას მხარს უჭერდნენ ოსთა მეფის ძე ფარაჯანი და ის მონღლი დიდებული,რომელიც ფარობდა დავითს(ტოჩარ ნოინი),შეიკრიბა საბჭო მაგრამ ამ საბჭომ აირჩია ვახტანგი ასევე ახალმა ყაენმა ქერათუმაც იგივე გადაწყვეტილება მიიღო.

Question 18

რა შედეგი მოყვა ვახტან II-ის გარდაცვალებას?

Answer 18

დასავლეთში ვახტანგის უმცროსი ძმა კონსტანტინე გამეფდა იმერეთში,რომელსაც აუჯანყდა მიქელი,რომელმაც დაიკავა რაჭა და არგვეთი,ხოლო აღმოსავლეთში გამეფდა დავით დემეტრეს ძე.

Question 19

სანამ დავით VIII ავიდოდა ტახტზე რისი გაკეთება მოუწია მას?

Answer 19

იგი დაეხმარა ქეღათუ ყაენს აეღო ტონღუზლუ,რომელშიც მცხოვრები ქრისტიანებისთვის გამოყო დაცვა და დაბრუნდა საქართველოში რამეთუ გორი აიღეს ოსებმა.(ბოლოს ქართველები და ოსები დაზავდნენ მას შემდეგ რაც ოსებს გაუჭირდათ გორის დაცვა ქართული ალყისგან)

Question 20

როგორ დამთავრდა 1295 წლის აჯანყება ილხანატის ტახტზე?

Answer 20

1295 წელს ქერათუ ყანეს განუდგა თუქალ ნოინი,რომელმაც აიყვანა ბაიდუ(ჰულაგუს შვილიშვილი) ყაენად,მას დავითმა მორჩილება აღუთქვა და ამის გამო გადაეცა დმანისი(ადრე ხუტლუბუნას ძმის მფლობელობა)).მალე ბაიდუ მოკკლა ყაზანმა და თვითონ გახდა ყაენი,ხოლო ამის გამგონე თუქალი გაიქცა სამცხეში შვილი კი დავითთან გაგზავნა საბოლოოდ კი შეიწყალეს.

Question 21

1297 წელს როდესაც დავით VIII არეახლ ყაზან ყაენს,როგორ დასრულდა სიტუაცია?

Answer 21

დავითმა გააგზავნა მისი ძმა ვახტანგი ოქროს ურდოში მოსალაპარაკებლად,თვითონ კი გამაგრდა ჟინვალში ამის შემდგომ ყაენმა გამოგზავნა მთავარსარდალი რომელმაც დადო ზავი მეფესთან,რომლის მიხედვითაც გაიცვალა მძეველბი და დავითმა შეწყვიტა მოლაპარაკებები ოქროს ურდოსთან.

Question 22

რა ქმედებებმა ასურვებინა ყაზან ყაენს,რომ ჩაენაცვლებინა დავითი და მის ადგილას სხვა მეფე აეყვანა?

Answer 22

გაზაფხულზე დავიტი არ გამოეცხადა ყაზანს და მის მაგივრად გაგზავნა ნახევარძმა ბაიდური,რის გამოც გამოიგზავნა სადამსჯელო ექსპედიცია საპასუხოდ კი დავითმა დაიწყო აქტიური მოლაპარაკებები ოქროს ურდოსთან რასაც მოყვა პასუხად დემეტრეს ძე გიორგი V გამეფება მერე ისევ გამოიგზავნა სადამსჯელო ოპერაცია არ გამოძახებისთვის.

Question 23

რა ტერიტორიას ფლობდა გიორგიV ამღზრდელი ბექა ჯაყელი?

Answer 23

ტაშისკარიდან სპერამდე
ტაო-კლარჯეთი
აჭარა - სამცხე
არტაანი კორა და სხვა

Question 24

რატომ მოხდა დაპირისპირება ძმებ დავით მერვე და ვახტანგ მესამეს შორის?

Answer 24

დავითს ეჭვი შეეპარა ტავის ძმაში და დაატყვევა იგი,ხოლო გაქცეუული ვახტანგი მივიდა ყაზან ყაენთან და მიიღო მეფობა რის შემდეგად ჯარით დაბრუნდა თბილისში

Question 25

როგორ წარიმართა მოლაპარაკებები დავით VIII-სა და ყაენის ელჩობას შორის როდესაც აყენმა მეფობა უბოძა მის ძმა ვახტანგს?

Answer 25

ელჩების მოლაპარაკებები შედგა ბაზალეთში სადაც მოხდა მძევალთა გაცვლა და დაიდო სამშვიდო შეთანხმება,რომლის ერთ-ერთი პირობა დავითის პირადად მისვლა იყო მაგრამ მეფეს შეეშინდა და გაიქცა მთიულეთში

Question 26

რა შედეგი გამოიღო დავითVIII პოლიტიკამ ქართველ ხალხზე?

Answer 26

მის მიერ ხშირმა გამოუძახლებლობამ გამოიწვია ბევრი მორბევა საქართველოსი რის შედეგადაც შეწყდა მრეწველობა და დაიწყო შიმშილობა/მოსახლეობის დიდმა ნაწილმა გადაინაცვლა სამცხეში.

Question 27

რა ტერიტორიებს განაგებდა ვახტანგ III?

Answer 27

თბილისი,სომხეთი,დმანისი და სამშვილდე,ის არ ერეოდა შიდა პოლიტიკაში,მაგრამ უმეტესწილად იღებდა მონაწილეობას მონღლტა ლაშქრობებში.

Question 28

რომელ მონღლურ ლაშქრობებში მიიღო მონაწილეობა ვახტანგ III-მ?

Answer 28

1299-1302 წლის ეგვიპტის წინააღმდეგ წარმოებულ სამ ომში.
1-1299 მონღლებმა აიღეს ჰომსი და დაიკავეს იერუსალიმიც
2- ირანის აჯანყების გამო დაბრუნდა უკან და დაკარგა ტერიტორიები რის გამოც 1300 წელს ისე ილაშქრა და მიაღწია ალეპოს
3 -1302 მონღოლებმა მიაღწიეს დამასკოს ხოლო 1304 წელს გარდაიცვალა ყაზან ყაენი და ავიდა ოლჯაითუ

1306 გოლანის დასაკავებლად.